در این پست آموزشی به بررسی دو نوع روش تحقیق در حوزه علوم بهداشتی و پزشکی، یعنی تحقیق تجربی (Experimental) و شبه‌تجربی (Quasi-experimental) و تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.۱. روش تحقیق تجربی (Experimental Research)
تحقیق تجربی، دقیق‌ترین نوع تحقیقات علمی است و شامل کنترل کامل متغیرها توسط محقق میشود. در این نوع تحقیق، افراد به‌صورت تصادفی به دو گروه تقسیم می‌شوند:
گروه آزمایش: این گروه تحت تاثیر مداخله یا متغیر مستقل قرار می‌گیرد.
گروه کنترل: این گروه هیچ مداخله‌ای دریافت نمی‌کند و برای مقایسه با گروه آزمایش استفاده میشود.
مثال در علوم بهداشتی:
فرض کنید در یک مطالعه، محققی به دنبال بررسی اثرات یک داروی جدید ضد فشار خون بر کاهش فشار خون بیماران است. افراد به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ گروهی که دارو را دریافت میکند (گروه آزمایش) و گروهی که دارونما (پلاسیبو) دریافت میکند (گروه کنترل). اگر تفاوت معناداری در فشار خون بین دو گروه دیده شود، می‌توان نتیجه گرفت که داروی جدید موثر است.
۲. روش تحقیق شبه‌تجربی (Quasi-experimental Research)
در تحقیق شبه‌تجربی، تصادفی‌سازی وجود ندارد، یعنی افراد به‌صورت تصادفی در گروه‌ها قرار نمی‌گیرند. این روش زمانی استفاده میشود که کنترل دقیق شرایط آزمایش امکان‌پذیر نیست، اما همچنان سعی در بررسی اثرات متغیر مستقل (مداخله) وجود دارد.
مثال در علوم بهداشتی:
تصور کنید می‌خواهید اثر یک برنامه ورزشی بر بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت را بررسی کنید. به دلیل محدودیت‌ها، نمی‌توانید بیماران را به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار دهید. در این حالت، گروهی از بیماران که در برنامه ورزشی شرکت می‌کنند (گروه آزمایش) با گروهی که در این برنامه شرکت نمی‌کنند (گروه کنترل) مقایسه می‌شوند.
تفاوت‌های کلیدی:
تصادفی‌سازی: در تحقیقات تجربی، تصادفی‌سازی وجود دارد، در حالی که در شبه‌تجربی این امکان وجود ندارد.
کنترل متغیرها: در تحقیق تجربی، محقق کنترل کامل بر متغیرها دارد، اما در شبه‌تجربی این کنترل کمتر است.
دقت و اعتبار نتایج: به دلیل وجود تصادفی‌سازی و کنترل کامل، نتایج تحقیق تجربی دقیق‌تر و معتبرتر هستند. اما در شبه‌تجربی، نتایج ممکن است تحت تاثیر عوامل مخدوش‌کننده باشند.
نتیجه‌گیری:
هر دو روش در علوم بهداشتی و پزشکی استفاده می‌شوند. تحقیق تجربی زمانی مناسب است که کنترل کامل روی شرایط امکان‌پذیر باشد، اما در شرایط واقعی که این امکان کمتر است، تحقیق شبه‌تجربی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. انتخاب بین این دو روش به محدودیت‌ها و شرایط محیط تحقیق بستگی دارد.
@src_nums
