بوروکراسی به مثابه شکلی از سلطه
بوروکراسی یا دیوانسالاری شیوه ای ست که اجبار قواعد نظام اجتماعی مدرن بر ما پدیدار می شوند. به بیان دیگر، هنجارها و قوانین نظم اجتماعی از طریق بوروکراسی بر شهروندان تحمیل می شوند. بوروکراسی در جهان امروز کمابیش همان نقشی را ایفا می کند که در گذشته سنت ها و اقتدارهای هیرارشیک و گاه کاریزماتیک برای مقیدسازی افراد به ملزومات بازتولید جامعه (یااجتماع) ایفا می کردند. الزام آور بودن بوروکراسی ناشی از الزامی بودن رعایت عمومی برخی هنجارها و قوانین برای تداوم نظم اجتماعی است. با این حال، از آنجا که بوروکراسی ظاهری خنثی، غیرشخصی و عقلانی دارد، نه فقط وجه اجبارآمیز نظم و قانون را تاحدی تلطیف می کند، بلکه مرجع و خاستگاه و هدف واقعی آن را پنهان می سازد. اما اگر ماحصل نظم اجتماعی جوامع امروزی تداوم سلطه طبقاتی باشد و نهاد دولت نیز ضمانت گر حفظ و تداوم این مناسبات سلطه باشد، در این صورت روشن می گردد که بوروکراسی مجموعه سازوکارهایی است که اقتدار دولت را به شهروندان انتقال می دهد. بوروکراسی نقاط اتصال شهروندان با سیستم مسلط را روغن کاری می کند، تا شهروندان با اصطکاک کمتری به اقتدار سیستم تن بدهند و نقش ها و کارکردهای «ضروری» خود را بر عهده گیرند.
واژه بوروکراسی نخستین بار در فرانسه مدتها پیش از انقلاب کبیر فرانسه برای اشاره به تنگناهای قانونی موجود بر سر راه تجارت آزاد (لسه فر) پدیدار شد. اینک با مسلط شدن دیرین سرمایه داری، مدتهاست که بوروکراسی چیزی نیست جز مجموعه قواعد و سازوکارهای عملی که هدف و کارکرد نهایی آنها تسهیل «تجارت آزاد» یا به بیان دقیق تر تسهیل فرآیند استثمار، کسب سود و انباشت سرمایه است.
اما بوروکراسی همچنان که شهروندان را تربیت می کند و بر اساس نیازهای نظام سلطه قالب می زند، خود نیز برحسب این نیازهای سیال، تحول می یابد. با پیچیده تر شدن جوامع بشری، بوروکراسی هم مدام پیچیده تر شده است، و ازجمله در افراد درونی سازی می شود و بخشی از روابط میان انسان ها را نیز میانجی گری می کند. دولت ها مدعی آنند و بسیاری هم بر این باورند که در عصر انقلاب ارتباطات دیجیتالی، بوروکراسی به تدریج از صحنه جوامع ناپدید می شود یا دستکم از وزن سنگین آن کاسته می شود. این ویدئو می کوشد به این پرسش بپردازد.
#بوروکراسی #دولت #سرمایه_داری #دیکتاتوری #دیوانسالاری #طبقه #سلطه_طبقاتی #شهروندان #انقلاب #دموکراسی #دیجیتالیزه #دیجیتالی_کردن #کارگران #طبقه_کارگر اینستاگرام:
https://www.instagram.com/tv/CNzobzKJfrC/
@sujet_sub