🌿 امامت و ولایت معطوف به قدرت یا بر پایه رضایت و رغبت مردم ؟! ( ۳ )
#امیرمؤمنان علیه السلام :
در مدت اندک حکومت بی نظیرش کیش مردمداری را شالوده ی اصلی حکومت اسلامی ترسیم کردند، چنانچه در همان روزهای نخست حکومت بر کشور پهناوری به گستره ی شمال آفریقا تا شرق ایران فرمودند :
« آنگونه كه با جباران و اقتدارگرایان سخن مى گويند، با من سخن نگوييد و از من پنهان نکنيد مانند آنچه را که از مردم خشمگين به هنگام خشمشان پنهان مى دارند. به چاپلوسى و تملق با من دمخور نشوید. و مپنداريد كه گفتن حق بر من گران و سنگین می آِید. و نمی خواهم كه مرا آنقدر بزرگ انگاريد که از هیبتم برای گفتن حق لکنت پیدا کنید ، زيرا هر کس شنيدن حق بر او گران آيد، يا نتواند اندرز كسى را در باب عدالت بشنود، عمل كردن به حق و عدالت بر او دشوارتر است.
پس با من از گفتن حق يا مشورت دادن به عدل باز نايستيد، زيرا من در نظر خود بزرگتر از آن نيستم كه مرتكب خطا نشوم و در اعمال خود از خطا ايمن باشم. مگر آنكه، خدا مرا در آنچه با نفس من رابطه دارد، كفايت كند زيرا او تواناتر از من به من است.
ما و شما بندگانى هستيم در قبضه قدرت پروردگارى كه پرورش دهنده اى جز او نيست. او صاحب اختيار ماست در آنچه خود بدان اختيار نداريم. اوست كه ما را از آنچه در آن غوطه وريم، بيرون مى كشد و به راهى كه صلاح ما در آن است، مى برد. او بود كه پس از گمراهى ما را هدايت كرد و پس از نابينايى، بينايى بخشيد./ خطبه ۲۱۶ نهج البلاغه
و ایشان به مالک اشتر در حین گماردنش در کشور کهن مصر نوشتند :
« بخشي از اوقات خود را كه در آن وقت، خود را از هر كار ديگري فارغ و آسوده كرده اي، براي كساني كه حاجت و كاري با خودت دارند اختصاص ده، و در مجلس عمومي كه براي اين كار ترتيب مي دهي بنشين و برای خدايي كه تو را خلق كرده است ( نه برای تبلیغ و ریا )، فروتني و تواضع كن و ياران و نظامیان و محافظان و پاسداران خود را از آن مردم دوركن، تا نماينده و سخنگوي مردم بتواند بدون ترس و بدون لكنت زبان، گلایه های خودش را بگويد چرا كه من از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بارها شنيده ام كه مي فرمودند :
«هرگز امتي پاك و مقدس شمرده نمي شود، كه در آن نتوان حق ناتوان را بدون ترس و لكنت زبان، از قوي بگيرند.»…و تندخويي برآنان و خود بزرگ بيني را از خودت دور كن. / نامه به مالک اشتر نامه نامه ۵۳ نهج البلاغة
امیرمؤمنان علیه السلام به قثم بن عباس فرماندار مكه نیز نوشتند :
و لا يكن لك إلي الناس ِسفيرٌ إلّا لسانُك و لا حاجِبٌ إلّا وجهُك و لا تَحجبَنَّ ذا حاجةٍ عن
لقائك بها فإنّها إنْ ذيِدَتْ عن أبْوابِك في أوّل وِرْدِها، لم تُحْمَدْ فيما بعدُ علي قضائها؛
ميان خودت و مردم، واسطه و سفيري جز زبانت، و حاجب و پرده اي جز چهره ات نباشد.
افرادي كه با تو كار دارند، از ملاقات خود محروم مساز كه اگر آنان در ابتدا از درِ
خانه ات رانده شوند، اگر بعد هم مشكلشان حل شود، توسزاوار سپاسگزاری نیستی و بعداً جبران نخواهد شد./ نهج البلاغة نامه ۶۷
بنابر این مختصر می فهمیم که در کیش اهل بیت علیهم السلام تحمیل و اجبار بر مردم جایگاهی ندارد، بلکه اقناع و پذیرش آزادانه مد نظر ایشان می باشد، احترام به اختیار مردم اگرچه به قیمت اشتباهات بزرگ تاریخی باشد به دلیل اصالت رشد و تکامل آدمی پایه حرکت اهل بیت علیهم السلام بوده است، چنانچه یکی از دلائل اصلی طولانی شدن غیبت امام عصر علیه السلام نیز ایجاد زمینه ی پذیرشی : « طائعا غیر مکره » از روی میل نه از روی اجبار و زور می باشد، و در همین فضای اندیشه می بینیم که در حکومتداری نیز جلب رضایت و لحاظ دغدغه های مردم سرآمد شرح وظائف کارگزاران دولت ولائی قرار گرفته، تا بالاترین سطح حکومت مانند امیرمؤمنان علیه السلام نیز خود را ملزم به ارتباط بی واسطه و خارج از لفافه ی قدرت و شوکت با مردم دانسته تا علاوه بر اینکه نظارت عمومی بر حکومت را گسترش دهد، بلکه مسئولان حکومتی را ملزم به بازخورد گیری و مسئله یابی مستقیم از مردم کند، که اگر این نباشد هر تمدنی با طغیان مردمی که دیده نشده اند به زوال می رود .
#مسعود_شفیعی_کیا ( پایانی )
بخشی از مقاله ی ماهنامه « بهار جاودانه » شماره دوم
( ۱ ) :
https://t.me/shafieikia/2262( ۲ ) :
https://t.me/shafieikia/2263http://t.center/shafieikia