نگه کن که تا چارهی کار چیست/ برین خستگیها بر آزار کیست، (از هشت جلدی)
[ب ۱۱۵۰ دوم] از این مصراع معنی درستی به دست نمیآید و دگرنوشتها نیز کمکی نمیکنند. در فرهنگها آزار به معنی «غم، اندوه، تیمار» نیز معنی شده است. اگر این واژه در اینجا بدین معنی به کار رفته باشد، معنی مصراع روشن است: «برای درمان این زخمها چه تیماری باید خورد؟» که در این صورت باید در مصراع دوم چیست خواند، نگارنده گواه دیگری برای آزار در این معنی نمیشناسد. دیگر اینکه چرا شاعر تیمار به کار نبرده است؟ از سوی دیگر عین این مصراع در خود شاهنامه باز هم آمده است (← سوم ۱۸۶/۱۳۳۴). از این رو شاید آزار به معنی «دردی که از درمان زخم میرسد» به کار رفته باشد. آقای پژمان فیروزبخش (نامهٔ ۵ آذر ۱۳۹۱) آزار را در اینجا به معنی «مرهم» میگیرند و در گواه آن بیتی از دانشنامه حکیم میسری (ص ۱۷۰) میآورند: که آب از خایگان او برون آر + به نیش و گر بر او اندای آزار، که آزار اندودن یعنی «مرهم نهادن». به نظر ایشان مصراع دوم این بیت و نیز مصراع دوم بیت ۱۳۳۴ در داستان کاموس کشانی چنین است: بر این خستگیها بر آزار چیست؟ یعنی: «مرهم این زخمها چیست؟». - اگر در کار پیرایش متن، بر دانش و روش، خیالِ بکر نیز افزوده گردد نور علی نور است. ایشان این هر سه را توأمان دارند و بر سر آنها فروتنی را نیز.
جلال خالقی مطلق
یادداشتهای شاهنامه، ۱۳۹۳؛ دفتر یازدهم آویزهها ص ۱۰۵
نگه کن که تا چارهی کار چیست/ بر این خستگیهابر آزار چیست، (از ویرایش چاپ سخن بیت ۱۱۴۷)
@shahnameh1000