تاریخ و فرهنگ دره شهر

ایل #پایروند:

علی آقایی
@ceymarian
نام ایل پایروند مافی در متون تاریخی با پسوند مافی همراه است .
کلمه مافی ریشه #اوستایی دارد و بمعنی مال من است و چون بعضی از افراد ایل از پرداخت مالیات معاف بودند آنها را پایروند مافی نامیده اند.
در نوشته های مکتوب نام ایل بصورت بایروند، پادروند، پایرون نوشته شده است .
طایفه پایروند مافی ساکن شهرستان دره شهر جز کوچکی از ایل بزرگ پایروند مافی با جمعیتی بالغ بر۹۰۰۰۰هزار نفر است که در گستره استانهای تهران، کردستان، ایلام، کرمانشاه ،سرپل زهاب، قزوین، فارس، مرکزی، قوچان، مازندران، همدان، لرستان، شهر سلماس و شهر آمل پراکنش دارند که بعلت تعدد و کثرت شهرستان و آبادی فقط به نام استان اکتفا شده است .
#مذهب اکثریت ایل پایروند #شیعه دوازده امامی است و عده ای هم اهل حق میباشند....
#زبان مردم پایرون لکی پایروندی است که این گویش در پایروند کرمانشاه بوضوح نمایان است .
مردم ایل پایروند را بعضی از جمله علامه دهخدا، کرد و آیت الله مردوخ کردستانی در کتاب تاریخ کرد و کردستان جلد ۱ صفحه ۸۰، کرد و مجله سروش به شماره ۱۶۶و ۱۶۵ کرد و از ایلات کرد قبل از میلاد می داند .
اما واقعیت این است که شناسنامه و بزرگ ایل پایروند مافی ، حسینقلی خان نظام السلطنه مافی از وزیران دوره #محمدعلیشاه_قاجار است .
به استناد کتابی خطی به نام #تذکره_الابا به قلم سلطانعلی خان مافی که در سال ۱۳۰۳ به اتمام رسیده و هم اکنون نزد معصومه مافی مولف کتاب خاطرات حسنقلی خان مافی از اساتید و تاریخ پژوهان دانشگاه می باشد موجود است.
همچنین مقاله ای به قلم حسین قلی خان نظام السلطنه مافی مندرج در مجله یادگار سال سوم شماره دوم از قرار تقریر دانشمند محترم مرحوم علامه اقبال آشتیانی از روی یاداشت های مرحوم حسینقلی خان مافی که نزد ایشان به امانت بوده فراهم امده است. در مورد ایل پایروندچنین آمده است:
طایفه مافی از ایلات لرستان بوده اند مشهور به بایروند(پایروند)، بعد از آنکه #صفویه طایفه فیلی را در لرستان حکومت داده اند، بر این طایفه تمکین از روئسای فیلی شاق آمد و در قشلاق به خوزستان از طریق رامهرمز و کهگیلویه به فارس مهاجرت کردند. و با روی کار آمدن #خاندان_زند به علت هم زبانی و همریشگی این طایفه بنای همکاری وهمراهی را با #کریم_خان گذاردند و در تمام جنگ ها و محاربات دوش به دوش زندیه شرکت می جستند بطوریکه برای نشان دادن یگانی و برادری اصطلاح شمشیر زند و مافی؛ در فارس معمول بود و این یگانگی و برابری تا زمان گشته شدن #زکی_خان ادامه داشت. زکی خان به علت رفتار ناهنجار و شرابخوری وظلم و ستمی که نسبت به یکی از سادات و خانواده وی اعمال داشت شبی در ایزدخواست اصفهان به دست دو تن از سردارانش که از ایل مافی بودند به نامهای خان علی خان و باباخان کشته شد، یکی به روم و دیگری به کوههای نهاوند متواری گردید، و چند تن دیگر از اقوام نیز بلافاصله این ایل را کوچانیده و آواره گشتند .
این گریز و اختفا تا زمان آقامحمدخان قاجار و استقرار او در تهران ادامه داشت و پس از به سلطنت رسیدن وی ایل مافی به فارس مراجعت کرده و به زراعت مشغول شدند .در این زمان صلاح دولت در کوچانیدن تعدادی از ایلات فارس بود، بنابراین امر به کوچانیدن تمامی طایفه مافی و زندیه از خاک فارس شد و در نتیجه این اقدام ایل مافی به طور کلی به دشت قزوین، نهاوند، ملایر و کرمانشاه منتقل گردید. (نقل از کتاب خاطرات حسینقلی خان نظام السلطنه مافی باب اول صفحه ۹ و۱۰) و بر اساس همین مرجع تاریخ کوچ مافی ها از فارس به نواحی قزوین سال ۱۱۹۸ صورت گرفته است .
و دکتر سکندر امان الهی بهاروند در کتاب قوم لر به استناد تاریخ گیتی گشا صفحه ۲۷۰ چنین آورده است که آقامحمدخان پس از دو ماه توقف در اصفهان دستور می دهد بعضی از جماعت مافی پایروند که در اصفهان توقف داشتند کوچ نمایند لذا ایل مافی در عرض سیر بوادی روی براه نهادند. و عنان ‌به جانب کرمانشاهان که موطن اصلی ایشان بود گشادند.
درکتاب قوم لر صفحه ۱۷۸، نوشته دکتر سکندر امان الهی بهاروند مرقوم است که هم اکنون شعبی از ایل مافی پایروند در لرستان (سیمره، صیمره ) و شمال باختران سکونت دارند.که منظور طایفه #پایروند ساکن #دره_شهر است.
ادامه دارد ...
ارسالی از #علی_آقایی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian