#گلونی نامی است عام برای پارچهای با
#موتیفهای #بتهجقه و اسلیمی که در میان مردم قوم
#لک نمادی از زیبایی، تشخص، تفاخر و برازندگی است. این پارچه براساس محل تولید و جنس، اسامی مختلفی چون هراتی و حریری نیز داشته است.
#گلونی توسط زنان به عنوان
#سربند و در مدلهای مختلف به دور سر بسته میشود. از جمله مدلهای معروف میتوان به نمونههای «سرون لار» یا «سرون سنگهلا»، «سرون شورّ»، «چوار کلاخی»، «کچ کلاخی» و «شل و مل» اشاره نمود. در گلونی طرحها معمولاً به رنگهای قرمز، آبی، سفید، سبز و قهوهای بر زمینه مشکی است. طرحها و مدلهای بستن این سربند با جایگاه سنی زنان تناسب دارد. دختران و زنان جوان معمولاً از مدلهای شاد، و زنان میانسال از مدلهای سادهتر و موجهتر استفاده میکنند.
به گزارش عصر دلفان، در مواردی این سربند نشان ایلیاتی زنان محسوب میشود، به گونهای که مدل و شیوه بستن آن در میان زنان ایل ترکاشوند با مدل و شیوه بستن زنان ایل بیرانوند، تفاوتهای جزئی دارد. به همین منوال بین مدل ایلات «جلالوند»، «ایوتوند»، «کاکاوند»، «حسنوند» و … تفاوتهای کمی مشاهده میشود.
یکی از
#نمادینترین مفاهیم فرهنگی مربوط به پوشش در سربندهای زنان اقوام ایرانی مربوط به سربند گلونی است. زنان لک به هنگام مرگ عزیزان، سربند خود را که نشان ابهت است با حالتی غمگینانه از سر پرتاب کرده و بر سر و روی خود خاک و خاکستر میریختند. هنگامی هم که زنان دستهدسته شیونکنان برای عرض تسلیت به مقابل زنان صاحب عزا میرسند به حالت نمادین مقابل سربند خود را بالا میدهند، به این معنا که حاضرند به نشان همدردی سربند خود را پرتاب کنند. زنان صاحب عزا نیز با پایین دادن سربند میهمانان از ابراز همدردی آنها تشکر میکنند.
#گلونی علاوه بر زنان، در میان
#مردان نیز کاربرد دارد.
مردان با بستن دستاری به دور سر یا به دور کلاه نمدی، جایگاه ممتاز خود را نمایش میدهند. در گذشته کاربرد دستارهای مردانه که بعضا از نوع گلونی بود، رواج بیشتری داشت و
مردان جوانتر هم از آن استفاده میکردند. اما در حال حاضر تنها عده کمی از
مردان کهنسال عشایر از دستاری ساده برای پوشش سر استفاده میکنند. استفاده به عنوان شالگردن برای نمایش زیبایی و تشخص، از دیگر کاربردهای گلونی برای
مردان است. بستن گلونی به دور کمر و بر روی ستره نیز نوع دیگری از کاربرد آن در میان
مردان لک است.
موضوع مهمی که بسیار ارزشمند جلوه میکند این است که جایگاه فرهنگی گلونی با مدلهای مختلف سربند، شال گردن و شال کمر در ادبیات عامه و فولکوریک لکی قابل ردیابی است که خود بخش ارزشمندی از ادبیات شفاهی این قوم ایرانی است. تک بیتهای فراوانی که غالباً بر وزن هجایی هستند از گذشتههای دور به صورت سینه به سینه برجای ماندهاند که به توصیف این بخش از فرهنگ لکها میپردازند.
۲۶ اردیبهشت روز کلونی بمارک بو
@asredelfan