🔴مرثیه ای برای مشهد و خراسان!
امروز در تقویم گویا روز ملی مشهد است. به همین مناسبت بیایید یک بازبینی تاریخی داشته باشیم در نسبت با خراسان.
در گذشته های دور و حتی معاصر گاها ایران را به خراسان می شناختند. و این نگین علم و معرفت همواره از نیشاپور تا بیهق و طوس و سناباد خاستگاه حماسه، دانش و فضل و مهربانی بوده است.
اما آنچه در چند سال گذشته با محوریت توسعه جریانات خاص در شهر مشهد بوقوع پیوسته، تغییر وجه تسمیه خراسان از علم، ادب،معرفت، حماسه، تکثر و مهربانی به تحجر،خشونت، تندروی و تعصب بوده است.
کار در مشهد رسما از دست در رفته است و شما مردم نمی دانید که بصورت موثق حتی در رده های بالای امنیتی و حاکمیتی هم می گویند:
"ما در مشهد خیلی نمی توانیم دخالت کنیم!"
🟢محیط خراسان بزرگ که حدود مشخصی برای این ناحیه نمی توان متصور شد گاهی از کرانه های جنوب شرقی دریای خزر تا بلندی های حصار مانند پامیر و هندوکش می گسترانیده و گاه شامل سرزمین حاصلخیز و پر نعمت جنوب دریاچه آرال و دلتای جیحون و گاه ماوراءالنهر و بسیاری از نجد ایران می شد.
خراسان در در چند قرن ابتدایی هجری آنچنان مستعد بود که
#عالمان علم را وادار به سفر به اقصی نقاط جهان نمی کرد.
لذا هیچ کدام فارغ التحصیل آکادمیهای مغربزمین نبودند. دنیای غرب دوران قرون وسطای خود را طی می کرد و خصیصه ممتازش عقل ستیزی بود و همزمان عقل محوری دینی شاخصه بارز ایران قرن چهارم هجری در خراسان بزرگ بود.
🟢اما به راستی چه چیزی زمینه را برای پرورش خلاقیت های نوین در خاور زمین مهیا می کرد؟
✅از لوازم اساسی این امر
#زمامداران باکفایت و لایق بودند.چرا که یک
#ملت را به زور می توان مطیع و منقاد کرد!!
اما هیچگاه نمیتوان وادار به آفرینشگری و جهش جنبش عقلی نمود.
✅اساساً یک
#نظام هنگامی موفق است که قدرت بسط خلاقیت ها را داشته باشد و ایجاد مصونیت در جامعه بکند.
#مصونیت یعنی قرار گرفتن
#فکر در مقابل فکر و
#کسانی توانایی این مهم را دارند که
#خود صاحب خرد باشند.
🟢همواره این سوال مطرح است که چرا قصبه ای به نام طوس در پایان قرن چهارم هجری خواستگاه حماسه سرایی ایرانیان میشود و سه تجلی بزرگ حماسه ایران:
گشتاسب نامه دقیقی، شاهنامه فردوسی و گرشاسب نامه اسدی را در خویش خلق میکند!؟
🟢دکتر شفیعی کدکنی در مقاله عنوان میکند که ؛ چرا عظیم ترین نمونه شعر حماسی ایران محصول شهر طوس است و چه استعدادی در این منطقه به ظهور پیوست تا حماسه ایرانی را بیافریند.
🟢خراسان یا همان خاور زمین برکنار از وضعیت های آشفته صدر اسلام به جای تبدیل شدن به میدان ستیز و جنگ همواره عرصه تعاطی افکار و ارتباط فرهنگ ها و تمدن ها بوده است.
بزرگترین نواحی و مراکز خراسان شهرهای نیشابور مرو، بلخ و هرات بودند.
نیشابور مهم ترین ناحیه در خراسان و ابرشهر آن زمان بود. مرکزی آبرومند و پهناور، خزانه مشرقین و تجارت خانه خاور و باختر به شمار میرفت.
🟢گویند روزی ابوالفضل بلعمی و ابوالفضل بن یعقوب در مجلس امیر سعید بودند. بلعمی در ستایش مرو زیاده گویی نمود. این یعقوب گفت: ما منکر ستوده گی مرو نیستیم. که همچنان است که گفتی.ولی نیشابور ۱۲ روستا دارد که یکی از آنها بشت است که درآمد سه منبر آن روستا به اندازه درآمد همه مرو می باشد.
پس چون بررسی کردند دیدند که چنان است.
🟢در کتاب تاریخ نیشابور آوردهاند که بیش از ۲۷۰۰ دانشمند تنها در ناحیه نیشابور وجود داشته که تنه به تنه بغداد می زده اند و این به معنای خصیصه علم پروری و دانش دوستی خطه خراسان می باشد.
🟢دلیری و روحیه نظامی گری و بی باکی یکی دیگر از شاخصههای مهم مردم خراسان می باشد.
🟢جوئل کرومر تاریخ دان از سر انصاف در کتاب خویش در تحلیلی گسترده مرکز رنسانس ایرانی_اسلامی در قرون ابتدایی اسلام را که منجر به رشد شعر و فلسفه و ادبیات شد خراسان روزگار سامانیان قلمداد میکند.
⛔️حالا شما این وصفیات مندرج در کتاب دکتر جواد هروی و کتابهای دیگر را مقایسه کنید با حالات امروز خراسان و مشهد!
🔴نام وضعیت کنونی و بی نسبت خراسان با خراسان را من «دوره اسارت فرهنگی و رنج عمومی» زائر و مجاور می گذارم.
✅خرد زاده ی جمع خردمندان است و تا زمانیکه نفر غلبه دارد بر جمع، این آحاد و عموم هستند که هزینه ها را خواهند پرداخت!
مسئله این است:
نفر و نفرات و یا خردمندان و آحاد!
🔴در خود انتخاب مناسبت دهم دیماه برای روز ملی مشهد نیز حقیقتا جای بسی تامل است. آیا مناسبتهای دارای موضوعیت بیشتر و دارای وجوه تکثری بهتر و حتی تاریخی تر وجود نداشت!
براستی که از کوزه همان برون تراود که در اوست...
این شهر حرم دارد، فردوسی دارد، نادر دارد و حتما خیل چیزهای دیگر که من از آن بی اطلاعم.
داشته هایی که هر کدام می توانست روز ملی مشهد باشند.
@seyyedhashemfirouzi