وبسایت فرهنگی صدانت

🍁 برنامه معیار

🍂 برنامه معیار توسط جناب آقای دکتر حسین بیات وکیل پایه یک دادگستری و عضو هیات مدیره انجمن علمی حقوق اساسی ایران در سال ۱۴۰۰ با تمرکز بر موضوع حق‌ها و آزادی‌های بنیادین بشری در بستر حقوق اساسی به تهیه کنندگی انجمن علمی حقوق اساسی ایران تولید شد. و فصل نخست این برنامه در همان سال از طریق سایت انجمن و صفحه اینستاگرام انجمن و همچنین کانال تلگرامی مدرسه مجازی حقوق عمومی پخش شد.

🍂 با توجه به عدم حضور جناب آقای دکتر حسین بیات (گذراندن دوران حبس) فصل دوم برنامه معیار به پیشنهاد ریاست محترم انجمن علمی حقوق اساسی ایران جناب آقای دکتر علی اکبر گرجی ازندریانی دانشیار حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی توسط مهدی یزدان‌پرست پیگیری و اجرا شد.


🔷 دولت بی‌طرف، شهروند روادار
قسمت اول از فصل دوم برنامه معیار

با حضور:
#ابوالقاسم_فنائی فیلسوف اخلاق و الهی‌دان و استاد دانشگاه
#محمدامیر_قدوسی پژوهشگر حوزه فلسفه حقوق، فلسفه اخلاق و فلسفه سیاست و استاد دانشگاه


🔷 اعتراضات اخیر
قسمت دوم از فصل دوم برنامه معیار

با حضور:
#بیژن_عبدالکریمی فیلسوف و استاد دانشگاه
#محمد_فاضلی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه
#علی_اکبر_گرجی_ازندریانی حقوق‌دان و استاد دانشگاه

🌐 مشاهده و دریافت فیلم و صوت جلسات

🌾 @iacl_ir
🌾 @Sedanet
🌾 @public_law_school

🔆 در باب اسلام، مسلمانی، و روشنفکری دینی
✍️ #ابوالقاسم_فنائی

🔅به نظر می‌رسد در بحثی که اخیراً درباره‌یِ نظریه‌های جدید برخی از روشنفکران دینی مطرح شده چهار پرسش زیر با یکدیگر خلط می‌شوند:

چه کسی مسلمان است و چه کسی مسلمان نیست؟

چه کسی روشنفکر دینی است و چه کسی روشنفکر دینی نیست؟

چه چیزی را می‌توان به اسلام نسبت داد؟ یا اسلام چیست؟

چه کسی حق دارد چیزی را به اسلام نسبت دهد؟

🔅من بدون اینکه از اشخاص نام ببرم، می‌کوشم در این رابطه نکاتی را مطرح کنم و امیدوارم این نکات به برطرف شدن برخی از ابهامات کمک کند.

چه کسی مسلمان است و چه کسی مسلمان نیست؟

🔅موضوع بحثِ کسانی که در این زمینه انتقادهایی را به نظریه‌های جدید برخی از روشنفکران دینی وارد کرده‌اند پرسش سوم و چهارم و تا حدی پرسش دوم است، نه پرسش نخست. تا آنجا که من می‌دانم منتقدان ادعا نکرده‌اند که این روشنفکران مسلمان نیستند. بلکه بر عکس بر مسلمان بودن آنان تأکید و تصریح کرده‌اند؛ و بعضاً در قالب این تعبیر که «مسلمان کسی است که بگوید من مسلمانم»، معیار خود را درباره‌یِ اینکه چه کسی مسلمان است نیز به‌دست داده‌اند. بعلاوه، حتی در مقام توصیف این روشنفکران به تجدیدنظر طلبْ همواره از تعبیراتی همچون «مسلمانانِ تجدیدنظر طلب» استفاده کرده‌اند که نشان‌دهنده‌یِ این است که مسلمان بودنِ آنان را مفروض و مفروغ عنه گرفته‌اند. بنابراین، محل نزاع در اینجا این نیست که چه کسی مسلمان است و چه کسی مسلمان نیست یا چه کسی از اسلام خارج شده است.

🔅روشن است که نقد یک نظریه و اعلام ناسازگار بودن آن با اسلام به هیچ وجه به معنای تکفیر صاحب آن نظریه نیست. ادعای ناسازگاری یک نظریه با اسلام غیر از ادعای خروج صاحب آن نظریه از اسلام است؛ دومی همان تکفیر اصطلاحی است، اما اولی نقد و داوری درباره‌یِ یک نظریه است، فارغ از اینکه صاحب نظریه کیست و چه دینی دارد. این یکی از حقوق مسلم هر اسلام‌شناسی است که نظریه‌ای را نقد و آن را سازگار یا ناسازگار با اسلام اعلام کند، مگر اینکه کسی اهل تصویب باشد و برای اسلام حقیقت و واقعیتی ورای فهم انسان‌ها قائل نباشد، بلکه آن را برساخته‌یِ انسان‌ها بداند، که در این صورت اصولاً اسلام‌شناسی و ارائه‌یِ قرائت جدیدی از اسلام نیز معنای محصلی نخواهد داشت.

🔅از سوی دیگر، تجدیدنظر طلبی در یک دین نیز حق هر کسی است که درباره‌یِ آن دین تحقیق کرده و آن را نیازمند تجدیدنظر یافته است. بحث بر سر این است که «آیا تجدیدنظر در یک دین را می‌توان به عنوان قرائت جدیدی از آن دین به مخاطبان معرفی کرد یا نه؟». تجدیدنظر طلبی در دین انواع و درجات گوناگونی دارد؛ و بدون تردید انواع و درجات خاصی از تجدیدنظر طلبی مستلزم پیدایش دینی جدید یا ارائه‌یِ دینی جدید است که غیر از دینی است که تجدیدنظر در آن صورت گرفته است. به بیان دیگر، نمی‌توان هر نوع تجدیدنظرطلبی در یک دین را به عنوان قرائت جدیدی از همان دین قبلی ارائه کرد، فارغ از اینکه اشخاص در این مورد چه می‌اندیشند، همانگونه که نمی‌توان هر تجدیدنظری در یک نظریه‌یِ علمی را قرائت جدیدی از آن نظریه نامید. هر دینی هسته‌یِ سختی دارد که تجدیدنظر در آن هسته به ارائه‌یِ دین جدیدی می‌انجامد.

🔅همچنین روشن و بی‌نیاز از توضیح است که اصلاح خود دین غیر از اصلاح معرفت دینی است؛ اینکه کسی معرفت دینیِ موجود را مخلوطی از حق و باطل بداند و در راستای پیراستن آن بکوشد، به معنای تقرب به حقیقت دین است آنگونه که هست. اما این خیلی فرق دارد با اینکه کسی خود دین را مخلوطی از حق و باطل بداند و در راستای پیراستن آن بکوشد. توضیح بیشتر درباره‌یِ این موضوع در ادامه خواهد آمد…

🌐 مطالعه متن کامل به همراه فایل PDF

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

☘️ کتاب دین و اخلاق محیط زیست (از تعارض تا اجماع هم‌پوش)
به قلم #سجاد_بهروزی و #ابوالقاسم_فنائی

🔅کتابی که در دست دارید کوششی است ابتکاری در به‌کاربستن ایدۀ «اجماع هم‌پوش» در اخلاق محیط زیست برای نشان دادن امکان توافق میان اخلاق دینی و اخلاق فرادینی در این قلمرو. موضوع اصلی مورد بررسی در اخلاق محیط زیست، که یکی از شاخه‌های مهم اخلاق کاربردی است، «مسئولیت اخلاقی انسانها در قبالِ محیط زیست یا دربارۀ محیط زیست» است. پرسش از مسئولیت اخلاقی انسانها در قبال/ دربارۀ محیط زیست به یک معنا هم‌ارزِ پرسش از گسترۀ اخلاق و شمول موضوع آن نسبت به موجودات طبیعی است. آیا همان‌گونه که انسانها از «منزلت اخلاقی» برخوردارند، موجودات جاندار دیگری که به همراه انسان جهان طبیعت را اشغال کرده‌اند نیز از چنین منزلتی، هر چند با درجاتی کمتر، برخوردارند، یا منزلت اخلاقی با همۀ درجات آن مختص انسانهاست؟

🌐 فهرست مطالب و خرید کتاب

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

🗞الاهیات طبیعی‌شده، متافیزیک حداقلی و فیزیک حداکثری: بررسی و نقد دین‌شناسی عبدالکریم سروش
✍️ #ابوالقاسم_فنائی

🔅 این جستار می‌کوشد برخی از آراء دین‌شناسانۀ عبدالکریم سروش را در گذر زمان بررسی کند و نشان ‌دهد که وی در صدد طبیعی کردنِ الاهیات، یا به تعبیر جامع‌تر، طبیعی کردنِ دین، دین‌شناسی و دینداری، به نحوی ناموجّه و غیر قابل دفاع است. در آغاز طبیعی کردنِ الاهیات را تعریف، و آن را به دو نوع موجّه و ناموجّه تقسیم می‌کنیم؛ و سپس با مرور آراء سروش نشان می‌دهیم که اولاً چگونه می‌توان علی الاصول چنین ویژگی‌ای را به این آراء نسبت داد، و ثانیاً، به سود این ادعا استدلال خواهیم کرد که الاهیات طبیعی‌شدۀ سروش هم ناموجّه و ناپذیرفتنی است، و هم اهداف او را در طبیعی کردنِ الاهیات برآورده نمی‌کند. اما نادرستیِ الاهیات طبیعی‌شده سروش نه به معنای نفی ضرورت طبیعی ‌کردن الاهیات است و نه به معنای نادرستی هر خوانشی از الاهیات طبیعی‌شده؛ بلکه صرفاً بدین معناست که خوانش حداکثری وی از الاهیات طبیعی‌شده و شیوۀ خاص او در طبیعی کردنِ الاهیات ناموجّه است…

🌐 دریافت فایل PDF مقاله

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

❄️ رهیافت‌های فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت
✍️ #گریگوری_بسشام
مترجم: #ابوالقاسم_فنائی

🧊این مقاله ترجمه‌ای است از: Bassham, G. (2013) “Virtue-Centered Approaches to Education: Prospects and Pitfalls”, In Virtues in Action, (London: Palgrave Macmillan), pp. 11-22. در سالیان اخیر اخلاق فضیلت بر طیف گسترده‌ای از موضوعات و رشته‌های علمی معاصر (همچون سیاست، محیط ‌زیست، اخلاق حرفه‌ای، حقوق حیوانات، اخلاق زیستی، جنگ، و ورزش‌) تطبیق شده است. در این مقاله به مزایا و معایب تطبیق اخلاق فضیلت (به معنای عام کلمه) بر تعلیم و تربیت شرح و بسط داده شده و این پرسش‌ها بررسی شده‌اند: مزایای رهیافت فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت چیست؟ این نظریه‌ها ممکن است چه شکل‌هایی به خود بگیرند؟ یک رهیافت فضیلت‌محور بر چه مسائل و نقدهایی باید غلبه کند؟ این مقاله در نخستین شماره فصلنامه حیات معنوی چاپ شده است.

🧊در سالیان اخیر اخلاق فضیلت بر طیف گسترده‌ای از موضوعات و رشته‌های علمیِ معاصر (همچون سیاست، محیط ‌زیست، اخلاق حرفه‌ای، حقوق حیوانات، اخلاق زیستی، جنگ، و ورزش‌ها) تطبیق شده است. در این فصل مزایا و معایب تطبیق اخلاق فضیلت (به معنای عام کلمه) بر تعلیم و تربیت را شرح و بسط خواهم داد. [پرسش‌هایی که بررسی خواهم کرد، از این قرارند:] مزایای رهیافت فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت چیست؟ این نظریه‌ها ممکن است چه شکل‌هایی به خود بگیرند؟ یک رهیافت فضیلت‌محور بر چه مسائل و نقدهایی باید غلبه کند؟

🌐 مطالعه متن کامل فارسی و انگلیسی

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

🍃 کتاب افسون گل سرخ اثر ابوالقاسم فنائی

🔅نظریّاتِ دو متفکّرِ معاصر، آیریس مُرداک و دیوید کوک دو سؤالِ کلیدی و اضطراب‌افزا، فراروی امام‌حسین‌پژوهانِ معاصر قرار می‌دهند. مُرداک، معتقد است که عمومِ فرهنگ‌های معاصر، نگاه‌شان به اخلاق و مکاتبِ هنجاری، بحران‌محور است؛ یعنی مردمان، فقط به‌خاطرِ رفعِ بحران‌ها در زندگی خصوصی یا اجتماعی، سراغِ مکاتبِ اخلاقی می‌روند؛ و درغیرِ این ‌صورت، دغدغه‌ی اخلاق‌اندیشی ندارند. حال، یک مسلمانِ شیعه، می‌تواند از خود بپرسد که اصولاً سیره و مکتبِ امام‌حسین (ع) در زندگی عینی نسل حاضر، آیا صرفا برای رفعِ بحران، مثلا رفع ظلمی مورد توجه قرار می‌گیرد؛ یا این‌که برای یک وضعیّتِ غیرِبحرانی و تعالی‌بخشی هم، محل رجوع و استفاده است؟

🔅دیوید کوک، شهادت‌پژوهِ معاصر، درخصوصِ روی‌کَردِ مذاهبِ اسلامی به پدیده‌ی شهادت نکته بدیعی دارد. وی می‌گوید برای اهلِ سنّت و جماعت، شهادت، امری سرورآفرین؛ و برای شیعیان، امری حزن‌انگیز است؛ و به‌همین‌جهت، شیعیان، شهادتِ امام‌شان را، موضوعِ عزاداری تاریخی قرار می‌دهند. درعینِ‌حال، شهادتِ سرورِ شهیدان، یعنی حضرتِ اباعبداللّه‌الحسین و یاران‌شان ـ‌که موضوعِ مناسکِ بسیار گسترده‌ی عزاداری در جهانِ تشیّع است‌ـ، به‌نوعی در هویّت‌بخشی به جامعه‌ی شیعی، نقشِ بسیار عمده‌ای ایفا می‌کند. دراین‌صورت، پارادوکسی تشکیل می‌شود که ازطرفی، شهادتِ امام‌حسین، لازمه‌ی یک هویّتِ تاریخی برای شیعیان؛ و ازطرفِ‌دیگر، امری تأسّف‌بار به‌حساب می‌آید. آیا هویت حزن انگیز قابل توجیه و دفاع است؟

🔅به‌دیگربیان، با در نظر گرفتن این‌که اگر امام‌حسین و یاران‌شان، شهید نشده‌بودند؛ هویّتی که امروز از جهانِ تشیّع می‌شناسیم، شکل و محتوا و معنای دیگری می‌داشت، آیا شیعیان، فاجعه‌ی عاشورا را، یک حادثه‌ی تصادفی می‌بینند؛ یا برای آن، به‌جهتِ بروزِ عالی‌ترین نمونه‌ی فداکاری و ایثارگریِ امام و یاران‌شان، ضرورت قائل‌اند؟

🔅سؤال‌های فوق، درعینِ‌حال، منظومه‌ی سؤال‌های دیگری را نیز به‌هم‌راه دارد: فاجعه‌ و ایثار کربلا، از چشمِ کدام مکتبِ اخلاقی، به‌ترین نمود و معنای خود را پیدا می‌کند؟ کدام‌یک از نظام‌های اخلاقیِ نتیجه‌گرا، وظیفه‌گرا، نیّت‌گرا، فضیلت‌گرا، روش‌محور، ظرفیّت‌محور، حقوق‌محور، شریعت‌محور، اخلاقِ دینی یا فرادینی، و سایرِ مکتب‌ها، می‌توانند این فاجعه و ایثار را، به‌تر تبیین کنند؟ فلسفه‌ی عزاداری، در تاریخِ تشیّع، تاچه‌حد، ابزاری؛ و تاکجا، اصیل و غیرِابزاری است؟ در فاجعه‌ی کربلا، آیا دو فرد درمقابلِ هم، قرار گرفته‌اند؛ یا دو مکتب ـ‌که ازسوی امام‌حسین و یزید، نمایندگی می‌شدند؟ در این رویاروییِ تاریخی، معادله‌ی روابط بینِ قدرت و عدالت و عقلانیّت، در کجای کار قرار دارد؟ حادثه‌ی کربلا، ازمنظرِ خشونت‌پژوهی و اخلاقِ جنگ‌وصلح، چه درس‌هایی دربر دارد؟ تغییرِ و تبدیل منظر و نگاه‌های تحلیلی نسبت به این حادثه از عقلانیّتِ عرفی فرادینی به مبانیِ اخلاقی، احساسی، درون‌دینی، مناسکی و فقهی، چه نتایجی دربر دارد؟ فاجعه‌ی کربلا، در معادله‌ی روابطِ بینِ حیات و کرامت و حریّت، چه معنا، پیام و پی آمدی دارد؟

🔅پاسخِ هایی برای سؤال های فوق، ازچندطریق، ممکن است. نخست، از طریق مراجعه به سیره و سخنانِ خودِ امام و یاران‌شان در حادثه‌ی کربلا؛ و دوّم از طریق تحلیل‌های پسینیِ امام‌حسین‌پژوهان و عاشوراپژوهان با تکیه بر نظریه های مختلف اخلاقی، فلسفی و تاریخی.

🔅کتابِ‌ افسون گل سرخ اثر #ابوالقاسم_فنائی ، که در زمره و منظومه ‌کتاب‌های «امام‌حسین‌پژوهی برای جهانِ معاصر»، در آستانه‌ی ورودِ جهانِ‌اسلام به قرنِ چهارده‌اُمِ خورشیدی، فرارسیده؛ و بسیار به‌هنگام است، پاسخهای بدیع و راهگشایی برای برخی از سوالات فوق دارد...

🌐 متن کامل معرفی کتاب

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

☘️ گفتگو با #ابوالقاسم_فنائی در باب جنبه‌های اخلاقی و معنوی نهضت امام حسین

🔅 تبیین‌هایی که تاکنون از واقعه عاشورا و نهضت امام حسین ارائه شده است، اغلب به وجه‌ای خاص از این حادثه مهم اشاره کرده‌اند. ابوالقاسم فنائی -که آثار مهمی در زمینه ارتباط دین و اخلاق داشته‌اند- در این گفتگو نیز به تبیین اخلاقی این واقعه می‌پردازد. تبیینی که گر چه لزوماً نافی دیگر تبیین‌ها نیست، اما هم زیربنایی‌تر و واقع نماتر می‌نماید و هم از حیث کارکردی و درس‌آموزی از آن حضرت حائز اهمیت است. این تبیین بر اصولی اخلاقی، همچون عدالت، کرامت و آزادگی انگشت می‌نهد که رعایت آنها را در لابلای وقایع عاشورا و نیز در سایر ایام زندگی آن حضرت می‌توان دید. توجه آن حضرت و یارانشان به رعایت این اصول مؤید آن است که در مسیر انجام وظایف دینی، هرگز نباید گمان کرد که هدف می‌تواند وسیله را توجیه کند. به علاوه این تبیین، الگو بودن آن حضرت را محدود به شیعیان یا مسلمانان نمی‌کند. صدانت شنیدن ‏این گفتگوی نیکو را که به همت کانون فرهنگی هنری امام حسین شکل گرفته‌است را به علاقه‌مندان توصیه می‌نماید.

🌐 مطالعه متن کامل + فیلم

🌾 @Sedanet
🌾 @Mirneshaneh
🌾 @Abolghasemfanaei

☘️ حسین، مکتبِ عدالت و کرامت
👤 #ابوالقاسم_فنائی | مرداد ۱۳۸۷ | کانون توحید لندن

🔅«عدالت» و «کرامت» دو مورد از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین ارزش‌های اخلاقی‌اند و به نظر من مروری گذرا بر گفتار و رفتار امام حسین نشان می‌دهد که از ابتدا تا انتها آن حضرت بر اساس این دو ارزش بزرگ اخلاقی تصمیم گرفته و عمل کرده است. امام حسین در سال آخر زندگی خود، یعنی پس از مرگ معاویه و جانشینی یزید به جای او، دو تصمیم بزرگ و سرنوشت‌ساز گرفته است و این دو تصمیم تنها بر اساس اصل عدالت و اصل کرامت، که هر دو از اصول اخلاقی‌اند، قابل توجیه است. حرکت امام حسین حرکتی کور و مبتنی بر عاطفه و احساسات نبود، بلکه از یک منطق قوی عقلانی و سنجیده و حساب شده پیروی می‌کرد...

متن جلسه اول
متن جلسه دوم

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

☘️ امر دینی و امر فرادینی در پیام عاشورا
👤 #ابوالقاسم_فنائی

تحریر و تنقیح سخنرانی به مناسبت عاشورا در جمع برخی از دانشجویان کیمبریج / آبان ۱۳۹۲

🔅مناسبت اقتضا می‌کند درباره‌ی شخصیت سرور آزادگان، امام حسین و مهم‌ترین حادثه‌ی زندگی ایشان، یعنی واقعه‌ی کربلا، گفتگو کنیم. هم در مورد شخصیت ایشان و هم در مورد تحلیل و تبیین واقعه‌ی کربلا کم سخن نگفته‌اند، و دوستان علاقه‌مند نیز کمابیش با ادبیاتی که پیرامون این دو موضوع بسط یافته آشنا هستند. بنده نیز سال‌ها پیش توفیق داشته‌ام که تبیینی اخلاقی از کنش سیاسی امام حسین بدست دهم. در این‌جا قصد تکرار گفته‌های خود و دیگران را ندارم. بلکه مایلم از فرصت استفاده کنم و به تفسیر یکی از سخنانی بپردازم که به ایشان منسوب است.

🔅آن سخن این است: «اِن لَم یَکُن لَکُم دینٌ وَ لاتَخافُونَ المَعادَ فَکُونُوا اَحراراً فی دُنیاکُم»: «اگر دین ندارید، و از بازگشت به سوی خداوند نمی‌ترسید، [دست‌کم] در دنیای خود آزاده باشید». این یکی از سخنانی است که در واپسین لحظات عمر امام حسین در خطاب با لشکریان یزید بر زبان ایشان جاری شده است. در نگاه نخستین این سخن معنای ساده و روشنی دارد، اما بر خلاف معنای ساده و روشن آن، بسیار عمیق است. در این سخن دو حقیقت بسیار مهم و کلیدی نهفته است که اگر جدی گرفته شوند می‌توانند رویکرد ما در دین‌شناسی و دین‌داری را به کلی عوض کنند، و رنگ و بو و سبک و سیاق دیگری بدان ببخشند.

🔅 این دو حقیقت عبارتند از:
(۱) «استقلال اخلاق از دین» و
(۲) «به رسمیت شناختن امور فرادینی» یا «تفکیک قلمرو دین از قلمروهای دیگر».
بحث امشب ما به شرح و بسط این دو حقیقت اختصاص دارد. به نظر می‌رسد اگر دینداران بخواهند سعادت دنیا و آخرت خود را تأمین و تضمین کنند، یکی از مقدمات ضروری آن این است که به این دو حقیقت تسلیم شوند.

🌐 دریافت فایل PDF

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

🗞 مناسبات فقه و اخلاق
گفت‌وگوی علی مهجور با #ابوالقاسم_فنائی

🔅این گفت‌وگو پیش‌تر در نشریه وزین حیات معنوی، شماره دوم، زمستان ۱۳۹۸، صص ۷-۴۵ . منتشر گردیده است. بازنشر آن در اینجا با اجازه دوست گرامی و فرهیخته، جناب آقای علی باقری‌فر، مدیر مسئول و سردبیر محترم این نشریه، صورت می‌گیرد. از ایشان بابت موافقت با درخواست بازنشر آن سپاسگزارم. اینک که در آستانه چهلمین روز درگذشت دوست عزیزم شادروان استاد رضا بابائی قرار داریم، این گفت‌وگو را به روان پاک ایشان تقدیم می‌کنم.

🌐 دریافت فایل PDF این گفت‌وگو

🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

🗞 دغدغه های دین و اخلاق در خوانده های سال ۱۳۹۰
✍️ سید #حسن_اسلامی اردکانی

🔅در چند سال گذشته شاهد توجه فزاینده‌ای به عرصه اخلاق هستیم و جامعه علمی پرونده این بحث را پیش روی خود گشوده است. این عطف توجه را باید به فال نیک گرفت، هرچند همراه با هر اقبالی از این دست، شیوه کتاب‌سازی در این عرصه نیز شکل گرفته و کتاب‌ساخته‌های متعدد و بی‌ارزشی به نام اخلاق وارد بازار فرهنگی شده و این نهال نوپا را در معرض خطر قرار داده است. من نیز که طی دو دهه گذشته، در کنار مباحث فلسفه دین، به اخلاق‌ورزی و اخلاق‌نگاری مشغولم، سعی می‌کنم تا آثار چشم‌گیری را که منتشر می‌شود به دست بیاورم و آن‌ها را بخوانم یا دست کم ورقی بزنم.

🔅امسال نیز چندین کتاب در عرصه فلسفه دین و اخلاق را بررسی و مرور کردم. اما سه کتاب را مشخصاً خواندم و آن‌ها را از جهاتی بسیار آموزنده و مفید یافتم. اولی کتاب اخلاق برای زندگی، نوشته خانم جودیث اِی. باس است که عمدتاً متنی آموزشی است. دومی کتاب مقدمه‌ای تاریخی به فلسفه دین، نوشته خانم لیندا زاگزبسکی است، که نظریه‌ای خاص در باب نسبت دین و اخلاق دارد، و آن را بسیار خواندنی یافتم. سومی کتاب اخلاق دین‌شناسی، نوشته آقای #ابوالقاسم_فنائی ست که اثری پژوهشی و قابل تأمل است. در این جا نخست اشاراتی به کتاب‌های اول و دوم کنم و سپس به تفصیل سراغ کتاب سوم بروم و ملاحظات خود را در این باب بیان کنم.

🌐 متن کامل به همراه PDF

🌾 @Sedanet
🌾 @hassan_eslami
🌾 @abolghasemfanaei

🎙 امکان یا امتناع استخراج نظام اخلاقی از قرآن
👥 #ابوالقاسم_فنائی و #سیدمحمدعلی_ایازی
چهل و ششمین نشست انجمن مباحثات قرآنی
مؤسسه معارف اسلامی امام رضا‌(ع) | اول آبان 1398
🌾 @Abolghasemfanaei

🎥 آیا رابطه بین انسان و خدا رابطه بین عبد و مولا است؟
👤 #ابوالقاسم_فنائی

بریده‌ای از مناظره بین دکتر ابوالقاسم فنائی و دکتر حسین واله مشهد با عنوان عقلانیت مدرن و فقه - پژوهشکده ثامن - 28 مرداد 98

صوت کامل این مناظره | این کلیپ در آپارات

🌾 @Sedanet

☘️ بررسی و نقد الاهیات دکتر عبدالکریم سروش ( دو جلسه )

🔅#ابوالقاسم_فنائی استادیار دانشکده فلسفه دانشگاه مفید در نشست «بررسی و نقد الاهیات دکتر عبدالکریم سروش» در دانشگاه مفید قم، به ارائه و نقد آرای الاهیاتی عبدالکریم سروش پرداخت.فنائی در ابتدای ارائه خود گفت: "در خوانش دین شناسانه سروش نقش عوامل ماوراء الطبیعی به حداقل ممکن رسیده و نقش عوامل طبیعی بسیار گسترده است. از این رو دقیق ترین عنوان برای پروژه اصلاح گرایانه او «طبیعی کردن الهیات» است.

🔅البته از تعبیرهای مشابهی چون دنیایی کردن، سکولار کردن، علمی کردن یا انسانی کردن دین هم می شود استفاده کرد.اگر این پروژه طبیعی کردن را در یک طیف در نظر بگیریم، الهیات سروش در نزدیکترین نقطه به سویه حداکثری قرار می گیرد. به این معنا که درجات بالاتری از طبیعی کردن وجود دارد که آشکارا عین خداناباوری است و الهیات سروش دیوار به دیوار آن است.

🔅تنها عنصری که در الهیات او هنوز به طور کامل طبیعی نشده وجود خدای خالق است. اما طبق توضیحاتی که خواهد آمد با تکیه بر روندی که سروش به سود طبیعی کردن الهیات می آورد، می توان گام آخر را برداشت و دین را به طور کامل طبیعی کرد. این کلیت داعیه ای است که من دارم و نقدم مبتنی بر آن است..."در بخش بعدی این نشست، #میرسعید_موسوی_کریمی دانشیار دانشکده فلسفه مفید و #وحید_سهرابی‌فر استاد دانشگاه ادیان مذاهب به عنوان ناقد، به نقد ارائه ابوالقاسم فنائی پرداختند.

صوت و فیلم👇
✨ → 3danet.ir/z7Asp
🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei
🌾 @Sohrabifar_Vahid

❄️ خشونت دینی: واقعیت یا توهم؟
✍️ #ابوالقاسم_فنائی

🔅 پرسش اصلی این مقاله این است: «آیا خود دین نقشی در خشونت سیاسی بازی می‌کند؟». در آغاز اصطلاحات مربوط و رایج در ادبیات این بحث، مانند ”دین“؛ ”خشونت دینی“؛ ”خشونت سکولار“؛ ”خشونت سیاسی“ و ”فعل اختیاری“ را تعریف می‌کنم. سپس به بررسی دو استدلالی خواهم پرداخت که می‌توان به سود ادعای اینکه خود دین یگانه علت به اصطلاح نوع دینیِ خشونت سیاسی است، اقامه کرد، و از این بحث نتیجه خواهم گرفت که این دو استدلال در معرض نقد قرار دارند و هیچیک قادر به تأیید ادعای مذکور نیستند. در پایان تبیین مورد قبول خود از علت و ریشه اصلی خشونت سیاسی به نحو عام و راه‌حل درست آن را پیشنهاد خواهم کرد. همچنین از بحث خود نتیجه خواهم گرفت که تفکیک مشهور میان خشونت دینی و خشونت سکولار قابل دفاع نیست.

دانلود فایل pdf (به زبان انگلیسی)👇
✨ → 3danet.ir/tOiCZ
🌾 @Sedanet
🌾 @Abolghasemfanaei

🎙 صوت همایش بین المللی جان رالز؛ با نگاهی به عدالت، توسعه، صلح و دموکراسی

سخنرانی #سعید_حجاریان با عنوان منادیان عدالت انسانی

سخنرانی #تی_ام_اسکنلن با عوان پاره‌ای از مهم‌ترین نکات نظریه‌ی عدالت رالز

سخنرانی #ابوالقاسم_فنائی با عنوان رالز و روش توجیه نظریه اخلاقی

سخنرانی #جاشوا_کوئن با عنوان اهمیت فلسفه: تأملاتی در باره جان رالز

سخنرانی #حسین_هوشمند با عنوان فلسفه سیاسی جان رالز و روشنفکری عمومی

سخنرانی #علیرضا_حیدری با عنوان نظریه ­ی «عدالت به مثابه­ی انصاف» چارچوبی برای سیاست­گذاری عمومی

سخنرانی #پل_ویتمن با عنوان شمول‌گرایی، ثبات و اطمینان

سخنرانی #علی_کاظمیان با عنوان بازخوانی نظریه‌ی عدالت جان رالز در سیاستگذاری سلامت

سخنرانی #مهدی_کاظمی زمهریر با عنوان شرایط امکان جامعه شناختی نظریه عدالت جان رالز

سخنرانی #علیرضا_بهشتی با عنوان بهره‌گیری از ایده خردورزی همگانی جان رالز برای نظام عادلانه همکاری در ایران امروز

سخنرانی #حسین_واله با عنوان خوانشی پیشنهادی از حاکمیت دموکراتیک بر اساس مبانی فقه شیعی سنتی

سخنرانی #حسین_روحانی با عنوان گسست از معرفت شناسی، پیش درآمد دموکراسی تکثرگرای جان رالز

سخنرانی #سید_رضا_موسوی با عنوان دین دراندیشه جان رالز

سخنرانی #تامس_نیگل با عنوان تو باید عدالت، عدالت بورزی؛ شفقت انعطاف ناپذیر جان رالز


دریافت فایل‌های صوتی👇
✨ → 3danet.ir/xybFQ
🌾 @Sedanet | @IPS_A

☘️ ترجمۀ فرهنگی و اخلاقِ دین‌شناسی
معرفی کتاب اخلاقِ دین‌شناسی اثر #ابوالقاسم_فنائی
✍️ #مهدی_ایرانمنش

🔅قطع ارتباط زبان دینی با گذشته و آینده که اینک در قرائت رسمی دینی ما دیده می‌شود، انتقاداتی را متوجه دین و دینداران کرده است؛ انتقاداتی که بر «غیر اخلاقی بودنِ» پاره‌ای از «احکام فقه سنتی» و یا «خردناپذیریِ» برخی از «ﺑﺎورﻫﺎ»ی دینداران تأکید می‌کند. این در حالی است که هم آن احکام و هم این باورها از منظر الگویی که مؤلف محترم ترسیم می‌کند‏، «غیر اخلاقی» و لذا «غیردینی»‌اند. در این الگو پذیرش باورهای خردناپذیر، نیز فعلی غیر‌اخلاقی و لذا غیردینی شمرده می‌شود. چنین احکام‏، باورها و حتی افعالی برای آنکه واقعاً دینی شمرده شوند‏، باید «اخلاقی» باشند. در غیر این‌صورت غیردینی‌اند حتی اگر عادتاً سال‌ها به عنوان احکام و باورهای دینی شناخته شده باشند.

🔅بر این اساس به نظر می‌رسد که فهم همدلانۀ این پروژۀ ‌‏ارزشمند‎ که در قالب یک کتاب وزین پیش روی ماست‏، از جهات بسیاری حائز اهمیت است. ﻏﻨﺎ، ﮔﺮهﮔﺸﺎﯾﯽ‏، گستردگیِ مسائل مرتبط با آن، نحوۀ تجزیه و تحلیل و ویژگی ﻗﺎﻧﻊﮐﻨﻨﺪﮔﯽِ آن‏، استعدادِ عمیقِ اصلاحاتِ زیربناییِ را برای آن فراهم آورده و آنرا در ردیف مهمترین پروژه‌های روشنفکران و نواندیشانِ دینی قرار داده است. به این پروژه که بخش میانیِ سه کتابِ ایشان است‏، امید بسیار باید داشت. چراغ راهی است برای روشنفکران و نو اندیشان دینی تا ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺮاج آﻣﻮزهﻫﺎی دینیِ رسیده از پیامبر از لابلای ﻗوانین، ﻋﺮف، اﺧﻼق و فرهنگ ﻋﺼﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ، از طریق ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽِ آنها در قالب عقلانیت و اخلاقِ متناسب با عصر جدید به دفاع از معرفتی دینی که اخلاقی‌تر‏، عادلانه‌تر‏، معنوی‌تر و خردپسندتر است، بپردازند.

t.me/sedanet1/26

متن کامل این معرفی👇
✨ → 3danet.ir/j8YT1
🌾 @Sedanet | @abolghasemfanaei

☘️ حدیث نواندیشان دینی؛ کتابی برای سنجش روشنفکران دینی معاصر
معرفی کتاب «حدیث نواندیشان دینی» اثر #سیدهادی_طباطبایی
✍️ #حمید_زارعی

🔅بحث از روشنفکری دینی گویا هیچ زمان در کشور ما فروکش نمی‌کند. زمانی این نحله‌ی فکری در اوج خود بود و آثار متفکران آن مورد توجه بسیار قرار می‌گرفت. در زمانی دیگر، نقدها و تخریبهای بسیاری به آن شد. اما هیچ زمانی توجه به این تفکر نادیده گرفته نشده است.

🔅انتشارات کویر، کتابی را منتشر کرده و این بار از یک نسل پس از عبدالکریم سروش سخن به میان آورده است. اگر انتقادها به جریان روشنفکری دینی، معطوف به پروژه‌ی فکری سروش بود، این کتاب اینک گامی فراتر را نشان داده و افراد دیگری را در نحله‌ی روشنفکری دینی جای داده است. کتاب «حدیث نواندیشان دینی» با عنوان فرعی “یک نسل پس از عبدالکریم سروش” متکفل بحث از سه روشنفکری است که امروز در عرصه‌ی تفکر ایران به فعالیت می‌پردازند( #ابوالقاسم_فنائی ، #آرش_نراقی و #سروش_دباغ ). این کتاب را سید هادی طباطبایی به رشته‌ی تحریر در آورده است.

متن کامل این معرفی👇
✨ → 3danet.ir/1tbhU
🌾 @Sedanet
🌾 @arash_naraghi
🌾 @abolghasemfanaei
🌾 @Soroushdabbagh_Official

☘️ روش های حل چالش میان فقه و حقوق بشر
✍️ #ابوالقاسم_فنائی

دانشگاه مفید - 21 اسفند 96

متن کامل👇
✨→ 3danet.ir/aK4Xl
🌾 @sedanet | @abolghasemfanaei

❄️ روزنامه‌ی شرق صفحه‌ی اندیشه‌ی امروز پنجم اسفندماه 1396 را به نوشته‌هایی در نقدِ عبدالحسین خسروپناه اختصاص داد:


ما و آسیاب‌های بادی‌ فلسفی
نویسنده: #امیر_صائمی 👇
✨→ 3danet.ir/Q0uSb

سخن را چنین خوار مایه مدار
نویسنده: #سيدنصرالله_موسويان 👇
✨→ 3danet.ir/o8OBf

تهمت فیلسوفی
نویسنده: #کسری_پناهی 👇
✨→ 3danet.ir/JuroQ


شایان توجه است که چندی قبل #عبدالحسین_خسروپناه تعریضی به آثار #ابوالقاسم_فنائی داشتند که منجر به پرسش صدانت از دکتر فنائی و پاسخ ایشان شد👇
✨→ 3danet.ir/JVsn5


👤 صدانت آمادگی دارد پاسخ‌های آقای خسروپناه را در رابطه با یادداشت‌های انتقادی فوق (در صورت تمایل) انتشار دهد.