View in Telegram
Jumladan, Shohruh Hirotdagi Ixtiyoriddin qal’asi etagida madrasa va xonqa qurdirgan bo‘lib, 1410-yilda qurib bitkazilgan, shaharda Dor ush-shifo, 1425-yilda Abu Abdulloh Ansoriy (vaf. 1088) qabri ustiga qabr qurdirgan va uning atrofidagi masjidni Shohruh xotini Gavharshad Ogʻani (vaf. 1457) uni boy vaqflarga hadya qilgan. Hirotda 1417-1438, Mashhadda esa 1416-1418-yillarda Imom Ali ar-Rizo (vaf. 819) qabri yonida qurilgan Jome masjidi ham bu masjidlar orasida davrning o‘ziga xos xususiyati hisoblanadi. Ularda madrasa, xonqa va maqbara kabi inshootlar, shuningdek, Shohruh amirlaridan Firuzshoh va Shoh Malik ham Hirotda o‘zi uchun masjid, qasr va bog‘lar qurdirdi. Shohruh davrida 1416-yilda amir Chaqmoq Yazdga hokim etib tayinlanadi. Amir Chaqmoq ham Shohruhning nabirasi Fotima Bibining rafiqasi edi. Temuriylar davrida barcha xalq juma namozini oʻqishi mumkin boʻlgan katta-katta masjidlar masjid-ul-masjid yoki masjid-ul-juma deb atalgan. Amir Chaqmoq va uning rafiqasi Fotima Bibi 1436-yilda Yazdda Masjidi Nav (Yangi Masjid) nomli masjid qurishga kirishdilar. Masjidul-Navga tegishli 1445-yildagi vaqf hujjatida yiliga 360 dinor oladigan imom, xuddi shunday maosh oladigan hofiz, 216 dinor maosh oladigan hofiz nomzodlari, 120 dinor maoshli voiz, 360 dinor maoshli ikki muazzin va 150 dinor maoshli bir hofiz 1200 dinor (yillik) maosh oladigan bir hofiz borligi aytiladi. Bundan tashqari, Fotima Bibining o‘zi qurdirgan suv kanali, vaqf qilgan turli yerlar, vaqf daromadlaridan bo‘lgan hammom, shakar zavodi, suv tegirmoni va karvonsaroy tufayli muhtojlarga oziq-ovqat tarqatildi va ularning boshpana ehtiyojlari qondirildi. Turk-islom davlati boʻlgan Temuriylar oʻsha davr musulmon jamiyatiga ijobiy foyda keltiradigan xayriya muassasalarini barpo etish va bu muassasalarni vaqflar tashkil etish orqali qoʻllab-quvvatlash orqali shaharlarning rivojlanishiga va xalq farovonligiga hissa qoʻshgan. Ayni paytda Temuriylar davlatida maorifning keng tarqalishiga oʻsha davr masjidlari ilmiy vazifani bajarganligi uchun qurilgan Masjid-an-Nav ham oʻz hissasini qoʻshgan. Shohruh davrida 1415-1416-yillarda Yazdga dorugʻa qilib tayinlangan Muhammad Darvish shaharning janubiy qismida karvonsaroy qurdirgan. Bundan tashqari, Yazdga yuborilgan vazir Muhammad Tohirning 1424-1425-yillar oralig‘ida shaharda ellikta do‘kon sig‘imli bozor qurdirganligi, shaharning ko‘zga ko‘ringan oilalariga masjid, madrasa, bog'lar, qasrlar, qabrlar va ko'priklar kabi xayriya muassasalari qurilishi ko‘maklashgan. Shu nuqtai nazardan, vazir oilasidan chiqqan Imodiddin Yusuf shaharda mahalla qurib, bu yerda masjid, qabr, uy va bog‘ qurib, 1441-1442-yillarda qurib bitkazilgan. Savdogar oilasi boʻlgan Obivardilar oilasi Yazdda hammom, karvonsaroy va sardobalar qurgan. Shohruh hukmronligi davrida Yazd ma’muriyati va taniqli kishilari shaharda ham yangi mahallalar barpo etishdi, ham mavjud mahallalarda uy-joylar, bog‘lar barpo etishdi. Bundan tashqari, bu davrda saljuqiylar va moʻgʻullarga tegishli boʻlgan masjid, madrasa, maqbara, koʻprik va hammom kabi xayriya muassasalari taʼmirlanib, xalq foydalanishiga topshirildi. Shohruh hukmronligi davrida turk madaniyatining muhim qismi boʻlgan toʻy marosimlari Yazdda ham oʻtkazilgan. Masalan, Mamluklar davlati hukmdorlaridan biri Sulton al-Malik az-Zohir Chaqmoq (vaf. 1453) (1250-1517) tomonidan Shohruhga yuborilgan Chechak Bugʻa ismli elchi 1439-yilda poytaxt Hirotga yetib boradi. Elchi Sulton al-Malik az-Zohirning Tavilati, Shohruhdan Abu Mansuri Moturidiy, Hujjati Ahli Sunna va’l-Jamiyati, Fahriddin Roziyning Tafsir-i Kabir, Hoji Mas’udi Buxoriy Sharx Talhisi Jomiy, Mavlono Alouddin Pahlivanning Sharhi Kashshof va Sharhi Ravza Mazhabi Shafiiy kabi nodir asarlarni xohlaganligini bildirdi. Shahruh Sulton Chaqmoqqa beriladigan kitoblar va turli sovg'alarni tayyorlab, Chechak Bugʻaga topshirdi. @Tarixning_saboqlari
Love Center - Dating, Friends & Matches, NY, LA, Dubai, Global
Love Center - Dating, Friends & Matches, NY, LA, Dubai, Global
Find friends or serious relationships easily