تاریخ و فرهنگ دره شهر

آتش سوزی و یا آتش زدن مزارع یا کاه کلش مزارع و عوارض آن
آرش مزبانی

همه ساله میلیونها هکتار از جنگها، مراتع و سایر اکوسیستم های طبیعی جهان طعمه حریق شده و مأمن جانوران و حیات وحش را در معرض نابودی قرار می دهد و گاهاً گسترش آن به اماکن مسکونی، تأسیسات و زیر ساخت ها، خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی ایجاد می نماید.عمدتاً علت آتش سوزی در ایران عامل #انسانی است و کمتر از یک درصد را پدیده های طبیعی تشکیل می دهد که رعد و برق و آتش گرفتن تک درختان مسن در ارتفاعات از این دست می باشد. علت آتش سوزی ها با منشأ انسانی سهوي بیشتر ناشی از #سهل_انگاری کشاورزان، #رهگذران، #چوپانان، #شکارچیان می باشد و آتش سوزی های عمدی نیز به خاطر #زیاده_خواهی_های ساکنین می باشد که با روشن کردن آتش در تنه درختان، آتش زدن جنگل به واسطه توسعه اراضی زراعی و اختلافات قومی و قبیله ای است.
جالب است که سنگین ترین #مجازات در قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب ۱۳۴۶ برای ایجاد آتش سوزی عمدی در جنگل در نظر گرفته شده که #ده_سال_حبس می باشد.
بقایای گیاهی دارای کاربردهای نظیر ایجاد #بستر برای موجودات ریز خاکزی، #موانعی در مقابل #تبخیر رطوبت، #تأمین غذای #دام و #اصلاح خاک است و آتش زدن این بقایا در اکوسیستم‌های طبیعی می‌تواند از قدرت تخریبی و #آلوده‌کنندگی بسیار زیادی برخوردار باشد.
سوزاندن بقایای گیاهی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، بیوشیمیایی و میکروبی خاک اثرات بسیار مخربی نظیر دارد و باعث افزایش حساسیت به فرسایش و بالا رفتن مصرف کودهای شیمیایی می‌شود.
آتش زدن بقایای محصولات زراعی از جمله کاه و کلش موجب کاهش رطوبت خاک به هنگام کشت محصول جدید می‌گردد به‌طوری‌که نسبت به کشت مستقیم حداقل دو بار بیشتر آبیاری نیازمند است سوزاندن کاه و کلش، وزن ظاهری و هدایت الکتریکی خاک افزایش و پایداری خاکدانه‌ها کاهش می‌یابد و در مقابل فرسایش روان آب‌ها و بادها خاک مقاومت کمتری دارد و اگر این کار تداوم پیدا کند اراضی کشاورزی پایداری خود را از دست داده و در دراز مدت قابلیت برداشت و تولید محصو ل را نخواهند داشت.
برخی منابع علمی و تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که بقایای گیاهی یک منبع تجدید پذیر طبیعی و مهم و سرشار از #مواد_مغذی_گیاهی بوده که می‌تواند همراه با کودهای شیمیایی برای اصلاح خاک و بهبود تغذیه گیاهی مورداستفاده قرار گیرد. آتش زدن بقایای گیاهی در سطح خاک،باعث از بین رفتن میکروارگانیسم‌های خاک و کاهش قابل توجه این موجودات می‌ شود.
با توجه به اینکه حدود 70 درصد مواد آلی خاک از بقایای گیاهی تشکیل‌شده است، سوزاندن بقایای گیاهی موجب کاهش جذب عناصر غذایی توسط ریشه‌ها، کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، کاهش راندمان مصرف آب، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک شود.
ازجمله پیامدهای نامطلوب سوزاندن بقایای گیاهی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. کاهش ماده آلی و دگرگونی شرایط فیزیکی و میکروبیولوژیک خاک در بلندمدت، سوزاندن بقایای گیاهی در بلندمدت ضمن اثرات نامطلوب بر کیفیت خاک و کاهش عملکرد محصول باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای در جو می‌شود. هر یک‌میلیون تن کاه سوخته شده حدود 56 هزار تن دی‌اکسید کربن در هوا آزاد می‌سازد، سوزاندن بقایای کشاورزی اثرات تشدیدکننده‌ای بر انتشار گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر و آلودگی محیط‌زیست دارد.
2. با کاهش مواد آلی، گیاهان زراعی تحمل خود را در برابر آفات، بیماری‌ها، خشکی، گرما و سرما از دست می‌دهند.
3. افزایش خطر آبشویی و فرسایش، خاک در معرض فرسایش شدید آب‌وهوا قرار می‌گیرد و با از بین رفتن لایه‌های خاک زنده زمین زراعی قدرت حاصلخیزی و تولید محصول خود را از دست می‌دهد.
4. هدر رفت نیتروژن، کربن، گوگرد و غیره از طریق تصعید، پراکندگی سموم شیمیایی در هوا، آسیب به لایه ازن و متعاقب آن آسیب به گیاهان و انسان.
5. به وجود آمدن باران‌های اسیدی، بروز سرطان در انسان، افزایش انتقال و انتشار بیماری‌های واگیردار و بروز تنگی نفس و سایر بیماری‌های تنفسی اشاره نمود.
6.ازبین رفتن موجودات زنده و مفید بخصوص کرم خاکی در اثر تولید گرمای زیاد و در نهایت موجب از بین رفتن ساختمان خاک و شرایط مساعد برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان می‌شود.
و ....

آرش مزبانی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian