«آن سوی ارس چه می‌گذرد؟» نویسنده: روزنامه ایران فرهیختگان قسمت: اول چند هفته از حمله رژیم صهیونیستی به ایران می گذرد، اما با وجود محکومیت گسترده این اقدام در جهان و منطقه اسلام، آذربایجان هنوز این تجاوز را محکوم نکرده است. از عراق و ترکیه گرفته تا عربستان سعودی، امارات و بحرین، همه تجاوزات اسرائیل را محکوم کردند. شاید حمله اسرائیل در روز شنبه (26 اکتبر 2024) شاخص مناسبی برای درک پیچیدگی و پیچیدگی روابط بین دولت های همسایه و تل آویو باشد. اگرچه تعدادی از دولت‌های غیرمستقل منطقه برای بهبود روابط با رژیم اسرائیل گام‌هایی برداشته‌اند و برخی دیگر علیرغم حکومت‌داری ضعیف در برابر فشارها مقاومت کرده‌اند، اما دولت آذربایجان علی‌رغم حاکمیت و استقلال نسبی خود، آگاهانه و آگاهانه به سمتی حرکت کرده است. بهبود روابط با تل آویو این در حالی است که کشورهای پیشرو در رابطه با اسرائیل روابط عجیبی مانند باکو با تل آویو ندارند. از مصر و اردن گرفته تا امارات و بحرین، روابط بین دولت ها و اسرائیل با روابط عمیق و گسترده ای مانند روابط آذربایجان مشخص نمی شود. سابقه سیاه نمایی رژیم باکو از تل آویو علیه تهران به قدری طولانی است که نمی توان آن را کتمان کرد. به همین دلیل است که پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران، رژیم باکو از ترس پاسخ ایران اعلام کرد که اسرائیل پایگاهی در خاک خود ندارد.  این بیانیه کمتر از دو روز بعد با فراخوانی نمایندگان ارتش رژیم صهیونیستی با سربازان خود از خاک آذربایجان، باطل اعلام شد. اگرچه ادعا می شد که این سربازان یهودی کوهستانی ساکن آذربایجان بوده و مرتباً به آذربایجان سفر می کردند، اما واقعیت چیز دیگری بود. اکنون پس از تهاجم رژیم اسرائیل به خاک ایران، کشورهایی که امنیت خود را به اشغالگران سپرده اند و پایگاه های نظامی خود را به آنها اجاره داده اند، باید بیش از هر کشور دیگری نسبت به پاسخ احتمالی ایران محتاط باشند. "رژیم اسرائیل و استراتژی قفقاز" بر اساس بررسی دقیق مرکز خاورمیانه کارنگی، در پایان دهه اول قرن جدید، تعامل رژیم صهیونیستی با کشورهای قفقاز تشدید شد. سیاست رژیم اسرائیل در این منطقه دو مرحله اصلی را پشت سر گذاشته است. مرحله اول تا سال 2008 تمرکز بر گرجستان بود که طی آن اسرائیلی ها ارتش گرجستان را آموزش دادند و به شرکت های نظامی اجازه دادند تجهیزات پیشرفته و هواپیماهای بدون سرنشین را به این کشور بفروشند. اما پس از جنگ اوستیای جنوبی در سال 2008، رژیم صهیونیستی مجبور شد سطح این حمایت ها را کاهش دهد تا روسیه را تحریک نکند. رژیم صهیونیستی برای جبران این موضوع حضور استراتژیک خود را در آذربایجان تقویت کرد. آذربایجان پناهگاه موساد است. مرحله دوم، تعامل رژیم صهیونیستی در قفقاز با آذربایجان بود. حجم مبادلات تجاری دو کشور به حدود 4 میلیارد دلار رسید. رژیم صهیونیستی در حال خرید نفت آذربایجان است و قصد دارد تا یک دهه آینده 12 میلیارد متر مکعب گاز از این کشور وارد کند. بر اساس گزارش موسسه بین المللی استکهلم، رژیم صهیونیستی بین سال های 2017 تا 2020 مسئولیت تامین حدود 60 درصد تسلیحات ارتش آذربایجان را بر عهده داشته است. از سوی دیگر، تل آویو حدود 40 درصد نفت مورد نیاز خود را از آذربایجان تامین می کرد. در اکتبر 2022، بنی گانتز، وزیر دفاع سابق رژیم صهیونیستی، سفری محرمانه به آذربایجان داشت و در آنجا چندین قرارداد همکاری نظامی و امنیتی امضا کرد. روزنامه معاریو پیشتر گزارش داده بود که آذربایجان پایگاه موساد است و رژیم صهیونیستی از نزدیکی جغرافیایی آذربایجان به ایران برای رصد وقایع این کشور استفاده می شود. قسمت دوم مرکز تحقیقات ضد تروریسم اروپا گزارش داد که طی 7 سال گذشته حدود 92 هواپیمای باری تجهیزات نظامی رژیم اسرائیل را به آذربایجان منتقل کرده اند. وزارت امور خارجه ایران بارها رژیم صهیونیستی را به تلاش برای تبدیل خاک جمهوری آذربایجان به عرصه تهدید امنیت ملی ایران متهم کرده است. به گفته شیمون پرز، اسرائیل آذربایجان را عامل اصلی محدود کردن نفوذ ایران در خاورمیانه بزرگ می داند و مرکز کارنگی همچنین اذعان دارد که رژیم صهیونیستی آذربایجان را شریکی حیاتی در استراتژی خود برای محاصره ایران می داند. چرا امتیازات باکو به تل آویو با امنیت ملی ایران در تضاد است؟ روابط ایران و آذربایجان در دهه های اخیر بین آرامش و تنش در نوسان بوده است. این نوسانات ناشی از درگیری بر سر قره باغ کوهستانی از یک سو و نزدیکی آذربایجان به رژیم صهیونیستی از سوی دیگر است. این نزدیکی باعث نگرانی ایرانیان شده است. تنش در روابط ایران و آذربایجان نشان می دهد که باکو به تهدیدی جدی برای ایران تبدیل شده است، به ویژه پس از برخی مظاهر که حاکی از افزایش روابط نزدیک با تل آویو است.