خودخواهی مثبت: راهی به سوی دیگرخواهی هوشمندانه
✍ دکتر محسن محمودی، استادیار فلسفه دانشگاه
فریدریش نیچه میگوید: «بیزار شوید از این گفته که: "کردار خوب، کرداری است بری از خودخواهی".»
اما این سخن چه معنایی دارد؟ آیا نیچه ما را به خودخواهی دعوت میکند؟ برای درک بهتر، باید میان دو نوع خودخواهی تمایز قائل شویم:
خودخواهی منفی و
خودخواهی مثبت.
خودخواهی منفی زمانی رخ میدهد که فرد تنها به منافع شخصی خود توجه کند، حتی اگر این منافع در تضاد با منافع عمومی جامعه باشد. این نوع خودخواهی سرچشمه بسیاری از خشونتها، جنگها و تخریبهاست. در نهایت، چنین رفتاری حتی منافع شخصی فرد را نیز به خطر میاندازد.
اما
خودخواهی مثبت شکلی از خودخواهی است که فرد به دنبال منافع شخصی خویش است، اما این منافع در هماهنگی با منافع دیگران و جامعه قرار دارد. به عبارت دیگر، خودخواهی مثبت، مسئولیتپذیری و آگاهی نسبت به تأثیر رفتار ما بر دیگران را در بر میگیرد.
نبود خودخواهی مثبت و سلطه خودخواهی منفی، نهتنها به جامعه، بلکه به فرد نیز آسیب میزند. برای حفظ منافع شخصیمان، باید دیگرخواهی را در زندگی خود بپذیریم؛ چراکه حمایت از دیگران و مراقبت از جامعه، در نهایت به رشد، امنیت، و رضایت فردی ما منجر میشود.
بیاییم خودخواهی را از نو معنا کنیم: نه بهعنوان صفتی منفی، بلکه بهعنوان ابزاری برای ساختن جهانی بهتر؛ جهانی که در آن منافع فردی و جمعی در تعادل و همافزایی با یکدیگر قرار گیرند.
#فلسفه
#اخلاق
#نیچه
#خودخواهی
#خودخواهی_مثبت
#دیگرخواهی
#جامعه
#توسعه_فردی
#تفکر
#منافع_مشترک
#تعادل
#زندگی_بهتر
@Mahmudi_mohsenn