ایرانبومزبانها و گویش‌های ایرانی در پهنۀ گسترده‌ای، از دامنههای کوه‌های قفقاز در شمال غربی فلات ایران تا بلوچستانِ پاکستان، در جنوب شرقی ایران؛ و از دره‌های رود زَرافشان در تاجیکستان، در شمال شرقی فلات ایران، تا کرانه‌های جنوبی تنگۀ هرمز و جنوب ایران، پراکنده‌اند. سخن‌گویانِ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نو در ایران، تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان، شبه‌قارۀ هند، ترکمنستان، چین (در ایالت سین‌کیانگ)، قفقاز (گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و داغستان)، ترکیه، عراق، عمان و... زندگی می‌کنند.
زبان فارسی هم بر گویش‌های رایج در محدودۀ سیاسی ایران تأثیر گذاشته است، هم بر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی که اکنون در سرزمین‌هایی بیرون از گسترهٔ ایران کنونی رواج دارند. این سرزمین‌ها در روزگاران گذشته بخشی از قلمرو ایران‌زمین بوده‌اند. ازاینرو، پیوند زبان فارسی و دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، بسیار پررنگ و چشمگیر است.
در «ایران‌بوم» گوشه‌هایی از این پیوندها را نشان می‌دهیم.
چنانچه چند نام یا تلفظِ گویشی برای یک نام فارسی وجود داشته باشد، از «/» برای نشان دادن تلفظ‌های گوناگون و از «،» برای نشان دادن معنای یکسان واژه‌ها بهره برده‌ایم.
@theapll
