✳️ باز جای شکرش باقی است
اگر برای ما آلمانیها مشکلی پیش بیاید، مثلاً دیر به قطار برسیم یا پایمان بشکند و یا ورشکست شویم، میگوییم: دیگر بدتر از این نمیشد؛ همیشه واقعهای که پیش میآید، بدترین واقعهٔ ممکن است. اما ایرلندیها درست عکس ما فکر میکنند. اینجا اگر کسی پایش بشکند یا دیر به قطار برسد یا ورشکست شود، میگوید باز هم جای شکرش باقی است، ممکن بود بهجای پا گردن آدم بشکند، بهجای قطار بهشت از دست برود و به جای ورشکست شدن آرامشِ درون مختل گردد. آرامشی که هیچ ورشکستگیای قادر به نابودیاش نیست.
آنچه اتفاق میافتد به هیچ رو بدترین حادثه نیست؛ بدترین حادثه هرگز پیش نمیآید. اگر مادربزرگ کسی بمیرد، باز جای شکرش باقی است که پدربزرگ عزیز هنوز زنده است. اگر خانه یا مزرعه آتش بگیرد اما مرغ و خروسها نجات یابند، باز هم جای شکرش باقی است، چون ممکن بود آنها هم از بین بروند. و اگر مرغ و خروسها هم آتش بگیرند، باز هم جای شکرش باقی است که خود آدم هنوز زنده است. و بالأخره اگر آدم هم بمیرد، از تمام نگرانیهای زندگی خلاص میشود، چون درِ بهشت ـدر این غایتِ سفرِ زائرانِ بلاکشِ کرهٔ خاکیـ به روی گناهکارانی که توبه کنند باز است. پس جان سالم بهدر بردند از آنهمه پا شکستنها و نرسیدن به قطارها و ورشکستگیها.
ما آلمانیها ـدستکم من اینطور فکر میکنمـ وقتی اتفاقی برایمان میافتد شوق طنز و قوهٔ تخیلمان را از دست میدهیم در حالی که ایرلندیها، درست در همان لحظه، شوق طنز و قوهٔ تخیلشان جان میگیرد. توجیهِ این نکته، که هنوز جای شکرش باقی است، برای کسی که پایش شکسته و درد میکشد و یا با پای گچگرفته میلنگد، نه تنها دلداری است بلکه در عین حال کاری است مستلزم استعداد شاعری و در بسیاری موارد آمیخته با سادیسمی ملایم: توصیف درد ناشی از شکستن گردن، بیان حالت جمجمه شکسته یا کتفی که در رفته ـ و آنوقت کسی که پایش شکسته با خاطری آسوده لنگلنگان به راهش ادامه میدهد و خوشحال است که چنین بلای کوچکی سرش آمده.
به این ترتیب سرنوشت از اعتبارات نامحدودی برخوردار است و آدم با رضایت خاطر و فروتنی حاضر است بهرهٔ آن را بپردازد. اگر بچهها به گونهای اسفناک در بستر بیماری سیاهسرفه افتاده باشند و احتیاج به حضور پرستاری دلسوز باشد، آنوقت باید خدا را شکر کنی که هنوز سلامتی و میتوانی بچهها را تیمار کنی و به کارها برسی. اینجا دیگر برای خیالبافی مرزی وجود ندارد.
در ایرلند اصطلاح «جای شکرش باقی است» یکی از متداولترین مسئلههاست، زیرا اینجا مصیبت پشت مصیبت نازل میشود و شکرگزاری از اینکه به مصیبت بدتری گرفتار نشدهای، خودْ نوعی دلداری است.
#هانریش_بل#یادداشتهای_روزانه_ایرلند#منوچهر_فکری_ارشادصفحه ۱۱۵.
@Ab_o_Atash