✳️ راهآهن انگلیسیپسند، راهآهن مفید
پس از آنکه ساخت این سلسله راه آهن (راهآهن بغداد تا مرز ایران) به پایان رسید؛ انگلیسیها خیلی سعی کردند که این رشته راهآهن را امتداد داده تا تهران و از تهران تا بندر جز (جنوب شرقی سواحل خزر) برسانند.
انگلیسیها برای مفتوح ساختن باب مذاکره در اطراف ساختمان و کشیدن این راهآهن به وسایل مختلفه متشبث و از هر طرف مشغول اقدام شدند. از جمله به وسیله شاهزاده نصرتالسلطنه عموی سلطان احمدشاه و همدرس و همبازی او، با احمد شاه وارد مذاکره شدند و او در درجه اول با این پیشنهاد موافقت کامل نمود که با کمک های مؤثر خود در راه نیل به این مقصود اقدام نماید تا با وامی که انگلیسیها به ایران خواهند داد این راهآهن ساخته شود.
پس از آنکه پیشنهاد مزبور به سمع سلطان احمدشاه رسید و از چگونگی تقاضای انگلیسیها مستحضر گردید، در پاسخ گفت که «به صلاح و صرفه ایران راهآهنی است که از دزداب (زاهدان فعلی) شروع بشود و مسیر آن به اصفهان و تهران باشد و از آنجا به اراک و کرمانشاهان متصل بشود، یعنی از شرق به غرب ایران؛ چنانکه از زمان داریوش هم راه تجارت هندوستان با آسیا و سواحل مدیترانه همین راه بوده است و این راه برای ملت ایران نهایت صرفه را از لحاظ تجارت خواهد داشت. به عقیده من اگر دولت ایران بخواهد روزی برای ایجاد راهآهن اساسی قدم بردارد، همین خط است و من با کمال میل حاضرم با کشیدن این راهآهن موافقت نمایم زیرا از لحاظ ترانزیت به ایران کمک میکند ولی راهآهن عراق و فریتو به بحر خزر فقط جنبه نظامی و سوقالجیشی دارد و من نمیتوانم پول ملت را گرفته یا از کشورهای خارج وام گرفته صرف راهآهنی که فقط جنبه نظامی دارد بنمایم.
#حسین_مکی#تاریخ_بیست_ساله_ایرانانتشارات ناشر
جلد ۴، ص ۲۵۸.
@Ab_o_Atash