🎯 شوخی ممکن است دردسرساز شود، ولی زندگی بدون آن تحمل‌ناپذیر است 🔴حکمتی عامیانه می‌گوید پشت هر شوخی واقعیتی جدی پنهان شده است. آیا واقعاً چنین است؟ یا اگر بخواهیم کمی سطح‌بالاتر دراین‌باره صحبت کنیم، آیا می‌شود شوخی را جدی گرفت و آن را موضوع تأملات فلسفی قرار داد؟ دیوید شومِیکر فیلسوف در کتاب جدیدش با عنوان شوخی‌کردن: درباب شوخی و اخلاق در زندگی روزمره می‌گوید شوخی‌ها مجموعه‌ای از سوالات فلسفی پیش روی ما می‌گذارند. برای مثال، وقتی با یکدیگر شوخی می‌کنیم بعضی از جنبه‌های اخلاقیات در معرض خطر قرار می‌گیرند که فراتر از ناراحتی‌هایی هستند که شوخی‌های مبتذل ممکن است ایجاد کنند. 🔴 شوخی‌ها اساساً حول مسائل اجتماعی می‌چرخند و به همین دلیل، به اخلاق اجتماعی مرتبط می‌شوند. شاید بتوان گفت اینکه چگونه با هم شوخی می‌کنیم نشان‌دهندۀ این است که رابطه‌مان با یکدیگر چگونه است. 🔴  اولین نکته از نظر شومیکر آن است که «وقتی می‌خواهیم شوخی‌ کنیم مهم است که به‌نوعی اجازۀ این کار را داشته باشیم». اگر طرف مقابل را به‌خوبی بشناسیم، ریسک شوخی‌کردن کم است. ما به دوستان صمیمی خود اجازه می‌دهیم شوخی‌هایی با ما بکنند که اگر از کسی غیر از آن‌ها سر بزند، ناراحت می‌شویم. بنابراین شوخی‌کردن با غریبه‌ها می‌تواند خیلی سریع به سوءتفاهم و ناراحتی منجر شود، اما در عین حال، احتمال دیگری هم وجود دارد: شوخی می‌تواند رابطه‌ای جدی و سرد را ناگهان به صمیمیتی دلپذیر تبدیل کند. 🔴 شوخی‌کردن به ما این امکان را می‌دهد که احساسات پیچیده‌ای را که در موقعیت‌های اجتماعی پیش می‌آیند مدیریت کنیم و درعین‌حال رابطه‌ای سرشار از اعتماد بسازیم و به آن استمرار ببخشیم. 🔴 بااین‌حال، شوخی‌کردن می‌تواند به شیوه‌های گوناگونی آسیب‌زا باشد. اول اینکه می‌تواند به‌سان زبانی خصوصی عمل کند و غریبه‌ها را نادیده بگیرد، مثل «لطیفه‌هایی که بین گروه کوچکی از افراد قابل فهم است». ثانیاً می‌تواند روابط قدرت نامتقارن را وخیم‌تر هم کند، مثل زمانی که استاد دانشجویش را تحقیر می‌کند، چون می‌داند او نمی‌تواند به همان شکل پاسخش را دهد. ثالثاً شوخی ممکن است عمداً توهینی آزاردهنده باشد -مثل توهین‌های نژادپرستانه، جنسیت‌زده و دیگر انواع تعصب‌ها- که فرد به‌طرزی فریب‌کارانه می‌گوید «صرفاً شوخی کردم». 🔴 موارد دیگری را هم می‌تواند برشمرد. مثلاً وقتی که طرف مقابل سعی دارد جدی باشد و ما سر شوخی را باز می‌کنیم، ممکن است بی‌احترامی به خواستۀ او و به تعبیری غیراخلاقی باشد. کسانی که مدام در حال لودگی‌اند و به هیچ وجه بیخیال نمی‌شوند، گاهی مصداق این مسئله به شمار می‌روند. 🔴 شوخی‌کردن، اگر همه‌چیز درست پیش برود، موجب خوشحالی می‌شود، اما به عقیدۀ شومیکر، مزایای شوخی‌کردن فراتر از خوشی و لذت‌بردن است. بامزه‌بودن مزایای اجتماعی هم دارد، چون ما با شوخی‌کردن دوست و همراه پیدا می‌کنیم. همچنین شوخی‌کردن باعث تثبیت دوستی‌ها و عمیق‌شدن پیوندها می‌شود. بعضی وقت‌ها یک شوخی مشترک دربارۀ بداقبالی دقیقاً همان چیزی است که آدم موقع بیماری، بیکاری، جدایی یا تصادف به آن نیاز دارد. شوخی‌کردن دربارۀ مصیبت‌ها و بدبختی‌ها نیز می‌تواند حس همدلی و حمایت را در افراد برانگیزد. 🔴 شومیکر می‌گوید: همدلی موجب شوخی‌کردن می‌شود و شوخی‌کردن موجب همدلی: چرخۀ مطبوعی که در آن همدلی‌کردن با یکدیگر موجب می‌شود همدیگر را بخندانیم و احساسات مشترک بیشتری را تجربه کنیم. نظر شما چیست؟ 📌 آنچه خواندید مروری کوتاه است بر مطلب «بدون شوخی زندگی سخت می‌شود» که در سی‌ودومین شمارۀ مجلۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. این مطلب در تاریخ  ۱۱ مهر ۱۴۰۳ در وب‌سایت ترجمان نیز بارگذاری شده است. این مطلب نوشتۀ بِن وورگافت است و فرشته هدایتی آن را ترجمه کرده است. برای خواندن نسخۀ کامل این مطلب و دیگر مطالب ترجمان، به وب‌سایت ترجمان سر بزنید. 📌 ادامۀ مطلب را در لینک زیر بخوانید: B2n.ir/y32816 @SCMEDIA