رشد یا فروپاشی ساختاری؟! رشد به منزله پاشنه آشیل #سرمایه_داری
***
موتور محرکهی اقتصاد سرمایهداریْ کسب بیوقفهی سود است که شالودهی آن بر استثمار انسان و استثمار طبیعت استوار است. ولی مفهوم ظاهراً جذاب «رشد اقتصادی» (Economic growth) که هدف رسمی تکاپوی اقتصادی همهی دولتهاست، و با شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) سنجیده میشود، ماهیت استثمارگرانهی این شالوده را پنهان میسازد. چون تصور ایدئولوژیک غالب آن است که رشد دائم اقتصادی برای دستیابی به اهدافی مانند رفاه عمومی یا عدالت اجتماعی ضروریست. حال آنکه شاخص رشد تنها معطوف به انباشت سرمایه است که تجلی آن را در وهلهی نخست میباید در تشدید دایمی شکاف بین ثروتمندان و محرومان جستجو کرد. وانگهی، هنجارسازی مبلغان سرمایهداری از رشد دایمی متکی بر این پیشفرض غیرواقعیست که گویا رشد بیوقفه اساساً امکانپذیر است. حال آنکه - جدا از ادلهی منطقی - شواهد تجربی متعددی نشان دادهاند که: «رشد نامتناهی در یک سیاره متناهی امکانپذیر نیست». چرا که هم انسان و هم طبیعت کرانهای مشخصی دارند. اگر مهار مقاومت انسانها (نیروهای کار) تاکنون ازطریق کنترل و سرکوب پلیسی-سیاسی و دستکاری ایدئولوژیک برای دولتها کمابیش ممکن بوده است، این شیوهها هیچ کمکی برای گسترش مرزهای محدود سیارهای ندارند. «بیتوجهی» مستمر حاکمان سرمایهداری به این اصل منطقی-تجربی موجب تشدید فزایندهی نابودسازی قلمرو طبیعت و افزایش فجایع زیستمحیطی بوده است. در حال حاضر، روند خطرناک تغییرات اقلیمی و تلفات میلیونی پاندمی کرونا مهمترین پیامدهای این روند تراژیک در ابعاد جهانی هستند؛ چنان مشهود و تهدیدآمیز، که حتی برای حاکمان هم جایی برای تحریف و انکار باقی نگذاشتهاند. اما «بیتوجهی» دولتها عبارتی غلطانداز است، اگر دلایل بنیادی این بیتوجهی را ناگفته بگذاریم: دولتها تعهدی ساختاری به حفظ نظم اقتصادی مسلط و منافع سرمایهداران دارند، و لذا به هرقیمتی خواهان تداوم رشد اقتصادی هستند؛ چون توقف رشد اقتصادی به معنای خاموش کردن موتور سرمایهداریست. بههمین خاطر آنان اینک میکوشند تا درست از دل همین شرایط متلاطم و فاجعهبار مسیرهای تازهای برای فاز بعدی انباشت سرمایه بگشایند (سرمایهداری فاجعه) و دغدغههای برانگیختهشده در سطح جهانی (خصوصا نسبت به تغییرات اقلیمی) را بهسمت «اقتصاد سبز» یا «رشد سبز» هدایت کنند. توهمی که باز هم بنا به دلایل زیادی ظاهراً جذاب بهنظر میرسد. حالآنکه سرمایهداری بنا به ماهیتاش با طبیعت و بشر ناسازگار است. پس، اگر برای بشر و طبیعتِ زمین آیندهای قابل تصور باشد، باید از دل مبارزه برای براندازی سرمایه داری گشوده شود. این ویدئو یک چارچوبی انتقادی مقدماتی برای نقد توهم رشد عرضه میکند؛ نقدی که باید سلاح ما برای مبارزات جمعیِ ضدسرمایهداری را صیقل دهد. اینستاگرام:
https://www.instagram.com/p/CVlO-Wrgrkq/
#استثمار_انسان
#استثمار_طبیعت
#محیط_زیست
#نابودی_محیط_زیست
#فقر
#استثمار