♦️نسبت دین و عشق؟! تبدیل بحث کلاسی به جملهی قصار!
✍️ حسن محدثیی گیلوایی۹ فروردین ۱۴۰۳
از دوست و برادر عزیز ام آقای قربانی بابت ارایهی گزارشی از این واکنشها و مواجهات قدردانی میکنم!
https://t.me/NewHasanMohaddesi/10440آنچه از من در بارهی نسبت دین و عشق نقل شده، جزئی از بحثی کلاسی در بارهی دشواریی حفظ بیطرفی در نگریستن به دین و سخن گفتن در بارهی دین بوده است و احتمالا مربوط است به جلسات آغازین درس جامعهشناسیی دین:
"دین مانند عشق و مانند خانواده است. آدمیان نمیتوانند در بارهی آنها بیتفاوت باشند."تاکید من در چنین بحثی این است که حفظ بیطرفی در باب آن دسته از اموری که ما با آنها
درگیریهای شخصی داریم و عواطف و علایق ما را برمیانگیزانند، بسیار دشوار است.
در واقع، هر بار در ابتدای درس جامعهشناسیی دین میگویم که دین مثل موضوعاتی چون عشق و خانواده است. آدمیان در این موضوعات
درگیریی
عاطفی دارند و نمیتوانند در بارهی آنها بیطرف باشند و عواطفشان را کنترل کنند. آدمیان معمولا یا به دین تعلق دارند یا از آن متنفر اند؛ درست مثل عشق و مثل خانواده. در نتیجه، برای آنها حفظ بیطرفی در بارهی موضوعاتی چون دین و عشق و خانواده خیلی سخت است.
اما محقق دینپژوه باید بتواند بهتدریج بر تعلقات
عاطفیی خود غلبه کند و حب و بغضها را مهار کند و در بارهی دین بدون سوگیری و جانبداری نظر بدهد و به آنچه از دل فرآیند تحقیق میرسد، اقرار کند و تا اطلاع ثانوی آن را بپذیرد. این کاری است که معمولا دو گروه از انجام آن ناتوان اند:
دینداران جزماندیش و مخالفان جزماندیش دین.محقق با مبلغ فرق دارد. محقق دینپژوه، حقیقت را در اختیار ندارد و در جستوجوی آن است و به آنچه از پیی فرآیند تحقیق میرسد، اقرار میکند. اما مبلغ دین، گمان میکند حقیقت در چنگ او است و میخواهد آن را به دیگران ابلاغ کند.
از این رو، بسیاری از دینداران نمیتوانند در بارهی دین بیطرف باشند، همچنانکه آنان که درگیر عشق اند یا درگیر خانواده اند، و یا درگیر برخی دیگر از موضوعات انسانی اند و در بارهی آنها گرفتار عواطفی مثبت یا منفی اند، نمیتوانند بیطرفی را در بارهی اینگونه موضوعات رعایت کنند و بدون جانبداری در بارهی آنها سخن بگویند.
بنابراین، از نظر
درگیریی
عاطفیای که دین و عشق برای آدمیان ایجاد میکنند، دین و عشق مانند هم اند.
به این ترتیب، با آنچه از قول من بهطور ناقص نقل شده، سخن من از یک بحث تفصیلی در بارهی اثر تعلقات
عاطفی در بحث از دین، به یک جملهی قصار گمراه کننده بدل شده است.
🔸پسنوشت: در چنین بحثی است که من از خودسازیی دانشپژوهانه و تقوای دانشپژوهانه و اخلاق دانشپژوهانه سخن میگویم. منظور ام از تقوا در اینجا خودکنترلیی
عاطفی است.
#دین#عشق#بازاندیشی#جزماندیشی#انتقادیاندیشی#درگیری_عاطفی@NewHasanMohaddesi