حومه

🔍سلب‌مالکیت خلاقانه


▪️شاید شما هم در یکی از محلات اطراف دانشگاه‌ها زندگی می‌کنید. در سال‌های اخیر به‌ویژه در شهری مثل تهران زندگی در چنین مختصاتی همواره محل کشمکش انواع بازیگران و نیروها بوده. این روزها وقتی شما در اطراف دانشگاه زندگی می‌کنید، بیشتر از جاهای دیگر در معرض سلب‌مالکیت قرار دارید. از همین‌رو ممکن است یک روز که از خواب بیدار می‌شوید، می‌بینید خانه و زندگی‌تان در طرح ناحیه نوآوری قرار گرفته و شما هم به معارضان طرح تبدیل شده‌اید. وقتی به این صفت ملقب می‌شویم، زندگی ما به‌نوعی به تعلیق در آمده و دیر یا زود متولیان نوآوری می‌آیند که در خانه‌مان را بزنند و بدین‌ترتیب ما را برای جابجایی به کمی آن‌طرف‌تر هل بدهند.

🔹اگرچه این روزها دانشگاه‌ها بیش‌ازپیش دروازه‌دار شده‌اند، اما فارغ از نوعی تناقض‌گویی و رتوریک سیستماتیک اخیرا این‌طرف و آن‌طرف زیاد درباره دانشگاه‌های نسل سوم می‌شنویم. این نوع دانشگاه‌ها ظاهرا، غالبا معطوف به اشکال مختلف کارآفرینی، خلاقیت و فعالیت‌های دانش‌بنیان هستند. چنین تحولی در دانشگاه قرار است میدان دانش را به میدان حرفه پیوند زده و به‌نوعی با عبور از دانش محض، دانش‌های کاربردی و نهایتا برای گروهی اشتغال تولید کند. تا جایی که به ایده خلاقیت مربوط است، چنین انگاره‌ای در فرایند تولیدفضا می‌تواند خیلی هم کارآمد باشد. اما منازعه از جایی شروع می‌شود که چنین ایده‌هایی ما‌به‌ازای فضایی پیدا می‌کنند. آن‌وقت است که بجای ایجاد اشتغال و تولید دانش کاربردی، ما با سازوکارهایی روبه‌رو می‌شویم که غالبا مبتنی بر سلب‌مالکیت، برون‌رانی و اعیانی‌سازی‌اند. مصداق‌های چنین فرایندی در شهر تهران، طرح‌های توسعه دانشگاه‌های تهران، الزهرا، تربیت مدرس و علامه طباطبایی است که دانشگاه اول و با تسامح دوم فراتر از طرح‌های تهیه‌شده، اثرات غیرقابل جبرانی بر زندگی مردم در محلات اطراف دانشگاه گذاشته و دوتای آخر هنوز در ساحت طرح مانده‌اند.

🔸دانشگاه‌هایی که اصطلاحا در بافت‌های پر شهری قرار گرفته‌اند، با خوانشی صرفا کارکردگرایانه و معطوف به سرمایه از نوآوری و خلاقیت، غالبا زندگی گروه‌های اجتماعی پیرامون دانشگاه را متاثر می‌کنند.

▪️حال اگر ما با کارویژه‌های ایده‌های مبتنی بر خلاقیت و نواحی نوآور دانشگاهی گفتگو کنیم، آنها ماشین حساب‌شان را درآورده و شروع به حساب‌وکتاب می‌کنند و شما را قانع می‌کنند که یا خلاق باشید یا بمیرید. آنها در همان حال که لبخند می‌زنند به شما نشان می‌دهند با تغییر کاربری در محله وصال چقدر می‌توانند ارزش‌افزوده تولید کنند. اگر طاقت بیارید و تا آخر پای حرف‌هایشان بنشینید، آنها فراتر از این به شما ثابت می‌کنند نه تنها مردم محلی از چنین ایده‌هایی متضرر نمی‌شوند بلکه کل شهر و در نهایت اقتصاد کشور هم از آن منتفع می‌شود. اما اگر کمی از ایده‌پردازان کارکردگرا فاصله بگیریم و در محله قدمی بزنیم، متوجه می‌شویم، ساکنان پیرامون دانشگاه‌هایی که به دنبال طراحی و اجرای نواحی نوآور هستند، در اضطراب دائمی روزشان را شب می‌کنند. ترس از اینکه مبادا خانه‌هایشان در محدوده طرح ناحیه نوآوری قرار بگیرد.

🔹شما بهتر از ما می‌دانید وقتی از قرار گرفتن زندگی‌مان در معرض طرح‌های شهری حرف می‌زنیم، به واقع از چه حرف می‌زنیم.


#طرح‌های‌توسعه‌دانشگاهی

#نواحی‌نوآوردانشگاهی

#سلب‌مالکیت

#ایدئولوژی‌خلاقیت

#جستارهای‌دریافتی

https://t.center/urbannEssay