ورامین گردی

ایران، سرزمین اقوام، فرهنگ ها و آئین های باشکوه متعدد و متنوعی است. چه آئین هایی که اسلامی و نشات گرفته از دین و مذهب مردمانش بوده و چه آنهایی که ایرانی و ریشه تاریخی و سنتی دارند، همه و همه قابل احترام و هرساله در موعد مقرر خویش، با عظمت خاصی برگزار میگردد.
هرکدام این آیین های بیشمار مذهبی، ملی و محلی، از اصالت خاصی برخوردار هستند و برخی از آنها در فهرست میراث ملی و معنوی کشور به ثبت رسیده است.

دشت ورامین نیز با برخورداری از اقوام و طوایف مختلف از سراسر کشور که به #ایرانی_کوچک تبدیل گشته، از جمله مناطق تاریخی و مذهبی است که مردمان مذهبی اش در شهرها و روستاها از دیرباز تاکنون آیین‌های مختلفی برای زنده نگه‌داشتن قیام عاشورا برگزار می‌کنند که عزاداری‌ها در شکل‌های امروزی و سنتی در مناطق مختلف آن، جلوه‌ای از ارادت آن‌ها به اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است. 

مهمترین آئین مذهبی مردمان دشت ورامین با عنوان《#حرکت_نمادین_کاروان_اسرای_کربلا》 بزرگترین آئین نمایشی کاروان اسرای کربلا در کشور و باشکوه ترین آئین مذهبی استان تهران با حضور ده ها هزار نفری عزاداران است که از محرم سال ۱۳۸۱ هجری شمسی، هر ساله در بعدازظهر روز دوازدهم ماه محرم که در تاریخ معروف به روز سوم امام، روز بنی اسد و روز تشییع و خاکسپاری شهدای این واقعه توسط جوانان طایفه بنی اسد است، در شهر ورامین به حرکت در می‌آید.

این آئین که در رثای مظلومیت خاندان امام حسین (ع) و یاران باوفای آن حضرت است، توسط #هیئت_دلسوختگان_قمر_بنی_هاشم_(ع) ورامین که مدیران و عوامل اجرایی آن اصالتی مربوط به روستای تاریخی و مذهبی #خاوه دارند، با هدف نمایش گوشه هایی از تاریخ اسلام و وقایع روز عاشورا در سال ۶۱ هجری قمری و حوادث پس از آن، از جمله عزیمت اسرا از کربلا به کوفه و شام برگزار می گردد.

کار متولیان این آیین، هرساله، از سه ماه مانده به ماه محرم آغاز و تهیه ماکت های مورد نیاز، اندازه گیری و دوخت لباس های عوامل جدید و تعمیر لباس های سال قبل، تست گریم عوامل نمایش و تعزیه، تهیه اسبان و شترها و ملزومات آن، بازخوانی نقش ها و حرکات نمایشی و دیگر فعالیت های تدارکاتی آن برنامه ریزی و پیگیری می گردد.

از صبح روز دوازدهم محرم، حدود ۴۷۰ نفر از  عوامل اجرایی و هنرمندان بومی این آیین از جمله حاملان ۱۸ سر بریده روی نیزه ها، ۸۴ زن و بچه اسیر پیاده و یا شتر سوار، ۲۰۰ نفر از سپاهیان اشقیاء پیاده و اسب سوار، ۸۰ راس اسب و ۴۰ نفر شتر، ۷۰ نفر از افراد قبیله بنی اسد با حمل بدن های شهدا و ... با مشایعت این کاروان، حرکت خود را از ساعت ۱۴ بعد از ظهر از میدان علامه قطب الدین رازی ورامینی آغاز میکند.
جمعیتی از پیش قراولان اشقیاء در این کاروان از جلو و اسراء پشت سر آن‌ها به حرکت در می‌آیند و در راه، عزاداران سوگوار از سراسر محلات و کوچه ها خود را به خیابان های محل عبور این کاروان می رسانند تا تماشاگر آن باشند.

کاروان پس از طی مسافتی حدود ۴ کیلومتر و گذر از خیابان های ۱۵ خرداد، میدان امام خمینی(ره) و خیابان شهدا، درحالیکه عزاداران در دو طرف خیابان با نظمی خاص و گونه هایی پر از اشک نظاره گر حرکت آن هستند، نهایتا پس از حدود ۳ ساعت حرکت، با استقبال دیگر مردمان عزادار که ناله سوزناک یاحسین (ع) و یا زینب (س) سر می دهند، وارد میدان امام حسین(ع) این شهر می شود.
در ادامه با رسیدن دیگر جمعیت عزادار طول مسیر به جمعیت حاضر در این میدان، گروه نمایشی با همراهی مداحان برجسته بومی اقدام به اجرای نمایش تعزیه یکی از مجالس مذهبی مصیبت بار واقعه عاشورا می نمایند.

مجالس نمایشی این آئین همچون مجلس روضه شهادت حضرت علی اکبر(ع) و حضرت رقیه(س)،
اجرای خطبه آتشین حضرت زینب(س) و حضرت سجاد(ع) در دربار عبیدالله ابن زیاد و ... از سال ۱۳۸۸ هجری شمسی به برنامه پایانی این آئین اضافه و مورد استقبال گستره مردم عزادار قرار گرفته است.
این مجالس با حضور تقریبی ۷۰ هنرمند و به نویسندگی، کارگردانی و اجرای هنرمندان بومی منطقه برگزار می گردد.

در برنامه پایانی این آیین که گاهی تا غروب آسمان ادامه می یابد، مداحان بومی با شور و حال وصف نشدنی اقدام به ذکر مصیبت نموده و با دعای دسته جمعی حاضران عزادار و ندای اذان مغرب پایان می یابد.

این آئین باتوجه به ویژگی های منحصربفردش در زمینه اجرا، لباس، نمایش و تعزیه، موسیقی محلی، ذکر مصیبت، مداحی و روضه خوانی، ابزار و ادوات مربوطه جنگی سنتی و ... در تاریخ  ۱۳۹۱/۹/۲۲ با شماره ۶۲۰ در فهرست میراث ملی و معنوی کشور به ثبت رسید و پرونده ثبت جهانی آن نیز توسط وزارت میراث فرهنگی و از طریق یونسکو در دست اقدام و مقدمات آن نیز انجام گردیده است.


🖊 #محمدرضاتاجیک، روزنامه نگار و ورامین شناس
📷 #جواد_حلیمی، عکاس


💠 ورامین گردی
💠 @varamingardi