3)- #امیرالمومنین_عالم_قبرامام(علیه السلام) در بخشی از خطبه ۲۲۱ نهج البلاغه، وضع مردگان و خفتگان قبور را با بیان رسا و تکان دهنده اى شرح مى دهد و مى فرماید:
🔹هر چند آثارشان محو شده و اخبارشان منقطع گشته، ولى چشمان عبرت بین آنان را مى بیند و گوشهاى عقل گفتارشان را مى شنود. [آرى!] آنها سخن مى گویند، ولى نه از طریق زبان)؛
🔹امام در این عبارت به دو نکته اشاره مى فرماید: ۱)- عبرت گرفتن از آنان از طرق عادى (مانند چشم گوش) نیست، بلکه از راههاى عمیق تر و قوى تر است از طریق چشم دل و گوش عقل، همچنین ۲)- سخن گفتن آنها نیز با زبان قال نیست، بلکه با زبان حال است که اثرش بسیار عمیق تر است، زیرا زبان قال ممکن است آمیخته با دروغ باشد، ولى زبان حال هیچ گاه دروغ نمى گوید.
🔹اکنون ببینیم آنها با زبان حال چه مى گویند؟ امام سخن آنها را چنین بیان مى کند: (آنها مى گویند: چهره هاى خرم و زیباى ما زشت و پژمرده شد و بدنهاى نرم و نازک [که در ناز و نعمت پرورش یافته بود] بر زمین افتاد و از هم متلاشى شد، لباس کهنگى و فرسودگى بر تن پوشیدیم و تنگى
قبر، سخت ما را در فشار قرار داد. وحشت و ترس را از یکدیگر به ارث برده ایم و خانه هاى خاموش
قبر بر ما فرو ریخته است
🔹آرى! آنها گاه از سرنوشت بدنهایشان سخن مى گویند و گاه از جایگاهایشان. بدنها نخست پژمرده، چهره ها درهم کشیده، سپس از هم متلاشى شده و سرانجام پوسیده و خاک شده است. قبرها تنگ و تاریک و سرد و خاموش است وامواج وحشت آنها را در برگرفته و همگى در سکوت فرو رفته اند.
🔹 سپس مى افزاید: (زیباییهاى بدنهاى ما محو شده و نشانه هاى شناسایى چهره ما دگرگون گشته، اقامت ما در این خانه هاى وحشت، طولانى شده نه از این درد و رنج، فرجى یافته ایم و نه از تنگى
قبر، گشایشى
آرى! صورتهایى که در حال حیات بسیار زیبا و شناخته شده بود و منزلگاههایى که وسیع و زیبا و راحت بود، با فرا رسیدن مرگ دگرگون مى شود، آن منزلگاه زیبا و فراخ به خانه تنگ و تاریک
قبر مبدل مى گردد، و آن صورتهاى زیبا بعد از چند صباحى نه تنها طراوت و شادابى و جمال خود را از دست مى دهد، بلکه به صورت بسیار وحشتناکى در مى آید.
امام علی(علیه السلام) در بخشی از خطبه ۱۹۰ «نهج البلاغه» به ذکر بخشى از حوادث تکان دهنده مرگ و
قبر مى پردازد و مى فرماید:
(و پیش از فرا رسیدن قیامت، امورى است که مى دانید از جمله: تنگى قبرها، شدت غم و اندوه، ترس از حوادث قیامت، بیم و وحشت پى درپى، درهم فرو رفتن استخوان ها [بر اثر فشار
قبر]، کر شدن گوش ها، تاریکى لحد، ترس از وعده عذاب، غم و اندوه تنگناى گور و پوشانده شدن آن از سنگ ها [و سرانجام خفتن در زیر خروارها سنگ و خاک
🔹با توجّه به اینکه مرگ در نزد ما به معناى پایان همه چیز نیست و روح بعد از آن، هوشیار مى ماند و بسیارى از مسائل بعد از مرگ را لمس مى کند، قبرهاى تنگ و تاریکى که در مقایسه با خانه هاى وسیع و زیبا بسیار وحشت انگیز است و نگرانى هاى مربوط به فشار
قبر و وحشت از آینده، جدایى از دوستان و عزیزان و احساس تنهایى مطلق و متلاشى شدن اعضاى پیکر در زیر خاک و در یک کلمه منتقل شدن از محیطى آرام و مرفه به محیطى بسیار وحشتناک، همه اینها امورى است که فکر آن لرزه بر اندام مى اندازد و به همگان هشدار مى دهد که آماده براى چنین سفر پرخوف و خطرى بشوند.
🔹شایان توجّه است که امام ضمن ده تعبیر گویا و کوتاه و تکان دهنده، گویى همه چیز را در مقابل چشم مخاطبان در ارتباط با مسئله مرگ و
قبر مجسم مى سازد؛ امورى که همه بدون استثناء باید در انتظار آن باشند و اندیشه در آن، انسان را از خواب غفلت، هر چند عمیق باشد بیدار مى سازد و به اصلاح برنامه هاى زندگیش وادار مى کند.
🔹شاید به همین دلیل است که در دستورات اسلامى آمده هنگامى که میّت را به سوى
قبر مى برید قبل از رسیدن به
قبر، او را به زمین بگذارید، اندکى صبر کنید باز جلوتر ببرید و به زمین بگذارید و اندکى صبر کنید و به این ترتیب او را براى ورود به جایگاه وحشتناکش آماده کنید.
🆔 @samsaamakbar