🔴 در زیر سایه شاه، خمینیسم رشد کرد
♦️ بخش چهارم :
نقش حسینه ارشاد و شریعتی در انقلاب🔹نقش حسینه ارشاد و شریعتی در انقلاب:
پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، گروهی از مبلغان اسلامی و نواندیشاندینی که کانون اسلام، کانون نشر حقایق اسلامی، انجمن ماهانه مباحثه و دیگر موسسات را تاسیس کرده بودند، با اجازه شاه موسسه دینی به نام
#حسینیه_ارشاد را بنیان گذاشتند. این حسینیه در
سال ۱۳۴۶ توسط محمد همایون (سرمایهگذار)، ناصر میناچی (مدیر)، محمد
علی نوید و با همراهی آیتالله مرتضی مطهری بنیان گذاشته شد. به گفته سیدحسین نصر، خود او و مطهری و
شریعتی و شاهچراغی، مشاوران اصلی حسینیه ارشاد بودند. حسینیه ارشاد مرکز اسلامی شیعه برای تبلیغات و سخنرانیهای بی شماری بود که تا سال ۱۳۵۱، یعنی زمان بسته شدن آن، ادامه داشت. از میان سخنرانان میتوان به مرتضی مطهری، فخرالدین حجازی،
علی شریعتی، محمدتقی
شریعتی، ناصرالدین صاحبالزمانی، مجتهد شبستری، اسماعیل رضوانی، صدر بلاغی و عباس زریابخویی اشاره نمود.
◀ از میان این ایدئولوگها،
#علی_شریعتی به لحاظ اسطورهسازی و احساس برانگیزی و هیجان آفرینی بیش از همه مورد استقبال قرار گفت. مبلغان شیعه در حسینیه ارشاد شامل اشخاص غیرروحانی مانند کاظم سامی و حبیبالله پیمان از "نهضت خداپرستان سوسیالیست" و سپس "نهضت آزادی مردم ایران"، فعال بودند. افزون بر آن چند تن از علمای شیعه مانند آیت الله محمد بهشتی، حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی، حجتالاسلام سیدجواد باهنر و حجتالاسلام صدرالدین صدر بلاغی، در سخنرانیهای تبلیغاتی و ایدئولوژیک شرکت داشتند.
◀ حسینه ارشاد در مساحت ۱۸۰۰ مترمربع ساخته شد و زیر نظر عبدالحسین
علیآبادی دادستان کل کشور و نیز محمد همایون و ناصر میناچی هدایت میشد. از همان ابتدا مرتضی مطهری نقش رهبری ایدئولوژیک را بدست گرفت. هنگامیکه در سال ۱۳۴۹ بدنبال اختلاف، مطهری کنار میرود، سخنرانیهای
علی شریعتی آغاز میشود که تا ۱۳۵۱ ادامه مییابد. در واقع دستگاه شیعه دارای یک تریبون مدرن در قلب تهران شده بود و تربیت دینی و ایدئولوژیک هزاران جوان برای انقلاب آغاز شد. در این دوره تئوریسینهای انقلاب اسلامی مانند مطهری و
شریعتی افکار خود را پخش نموده و لایههای شهری و بخصوص جوانان از ایدئولوژی
علی شریعتی تاثیر میگیرند. علیرغم بسته شدن ارشاد، کتابهای
شریعتی مانند "اسلام شناسی"، "فاطمه، فاطمه است"، "شیعه" و سایر سخنرانیهای
شریعتی در حسینیه ارشاد، دانشگاهها، و کتابفروشیها پخش میشوند. مجموعه مقالات و نوشتههای
شریعتی بشکل وسیع و ارزان منتشر میشوند. البته
علی شریعتی که ایدئولوژی ساز بود مخالف روحانیت حوزوی بود ولی نظریههای او در راستای توسعه شیعهگری و اوهام دینی و در ضدیت با خرد فلسفی بود.
◀ افراد دیگری مانند
#مهدی_بازرگان علیرغم جنبه بظاهر علمی در گفتار، تحکیم کننده اسلام در جامعه بود. بازرگان بهمراه محمودطالقانی و یدالله سحابی در سال ۱۳۴۰، نهضت آزادی را تاسیس نمود. او در سال ۱۳۴۲ با اعتراض علیه انقلاب سفید به زندان افتاد، ولی در تمام دوران پیش از انقلاب به فعالیت ایدئولوژیکی و سیاسی و دینی ادامه داد. کتابهای "آموزش قرآن"، "اسلام مکتب مبارز و مولد"، "انسان و خدا"، "بعثت و تکامل"، "پراگماتیسم در اسلام"، "خداپرستی در اجتماع"، "راه طی شده"، "نقد بر علمی بودن مارکسیسم"، "مطهرات در اسلام"، و غیره از جمله کتابهای ایدئولوژیکی مهندس بازرگان است که بطور وسیع در ایران پخش میشود.
◀ شکلگیری ایدئولوژی ملی مذهبی نهضت آزادی و ایدئولوژی
شریعتی و ایدئولوژی مجاهدینی، در کنار ایدئولوژی خمینی و فدائیان اسلام، گرایشهای متفاوت ولی همسو با هدف سیاسی اسلامیون برای جامعه ایران بود. الگوی ایدئولوژیک و مدرنیزه شده اسلام در تفکر برخی از این ایدئولوگها، در کنار هجوم اسلام حوزوی و رادیکال، تناقضی برای فتح روان انسانها و آلودگی ذهنی جامعه نداشت. رژیم شاه به امید اینکه جریانات لیبرالی و ملی و ایدئولوژیک در اسلام، گیرایی روحانیون مدافع خمینی و چپگرایان را تضعیف میکنند، جلوی این گونه فعالیتهای دینی را نمیگرفت و تمام آزادیهای لازم را برایشان فراهم ساخته بود. همه این جریانات علیرغم رقابتهای خود، با تمام قدرت جامعه را دینی ساخته و تصرف قدرت خمینی را بطور مستقیم و غیر مستقم، آماده میساختند. سیاست شاه به نفع رشد اسلام بود و اسلام یکبار دیگر با اتحاد با حاکمان سیاسی پیشرفت سلطهگرانه خود را فراهم آورد. در دوران سلطنت شاه، اسلامگرایان حق داشتند که مارکسیسم را انتقاد کنند و ساواک آنها را تشویق میکرد، ولی روشنفکران و لیبرالها و چپگرایان و مارکسیستها همه خاموش بودند.
✍ دکتر جلال ایجادی ؛
جامعهشناسhttps://tinyurl.com/2p8uxnu5#شاه
#خمینیسم
#جلال_ایجادی#اندیشه_کنیم⚛ @AndisheKonim