↩️ اندر چگونگی توانایی اورمزد، چرایی آفرینش مردم و بایستگی کنار نهادن پیش‌داشت‌های ابراهیمی

💠 پیش‌تر یکی از هم‌میهنان گرامی، پس از ابراز شگفتی از آنکه اهورامزدا مردم را برای یاری به او در نبرد با اهریمن آفریده است، درباره‌ی دوبن‌انگاری زرتشتی از من چنین پرسید: خدایی که هَروِسپ‌توان (قادر مطلق) است، چه نیازی به یاری ما دارد؟ پاسخ من به او چنین بود که در زیر می‌آید:👇

💠 نخستین نکته‌ای که پیش از هر چیز می‌باید گوشزد نمایم، آنست که برای شناختنِ جهانبینی و نگرشِ زرتشتی، بایسته است که اندیشگاهِ خود را از هر گونه پیش‌داشت (پیش‌فرض) های ابراهیمی تُهی گردانیم. برای نمونه، ابراهیمیان می‌گویند که همه چیز یک‌سره در زیرِ چیرگی خداست و خدایشان بر هر کاری تواناست. کنون اگر چنین است، این خدا چرا از این همه ستم و پلیدی و تباهی در جهان که بر سرِ بیگناه‌ترین مردمِ گیتی مانندِ کودکان می‌آیند، پیشگیری نمی‌کند؟ نمی‌داند و نادان است یا نمی‌خواهد و پلید است؟ این همان پرسشی‌ست که هیچ یک از کیش‌های ابراهیمی هرگز توانِ پاسخگویی به آن را پیدا نکرده اند. این دشواری که بسی نیز مایه‌ی گسترشِ خداناباوری در میانِ پیروانِ پیشینِ این کیش‌ها شده است، در دینِ بهی پدیدار نیست. پس این پیش‌داشتِ ابراهیمی را می‌باید دور ریخت.

💠 در گاتها -سروده‌های اَشو زرتشت- اگر چه اهورامزدا "تواناترین" نامیده شده، اما هرگز گفته نشده که او بر هر گونه کاری تواناست. چه، برابر با آنچه از گاتها برمی‌آید، خواستِ اهورامزدا در اشا نمود می‌یابد و اشا نیز به دو گونه روا می‌گردد؛ نخست به گونه‌ی سرشتین (ذاتی) در طبیعت و دیگری به یاریِ آزادکامیِ (اختیار) بشریت در جایگاهِ موجوداتی آزادکام. اشاره‌ای به سانِ این، پیرامونِ دو شیوه‌ی روا شدنِ خواستِ اهورامزدا، در دینکردِ سوم نیز آمده است. نیز پیرامونِ تواناییِ اورمزد هم گرچه او در همین دینکرد "هَروِسپ‌توان" نامیده شده، اما این نکته هم گوشزد شده است که هروسپ‌توانیِ او تنها در چهارچوبِ توانستنی‌ها یا شدنی‌ها (امور ممکن) می‌باشد.

💠 افزون بر این، بر پایه‌ی نگرشِ اشو زرتشت در گاتها، سِپَندمینو -این گوهرِ آفرینندگیِ اهورامزدا- و اَنگرَمینو -که همان اهریمن است و به تباه‌سازیِ آفرینشِ اورمزد می‌پردازد- هر دو از آغاز در دوگانگی و ناسازگاری با یکدیگر بوده اند. از این رو، اورمزد مردم را به عنوان موجوداتی آزادکام می‌آفریند تا آنها از آزادکامیِ خویش برای انجامِ خویشکاریِ (وظیفه‌ی) خود، که همانا گسترشِ نیکی و پیکار با بدی است، بهره جویند و یاری‌گرِ او در نبرد با تازشِ اهریمن باشند. و ما این را به‌خوبی می‌دانیم که سرانجام نیکی بر بدی چونان روشنایی بر تاریکی پیروز خواهد شد.

💠 به سخنی دیگر، اینکه اهورامزدا مردم را برای یاری به خود برای شکست دادنِ اهریمن می‌آفریند، نه تنها نشان از ناتوانیِ او در این زمینه ندارد، بلکه نشان از تواناییِ او دارد زیرا آفرینشِ مردم، کرداری از سوی خودِ اورمزد می‌باشد که در پایان به شکستِ اهریمن خواهد انجامید. به زبانی ساده‌تر، اورمزد از راهِ آفرینشِ مردم برای یاری‌رسانی به خویش است که تواناییِ خود را به کردار می‌آورد؛ چه هر توانایی‌ای می‌باید از راهی به کردار آید زیرا اگر چنین نشود، آن توانایی به دارنده‌اش سودی نخواهد رساند. پس همان گونه که ابزارسازی برای ساختنِ یک ساختمان، نشان از ناتوانیِ سازنده‌اش ندارد، آفرینشِ مردم از سوی اورمزد برای نابودیِ پلیدی‌ها نیز نشان از ناتوانیِ او ندارد؛ بلکه دقیقا آشکارگرِ تواناییِ او در شکست دادنِ اهریمن از راهِ آفرینشِ مردم است.

💠 در پایان آنکه اگر کیش‌های ابراهیمی انسان را برده‌ی (عبد) خدای دروغینِ خود می‌خوانند، کیشِ زرتشتی او را دوست و یاورِ آزادکامِ خداوندِ جان و خرد می‌داند. کنون براستی کدام نگرش نیکوتر، درست‌تر و زیباتر است و می‌تواند جهان را به جایی بهتر برای زیستن دگرگون کند؟ نگرشی که آماجِ (هدف) پدید آمدنِ مردم را بردگی (عبادت) برای خدایی می‌داند که شیطان -سرچشمه‌ی گمراهی- را خود به خواستِ خود پدید آورده یا نگرشی که آماجِ آفرینشِ مردم را یاوریِ آزادکامانه به آفریدگارِ نیکی‌ها برای نبرد با بدی‌ها می‌داند؟

💠 با این همه، در اینباره می‌توانید چشم‌به‌راهِ بسی روشنگری‌های بیشتر باشید که به‌زودی به گونه‌ی گام‌به‌گام انجام خواهم داد تا باهم به شناختِ یزدان‌شناسیِ ژرفی بپردازیم که شوربختانه تا کنون از پیشِ چشمِ ما به شیوه‌های گوناگونی دریغ داشته شده است!

✍ بهدین تیرداد نیک اندیش

🔥 @AshemVohu2581 🔥