تاریخ و فرهنگ دره شهر

گذری به تاریخ سیمره(دره شهر) و سیروان

علی اکبر هاشمی
@CEYMARIAN
تصمیم گرفتم گذری و نظری به تاریخ سیمره و سیروان بزنم گفتم خونخوار قومی که به ایران حمله کردند و این سرزمین را با تمام مظاهرش دهها بار شخم زدند و شهرها و روستاها را تخریب کردند و سوزاندند، قوم مغول بود.
آنها چه بر سر منطقه سیمره، سیروان و لرستان آوردند؟ عنوان نوشته ام را به اين دلايل، مغول وسیمره" انتخاب كردم.
@CEYMARIAN

#مغول و #سیمره (بخش اول)؛

در این نوشته سعی کردم از منابع دست اول استفاده کنم، آن هم منابعی که خود، به نحوی صداقت گفتار در نوشتارشان وجود دارد در مورد منابع مطلب، در دوره مغول، همه مظاهر فرهنگی و مدنی و اصولا مدنیت و فرهنگ ما، در مناطق #سيمره، #سيروان و #لرستان، طعمه یکی از فتنه های بزرگ تاریخ انسانی گردید.
در میان منابع اصلی تاریخ و تحقیق می توان از تاریخ حموی در دهه دوم قرن سیزده میلادی، كتاب جغرافياي حافظ ابرو (شهاب الدین عبدالله خوافي)، جامع التواریخ رشیدالدین همدانی، کتاب حبیب السیر خواند میر (۸۸۰-۹۴۱)، تاریخ گزیده و نزهت القلوب حمداله مستوفی و مجمع الانساب از محمد شبانکاره ای (۷۳۳هجری) نام برد.
@CEYMARIAN
بر اساس تقریرات موجود، در طول ۱۴۰ سال حکومت مغول، بیش از ۷۰ درصد جمعیت ایران، خانه و سرپناهشان تخریب و مردمانش بقتل رسیدند؛ و این کتب، تصویر وحشتناکی از قتل عام مردم ترسیم کرده اند که تن تاریخ را، به لرزه در مي آورد. در تاریخ بیهق (ابو الحسن علی بن فندق)، نوشته است که از ۳۹۵ دهکده در بیهق فقط۱۳۶ ده، آن هم با جمعیت اندک باقی ماند و بقیه نابود شدند. و یا حافط ابرو در کتاب جغرافیایش مینویسد كه در آغاز حمله مغول به هرات ۴۰۰ ده وجود داشت؛ ولی در اوایل قرن پانزده تعداد به ۱۶۷ ده تقلیل داده شد.
حبیب السیر در جلد سوم کتابش مینویسد كه در اکثر دهات خراسان، تمام سکنه با محل سکونت و دام ها نابود شدند.
حمداله مستوفی در نزهه القلوب (ص ۷۱و۷۲) مینویسد در طول حکومت مغول بسیاری از شهرها را سوزاندند، خرم آباد و سیمره تخریب گردیدند و کشاورزی این مناطق از بین رفت. صیمره را رشید الدین فضل اله وزیر نامدار مغول، به عنوان تیول، اجاره نمود (مکاتبات رشیدی ص ۱۴) و هر سال خرمای انجا را صادر میکرد.
خود این رشید الدین فضل اله را سالها از وزرای مغول بود به دستور اولجایتو حاکم خونخوار مغول، ابتدا سر پسر ۱۶ ساله اش را در جلو چشمش بریدند و سپس سر خودش راکه ۷۳ سال داشت بریده ودر یک دیگ گذاشتن و خدمت پادشاه نهادند.
#تخریب_سیمره، احتمالا در زمان #هلاکو خان صورت گرفت؛ و حاكم سیمره در آن زمان یکی از #اتابکان بنام حسام الدن خلیل بود (منتخب التواریخ - معین الدین نظری، ص ۵۲)
که با هلاکو مخالف بود. بعد از او اتابک
بدرالدین مسعود جای او را میگیرد.
(همان منبع ص ۵۳)
#ابن_بطوطه که در اوایل قرن هشتم گذرش به این منطقه افتاده؛ در سفر نامه اش نقل قول میکند که: سیمره و سیروان کاملا تخریب شده و ساکنانش، بجز عده معدودی از بین رفته اند؛ و این دیار قبل از قرن سیزده شهری اباد با مزارع وباغات و کشاورزی برد.
#ابن_حوقل در سفرنامه اش ذکر کرده که در قرن چهارم هجری، کاشت گردو در سیمره به صورت انبوه رواج داشته. همچنین در سیمره کشت زیتون متداول بوده. یاقوت حموی در قرن سیزده از باغات زیتون در سیمره و سیروان یاد میکند، که ظاهرا بر اثر حمله مغول از بین رفته.
حمداله مستوفی در #نزهه_القلوب می نویسد که خرما فقط در سیمره کشت میشد؛ و در بقیه نقاط وجود نداشت.
ابن بطوطه می نویسد که در قرن چهاردهم ميلادي، فقر و گرسنگی آن چنان گسترده بود که مردم #لرستان برای زیستن #آرد_بلوط میخوردند. به نظر میرسد که جمعیت لرستان کمتر از ۱۵۰ هزار نفر بوده؛ که ۸۰ درصد ان از وحشت کشتار مغول بیش از یک قرن در کوه ها
به سر میبردند و بقیه که جمعیت قلیلی بودند در شهر خرم اباد و بروجرد در خدمت اتابکان مفت خور بودند.

@CEYMARIAN
ابن حوقل (ابولقاسم محمد بن حوقل معروف به بغدادی)، کتاب های مسالک و ممالک ابن خردادبه و قدامه در قرن سوم را مطالعه کرده و با اصطخری نیز ملاقات داشته. بنابراین نوشته هایش درباره ي #سیمره، می تواند مستند باشد. پس کشت گردو و خرما وحتی یونجه در قرنهای دوم و سوم هجري قمري، در این منطقه رواج داشته است.
بر اساس مطالعاتی که استرابون
انجام داده و مورخ روسی، پطروشفسکی در بررسی تاریخ مادها نوشته؛ در تمام قلمرو ماد و در لرستان و جنوب ایلام، و در دوره هخامنشیان، در این منطقه علاوه بر یونجه، کشت #شاهدانه نیز صورت میگرفته؛ و حتی در قرون وسطی،لرها از شاهدانه #حشیش تهیه می کردند (نوشته های پطروشفسکی در مجله یغما)

ادامه دارد در پست بعدی ..
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN