نهادها و سازمان‌های بین‌المللی (مانند گات و سازمان تجارت جهانی) بعد از جنگ جهانی دوم برای قاعده‌مند کردن شیوه مذاکرات تجاری شکل گرفتند تا بلکه به این ترتیب شیوه تعامل بین کشورها را شفاف‌تر کنند.
این بخش مقاله براساس صفحات ۸۵ و ۸۶ کتاب سال ۱۹۹۷ نوشته John Jackson نوشته شده‌است:
به بهانه شعار سال: چرا «محوریت دانش‌بنیان» بهترین انتخاب نیست؟ (قسمت دوم) برزین جعفرتاش
ایرادات شعار سال (تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین) اول اینکه صنایع دانش‌بنیان به نسبت سایر بخش‌های اقتصاد اشتغالزایی به مراتب کمتری دارند. به عبارت دیگر هر چقدر صنعت از لحاظ فناوری پیچیده‌تر باشد، سهم ماشین‌آلات و فناوری بیشتر شده و از این رو اشتغالزایی کمتری ایجاد می‌کند. صنایع اشتغالزا یا کاربر صنایعی هستند که هزینه نیروی کار سهم قابل توجهی از بهای تمام شده محصول را تشکیل می‌دهد. در جدول زیر رتبه‌بندی صنایع مختلف بر حسب کاربر بودن را مشاهده می‌کنید.
رتبه کد آیسیک ورژن 2 صنایع کاربر 1 322 تولید پوشاک بجز کفش و کتونی 2 234 تولید کفش و کتونی، بجز کفش پلاستیکی یا لاستیک جوشانده و قالب زده 3 261 ساخت ظروف سفالی، چینی و گلی 4 332 تولید ملمان و وسایل منزل، بجز وسایلی که اساس‌شان فلزی است 5 321 تولید منسوجات و پارچه 6 390 سایر صنایع تولیدی 7 331 تولید چوب، محصولات چوبی و پنبه‌ای بجز مبلمان 8 381 ساخت قطعات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات 9 323 تولید چرم و محصولات چرمی، چرم مصنوعی و خز بجز پوشاک و کفش صنایع میانی 10 342 صنایع چاپ، نشر و صنایع وابسته 11 385 ساخت تجهیزات حرفه‌ای و علمی، اندازه‌گیری و کنترل که در جاهای دیگر طبقه‌بندی نشده‌اند، و کالاهای عکاسی و نوری 12 362 تولید شیشه و محصولات شیشه‌ای 13 355 تولید محصولات لاستیکی 14 356 تولید محصولات پلاستیکی که درجای دیگری طبقه‌بندی نشده‌اند 15 282 بجز 3825 ساخت ماشین‌آلات بجز الکترونیکی (بجز 3825) 16 369 تولید سایر محصولات معدنی غیرفلزی 17 383 بجز 3832 ساخت دستگاه‌های الکترونیکی، لوازم خانگی و ملزومات (به استثنای 3832) 18 3825 به علاوه 2832 ساخت ماشین‌آلات اداری، محاسبه‌گر و حسابداری و تجهیزات و دستگاه‌های رادیو، تلویزیون و ارتبطات 19 384 ساخت تجهیزات حمل و نقل 20 341 تولید کاغذ و محصولات کاغذی صنایع سرمایه‌بر 22 311 به علاوه 312 تولیدات غذایی 23 352 تولید سایر محصولات شیمیایی 24 371 صنایع اساسی آهن و فولاد 25 372 صنایع اساسی فلزات آهنی 26 354 تولید محصولات متفرقه نفت و زغال‌سنگ 27 313 صنایع نوشیدنی 28 314 تولید دخانیات 29 351 تولید مواد شیمیایی صنعتی 30 353 پالایشگاه نفت جدول (1): رتبه‌بندی صنایع تولیدی از منظر کاربر بودن
همانطور که در جدول بالا آمده، مهمترین صنایع کاربر و اشتغال‌آفرین نه تنها دانش‌بنیان نیستند بلکه از لحاظ فناوری نسبتا ساده محسوب می‌شوند. نکته مغفول مانده اینجاست که در کشور ما به علت وابستگی اقتصاد به نفت، صنایع سبک و کاربر از کانال بیماری هلندی و نوسانات اقتصاد کلان تحت فشار بوده و از این رو عمده سرمایه و نیروی انسانی و توجه دولت صرف صنایع سنگین و سرمایه‌بر می‌شود که اشتغالزایی و سرریز کارآفرینی و فناوری محدودی دارند . تمرکز بر توسعه صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان در حقیقت ادامه این بی‌تفاوتی و عدم توجه به این مشکل ساختاری مهم است. ایراد دوم در محوریت قرار دادن بخش دانش‌بنیان مربوط به نیروی انسانی موجود در کشور است. عمده اشتغالزایی صنایع دانش‌بنیان برای افراد متخصص و تحصیلکرده است. در صورتی که مزیت اصلی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران در نیروی انسانی ساده و نیمه‌ماهر است (در ادامه توضیحات بیشتری درباره ترکیب نیروی انسانی کشور ارائه می‌شود). به عبارت دیگر در حالی که میلیون‌ها ایرانی در مناطق شهری و روستایی یا بیکار هستند یا در مشاغل غیرمولد ویا با بهره‌وری پایین مشغول به کارند، تمرکز بر ایجاد شغل برای بهترین متخصصان کشور (متخصصانی که احتمالا بدون کمک دولت هم برای خودشان شغل ایجاد می‌کنند) احتمالا بهترین گزینه اقتصاد نباشد. ایراد سوم مربوط به توالی توسعه اقتصادی است. به این معنی که توسعه اقتصادی به طور تاریخی یک فرآیند گام به گام بوده و از مونتاژ صنایع ساده و سبک آغاز شده و به مرور و با انباشت قابلیت‌های تولیدی به سمت صنایع پیچیده‌تر و با ارزش‌افزوده بیشتر حرکت می‌کند. این توالی به بهترین شکل در الگوی توسعه پرواز غازهای کشورهای آسیا شرقی به تصویر کشیده شده است.
پیوست (1): الگوی توسعه پرواز غازها
در این الگو به وضوح توالی توسعه از صنایع ساده و مونتاژی و حرکت گام به گام به صنایع و حوزه‌های پیچیده‌تر نشان داده می‌شود. ایده اصلی این است که حرکت ورای مزیت نسبی و جهش یکباره به حوزه‌های بسیار پیچیده احتمال شکست برنامه توسعه را افزایش می‌دهد. جاستین یوفو لین، بنیانگذار اقتصاد ساختارگرایی جدید از جمله کسانی است که روی این توالی تاکید زیادی داشته و به نظر او یکی از مهمترین دلایل شکست برنامه‌های تحول ساختاری در کشورهای در حال توسعه، هدف‌گیری صنایعی است که با سطح برخورداری از عوامل تولید - که تعیین‌کننده مزیت نسبی آن کشور است -
#پادکست_دغدغه_ایران تاکنون در ۵۴ اپیزود و ۴ فصل منتشر شده است. #اندیشه_توسعه موضوع محوری این پادکست است، اما به موضوعات متفاوت اندیشه توسعه در اپیزودهای آن پرداخته شده است. دسته‌بندی موضوعی اپیزودها برای کمک به شنوندگان برای تهیه شده است.
صندوق بین‌المللی پول در یکی از فصل‌های جدید‌ترین گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی که در هفته‌های اخیر منتشر شده، به کشورها نسبت به دنبال‌کردن سیاست‌های خوداتکایی برای کنترل آسیب‌پذیری در برابر اختلال‌های زنجیره تأمین جهانی هشدار داده و توصیه کرده که کشورها سیاست متنوع‌سازی زنجیره تأمین را به‌جای آن دنبال کنند.
اکونومیست ۲۳ آوریل با اشاره به گزارش IMF مقاله‌ای را در صفحه ۷۰ با عنوان «Diversifying Supply Chains» چاپ کرده است.
در این گفتار از فصل سوم فارکست هفتگی با دکتر سید فرشاد فاطمی در مورد این مقاله گفتگو کردیم.
