Pig urushi — tarixda deyarli qon to‘kilmagan, ammo juda qiziqarli va kulgili urushlardan biridir. Bu voqea 1859-yilda Amerika Qo‘shma Shtatlari va Britaniya imperiyasi o‘rtasida San-Xuan orolida sodir bo‘lgan. Urushning sababi? Bir cho‘chqaning o‘ldirilishi.
San-Xuan oroli o‘sha davrda AQSh va Britaniya o‘rtasida bahsli hudud edi. Har ikki tomon orolda o‘z koloniyalarini barpo qilgan. Bir kuni amerikalik fermer Lyman Cutlar o‘z dala maydonida Britaniya fuqarosiga tegishli bo‘lgan cho‘chqani kartoshkasini yeyayotgan paytda ko‘rib qoladi. G‘azablangan Cutlar cho‘chqani otib tashlaydi. Cho‘chqaning egasi, Britaniya fuqarosi Charlz Griffin, bunga qattiq e’tiroz bildiradi.
Griffin cho‘chqasi uchun tovon puli talab qiladi, ammo Cutlar bu talabni rad etadi va voqea tezda xalqaro nizoga aylanadi. AQSh va Britaniya oroldagi aholini qo‘llab-quvvatlash uchun harbiy kuchlarini safarbar qilishadi. Amerikaliklar general William Harney boshchiligida orolga yuzlab askarni yuboradi, Britaniya esa javoban jangovar kemalarini joylashtiradi.
Har ikki tomon bir necha oy davomida orolda o‘z pozitsiyalarini mustahkamlashga harakat qildi, ammo hech kim birinchi bo‘lib hujum qilishga jur’at etmadi. Aslida, har ikki tomon askarlari bir-biri bilan tinchlikda muloqot qilib, hattoki birgalikda ovqatlanib, vaqt o‘tkazgan. Bu orada siyosiy yetakchilar vaziyatni diplomatik yo‘l bilan hal qilishga harakat qilishadi.
Oxir-oqibat, ushbu "urush" hech qanday janglarsiz tugaydi. 1872-yilda xalqaro arbitraj orqali orol AQShga tegishli deb qaror qilinadi. Pig urushi tarixi esa oddiy cho‘chqa qanday qilib ikki kuchli davlatni deyarli urushga olib kelganining hayratlanarli misolidir.
Bu voqea ko‘rsatib turibdiki, ba’zan kichik bir hodisa katta siyosiy bahslarni keltirib chiqarishi mumkin. Shu bilan birga, bu urush dunyo tarixida eng ahamiyatsiz va kulgili nizolardan biri sifatida tanilgan.