View in Telegram
Sibir buxoriylari
14-asr oxirida buxorolik olimlar sovuq Sibirga boradilar. Naqshbandiya tariqatiga mansub buxorolik so'fiylar islom dinini Sibir tatarlari, yokut, oltoy, karek va nanaylar orasida qabul qilganlar.
Sovuq o‘lkaga ustozlari duosi bilan kelgan darvesh avlodlari o‘zlarini Sibirda “Buxoro”, “Sart” yoki “O‘zbek” deb atashgan. Buxoriylar asosan Tyumen, Omsk va Tomsk viloyatlarida yashaydi.
Bu hududlarda oʻz davrining ilgʻor turmush tarzini ifodalovchi ilk buxoriy qishloqlari paydo boʻlgan. Bundan tashqari, ular tatarlar yashaydigan qishloqlarda va Tyumen, Tobolsk, Tara, Tomsk kabi ma'muriy markazlarga yaqin hududlarda yashagan.
Yuzlab yillar o‘rtalarida Sibir buxoriylari mahalliy tatarlar bilan yaqin munosabatda bo‘lib, turmushga chiqdilar, berdilar va uylandilar. Antropologlarning fikricha, buxoriylar zamonaviy Sibir tatarlarining mentalitetini shakllantirgan asosiy komponent hisoblanadi.
Sibir ruslar tomonidan bosib olingunga qadar buxorolik savdogarlar Turkistondan olib kelingan mollar bilan Sibirda gullab-yashnagan savdo-sotiq bilan shug‘ullanganlik alomatlari bor. Sibirda terini qayta ishlash, gilamdoʻzlik, sholidoʻzlik kabi hunarmandchilikka ilk bor buxoriylar asos solgan.
Yaqin tarixda ma'lumki, Tyumen, Tobolsk va Taradagi mashhur charm va gilam do'konlari Buxoriyga tegishli bo'lgan. Pirovardida Buxoriy avlodlari boy, tadbirkor, savdogar bo‘lib yetishgan.
Sibirda chorvador, qassob, etikdo‘z, aravachi, zardo‘zlik bilan shug‘ullanganlar asosan Buxoriy avlodlaridan ekani aytiladi. Avlod almashish davrida buxoriylar o‘zlarini tatarlar deb atay boshladilar. Ayni damda ular ajdodlarining Buxorodagi Najbandiy ziyoratgohlarini ziyorat qilganlarini alohida g‘urur va iftixor bilan eslaydilar.
(Sibir geografiya kutubxonasining maqolasi
materiallar asosida.)
Akmal Rizoyev
@Tarixning_saboqlari
Love Center - Dating, Friends & Matches, NY, LA, Dubai, Global
Find friends or serious relationships easily