«جملهٔ ماآت» جملهٔ ماآت دریک بیت منظوم آمده بشنو ای خواجه نظام الدّین مولانا حسن شرط و تفسیر و تعجّب ، مدّت و نفی و خبر مصدر و جحد و صله، تفخیم و استفهام، من ماء شرطیّه: قوله تعالیٰ : فما استَقاموا فٱستَتقیموا ، شرطِ زمانیّه أو غیر زمانیّه مثل قوله تعالیٰ: ما نَنْسَخْ مِن آیةٍ أو نُنْسِها نأتِ بخیرٍ منها. ماء التّفسیریّه : مثل مَررتُ بِما معجِبٍ لکَ أی بشئٍ معجِبٍ لک. ماء التّعجّب: مثل ماأحسنَ زیداً. ماء مدّت: مثل إجلِس مادامَ زیدٌ جالساً. ماء نافیه: مثل مازیدٌ بقائمٍ و ما هذا بشراً. ماء خبریّه: مثل ماعندي خیرٌ. ماء مصدریّه: مثل مادُمتُ حیّاً أی مدّةَ دوامي. ماء کافّه: در إنّما و لکنّما و کیفما . ماء جحد: مثل مافَعلَ زیدٌ. ماء صله: مثل جائني ما طلبتُه . ماء تفخیم: مثل لأمرٍ ما جزعَ قصیرٌ أنفُه أی لأمرٍ عظیم . ماء استفهام: مثل فلانٌ ما هو . بدان که غالباً مَن موصوله مستعمَل می شود در ذوی العقول مثل تُعِزُّ مَنْ تَشاء‍ُ و تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ و ما در غیر ذوی العقول، مثل ما عندي خیرٌ و گاهی ما مستعمل می شود در ذوی العقول مثل : ولا تُنکِحوا ما نَکَحَ آبائُکم و مقصود ناظم در استفهام به معنای من است در شعر خود.¹ ____ 1_نصاب الصّبیان با شرح میرزا محسن ادیب العلماء، تهران ، انتشارات وفا ،صفحهٔ ۱۰۵ 💐🍃🍃@sarfvanahw110