Temur tomonidan 1386-1388-yillarda uyushtirilgan Uch yillik yurish va 1392-1397-yillarda uyushtirilgan Besh yillik yurishlar natijasida Eronning katta qismi Temur hukmronligi ostiga o‘tadi. Temur Muzaffariylarga barham berib, 1393-yilda Yazdni egalladi va oʻgʻli Umarshayxni (vaf. 1394) shu viloyatga hokim qilib tayinladi. Ko'rinib turibdiki, Temur o'zidan oldingi hukmdorlar kabi sabablarga ko'ra Yazd shahriga ahamiyat bergan. Umrining ko‘p qismini yurishlarda o‘tkazgan Temur o‘z yurishlarini qoplash uchun moliyaviy manbalar topish maqsadida Yazd kabi muhim sanoat va savdo markazlarini egalladi. Darhaqiqat, Temurning Fors hududini, jumladan, Yazdni o‘z o‘g‘li Umarshayxga berishi va u yerda harajatlari davlat xazinasi hisobidan qoplanib, karvonsaroy qurib, obodonlashtirish ishlarini olib borishi shuni ko‘rsatadi. Temur o‘zi hukmronlik qilgan shaharlarda tartibni saqlash, savdo-sotiq orqali farovonlik darajasini oshirish haqida qayg‘urgan. Temurning yangi bosib olingan shaharlarga harbiy va fuqarolik ishlari bilan shug‘ullanish uchun keng vakolatga ega bo‘lgan dorug‘alar jo‘natgani uning yurishlari natijasida yuzaga kelgan vayronagarchiliklarni bartaraf etishga harakat qilganidan dalolatdir. Darhaqiqat, Temur 1393-yilda Tamuka Qavchinni Yazdga dorugʻa qilib tayinlaydi. Shuningdek, manbalarda Temur davrida Yazdning nomdorlaridan bo‘lgan G‘iyosiddin Salor Simnoniyning shahardagi qurilish ishlari bilan shug‘ullangani qayd etilgan. Temur tarix kitoblarida shaharlarni yoqib, odamlarni o‘ldiradigan shafqatsiz hukmdor sifatida tilga olinsa-da, bu tasvir voqelikni to‘liq aks ettirmasligi, aksincha, bosib olingan shaharlardagi qurilish ishlariga ahamiyat berganligi Yazd shahri misolida koʻrinib turibdi, xalq farovonligiga hissa qo‘shgan. 1394-yilda Temur tomonidan Fors hududiga, jumladan, Yazdga tayinlangan hokim Umarshayx vafotidan soʻng otasi hukmronligidagi Fors hududi Umarshayxning oʻgʻli Pirimuhammadga (vaf. 1409) berilgan. Qolaversa, Temur o‘limidan oldin 1403-1404-yillar oralig‘ida mamlakatni o‘g‘illari va nabiralari o‘rtasida bo‘lib bergan. Bu doirada u Ozarbayjondan Iroqqa markazi Tabrizda boʻlgan, “Hulogu taxti” nomi bilan mashhur boʻlgan hududlarni nabirasi Mirzo Umarga (vaf. 1407), Mirzo Umarning ukalari va otasi Miranshohga (vaf. 1408) berdi. Temur Markaziy va Janubiy Eronni Umar Shayxning oʻgʻillariga berdi. Umarshayxning o‘g‘illaridan Pirimuhammadga Fors viloyati, Rustamga (vaf. 1424) Isfahon viloyati, Iskandarga (vaf. 1415) Hamadon viloyati berildi. Temurning oʻgʻli Jahongirning oʻgʻli Pirimuhammadga (vaf. 1376) Afgʻoniston va Shimoliy Hindistonni (vaf. 1407), Temur esa Hirotda joylashgan kenja oʻgʻli Shohruh (vaf. 1447) va oʻgʻillari Xuroson va Movarounnahrni berdi. Bu boʻlinishdan soʻng Temur 1404-yilda Xitoyga qilgan yurishida kasal boʻlib, 1405-yilda Oʻtrorda vafot etadi. Yazd Shohruh davrida (1405-1447) Temurning 1370-yilda turmushga chiqqan Toʻgʻoy Turkon ogʻadan 1377-yilda tugʻilgan oʻgʻli Shohruh 1405-yilda otasi vafotidan soʻng oʻzining hukmronlik markazi boʻlgan Hirotda taxtga oʻtiradi va uning nomidan pul zarb qiladi. Temur vafotidan soʻng temuriy mirzolar oʻrtasida hukmronlik uchun uzoq davom etgan kurash davom etdi va bu hukmronlik uchun kurashlar yakunida Shohrux 1409-yilda Movarounnahrni 1415-1416-yillarda esa Fors mintaqasini, jumladan, Yazdni ham qoʻlga kiritdi va shu tariqa Temuriylarda birdamlik oʻrnatdi. Shohruh Temuriylar mamlakatida hukmronlikni qoʻlga olgach, turli shaharlarda, xususan, poytaxt Hirotda qurilish ishlarini boshlab yubordi va bu qurilish ishlari nafaqat hukmdor, balki viloyatlarga tayinlangan hokimlar, jumladan, sulolaning erkak va ayol aʼzolar tomonidan ham davom ettirildi. @Tarixning_saboqlari