جایگاه تفسیر طبری نزد علما:
چنانکه قبلا بیان کردیم، تفسیر طبری از مشهورترین تفاسیر قرآن کریم است و از جایگاه والا و ویژه‌ای برخوردار است تا جایی که عده‌ای آن را نخستین منبع تفسیر بالمأثور می‌دانند.
ابن خزیمه رحمه الله می‌گوید: تفسیر ابن جریر را از اول تا آخر مطالعه کردم، روی زمین عالم‌تر از ابن جریر نیست. (سير أعلام النبلاء، شمس الدين الذهبي، الطبقة السابعة عشر، محمد بن جرير، جـ 14، صـ 267: 282،)

امام نووی رحمه الله می‌گوید:
امام طبری کتاب مشهوری در تاریخ دارد و همچنین کتاب تفسیری دارد که تا کنون کسی مثل او چنین کتابی ننوشته است. [تهذيب الأسماء واللغات، لأبي زكريا محي الدين بن شرف النووي، الجزء الأول من القسم الأول، دار الكتب العلمية (بيروت)، صـ 78]

امام جلال‌الدین سیوطی رحمه الله می‌گوید: ا
گر بپرسی که در بین کتب تفسیر مرا به‌خواندن کدام تفسیر سفارش می‌کنی، می‌گویم: تفسیر امام ابن جریر طبری که علما اجماع دارند بر اینکه هیچ کتاب تفسیری مثل آن نوشته نشده است. [الإتقان في علوم القرآن، النوع الثمانون في طبقات المفسرين، جـ 2، صـ 476]

علامه ابن تیمیه رحمه الله می‌گوید: تفاسیری که وجود دارد، صحیح‌ترین‌شان تفسیر محمد بن جریر طبری است چون نظریات پیشینان صالح را با سندهای صحیح ذکر می‌کند از متهمانی مثل مقاتل بن بکیر و کلبی روایت نمی‌کند. [مجموع فتاوى ابن تيمية، كتاب مقدمة التفسير، رسالة الفرقان بين الحق والباطل، فصل ما يراد به لفظ الاختلاف في القرآن، مسألة المراد بقوله أنزل القرآن على سبعة أحرف، جـ 13، صـ 358]


آشنایی کوتاه با نویسنده:
محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب معروف به امام ابوجعفر طبری (224هـ.ق – 310هـ.ق - 839 - 923 م.) مفسر، مورخ و فقیه و ملقب به امام مفسرین. وی در آمل مرکز طبرستان به‌دنیا آمد.
به ری و بغداد و کوفه و بصره سفر کرد و به مصر رفت و در سال 253 هجری قمری به فسطاط سفر کرد و از علمای آن‌جا فقه مالکی و شافعی را آموخت.
سپس از آن‌جا برگشت و در بغداد اقامت گزید. خطیب بغدادی گفت: او حافظ قرآن و آگاه به قرائت و بصیر در معانی و فقیه در احکام قرآن بود. به حدیث و طرق آن، صحیح و ضعیف و ناسخ و منسوخ آن عالم بود. [تاريخ بغداد وذيوله. تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا. بيروت: دار الكتب العلمية. ج. 2. ص. 161]
به او پیشنهاد قضاوت شد، ولی او امتناع ورزید.

کتابهای زیادی دارد یاقوت حموی می‌گوید: «بیش از 80 کتاب نوشته که از آن جمله: اختلاف علماء الأمصار که اولین کتاب طبری است و در این باره می‌فرمود: «دو کتاب دارم که فقیهان از آن بی‌نیاز نیستند؛ الإختلاف واللطیف» و جامع البیان فی تفسیر القرآن معروف به تفسیر الطبری و تاریخ الأمم و الملوک معروف به تاریخ طبری، تهذیب الآثار، ذیل المذیل، ولطيف القول في أحكام شرائع الإسلام، بسيط القول في أحكام شرائع الإسلام، وكتاب القراءات، وصريح السنة، والتبصير في معالم الدين.
او رحمه الله در ماه شوال سال 310 هجري قمري درگذشت و در بغداد به خاك سپرده شد.
رحمه الله وأسکنه فسيح جنانه

تهیه‌کننده: واحد علمی_فرهنگی دارالعلوم عالی هرات

🌸 دارالعلوم عالی هرات را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
🔹 تلگرام:
https://t.center/DarululoomAHRT
🔹 یوتیوب:
youtube.com/@DarululoomAHRT
🔹 فیسبوک:
facebook.com/DarululoomAHRT