مجلس یازدهم با جامه عمل پوشاندن به مطالبه حدوداً ۳۰ ساله رهبر معظم انقلاب از مجالس گذشته در خصوص تنظیم یک قانون در حمایت از زنان در کشور، کلیات لایحه پیشگیری از آسیبدیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوء رفتار را که حدود ۱۰ سال در دورههای گذشته مجلس معطل مانده بود، مصوب کرد و بررسی جزئیات آن نیز به زودی در صحن علنی آغاز خواهد شد تا کشور بعد از سالها یک قانون حمایتی از بانوان داشته باشد. از اهداف این لایحه میتوان به پیشگیری از سوءرفتار علیه زنان، ارتقای امنیت روانی زنان در محیط خانواده، تقویت مداخلات اجتماعی برای پیشگیری از وقوع جرم، حمایت از امنیت روانی زنان در مواجهه با مخاطرات فضای مجازی، ایجاد اتصال بین دستگاهها برای حمایت از زنان در برابر آسیب و... اشاره کرد. پیش از این مصوبه نیز، مجلس در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مصوبات مهمی را برای اولین بار در حمایت از مادران و زنان انجام داده است؛ از جمله افزایش مرخصی زایمان بانوان، بیمه شدن درمان ناباروری تا ۹۰ درصد هزینهها که بسیار سنگین و سرسامآور است، پوشش بیمهای خدمات سلامت زنان، فروش بدون قرعه کشی خودرو پس از تولد فرزند دوم به مادران، ارائه رایگان سبد تغذیه و بسته بهداشتی به مادران باردار و دارای فرزند، کاهش یکسال سن بازنشستگی مادر به ازای تولد هر فرزند، بیمه رایگان مادران خانهدار روستایی و عشایری دارای سه فرزند و بیشتر، دورکاری و اختیاری بودن شیفت شب برای مادران باردار یا دارای فرزند شیرخوار شاغل. _____
رسیدگی به مناطق محروم از اولویتهای اصلی مجلس یازدهم بود. بر همین اساس نمایندگان مجلس از نقاط مختلف کشور و مناطق محروم نظارت میدانی را اجرایی کردند و با شناسایی و احصای مشکلات آنها، اعتبارات مناسب در بودجههای سنواتی تصویب شده است. ویژگی این بودجهها این است که به صورت نقطهای برای پروژههای اولویت دار مناطق مختلف تعیین میشود و اصطلاحاً بودجهریزی برای مناطق محروم به صورت نقطه زن است؛ تا دقیقاً به هدف اصابت کند. مناطق محروم در بودجه سنواتی نیز همیشه مورد توجه مجلس بوده و اقدامات بزرگی برای این مناطق در بودجههای سالانه انجام شده است؛ از جمله تخصیص ۳ درصد از صادرات نفت خام و گاز به مناطق کمتر توسعه یافته، تخصیص قیر رایگان برای توسعه مناطق محروم و روستاها، اختصاص تا ۴۰ درصد تخفیف در قیمت واحدهای نوساز در فرایند کلید به کلید در بافت فرسوده و حاشیهای، افزایش ۴ برابری سرانه گازرسانی به روستاها، اختصاص ۱.۵ میلیارد یورو نفت خام و میعانات گازی برای محرومیت زدایی و... که در بودجه ۱۴۰۲ تصویب شده است، اشاره کرد. یکی از مراکز زندگی اقشار محروم، حاشیه شهرهای بزرگ است که در آن اسکان غیررسمی دارند و بیشتر این زمینها متعلق به دولت است. از تصمیمات انقلابی که مجلس یازدهم گرفت، اجازه واگذاری مالکیت اعیانی این سکونتگاهها به ساکنان آن توسط دولت است که در صورت اجرا، انقلابی در حل ریشهای مشکلات حاشیه نشینان ایجاد خواهد شد. _____
مجلس طرح شفافیت را در خرداد ۱۴۰۱ تصویب و برای بررسی به شورای نگهبان فرستاد-هر چند انتظار میشد که سریعتر و دقیقتر کار را جلو ببرد- شورای نگهبان نیز در ۲۶ آذر ۱۴۰۱ رسماً اعلام کرد، اشکالات شورای نگهبان بر این طرح رفع و تنها دو اشکال مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی مانده است که باید توسط مجمع تعیین تکلیف شود. اما مجمع تشخیص مصلحت نظام، به مدت ۸ ماه اعلام نظر در این خصوص را به تأخیر انداخت و درحالی که در این مدت به جز دو مورد هیچ اشکال دیگری به طرح وارد نکرده بود، در شهریور ۱۴۰۲، مجمع با نقض نظر قبلی خود، ایرادات جدیدی بر طرح وارد کرد. این موضوع همچنان توسط مجلس در حال پیگیری است و انشاءالله قطعاً تصویب خواهد شد. با این حال، مجلس ، برای شفافیت آراء، به صورت داوطلبانه این طرح را اجرا کرده و اکنون ۲۲۰ تن از نمایندگان به صورت داوطلبانه در حال اجرای قانون هستند و آراء آنها به صورت روزانه در سایت رسمی مجلس به آدرس parliran.ir منتشر میشود. پس تا تصویب نهایی مجلس شفافیت را مطابق وعده خود در حال اجرا دارد و ان شاءالله توسط مجلس نیز این مسئله تبدیل به قانون میشود. ___
براساس مبانی فقهی، وجود کارشناس و متخصص، زمانی ضروری است که مردم برای به دست آوردن مصداق فرد برتر، ناتوان باشند؛ اما اگر واقعیت چنان واضح باشد که نیازی به رجوع به خبرگان و مشورت با آنان نباشد، بدیهی است که مردم میتوانند بهطور مستقیم، به فرد موردنظر رجوع کرده، رهبری او را بپذیرند؛ همانگونه که درباره امام خمینی (ره) چنین شد. اما باید گفت چنین اتفاقی، اگر چه عقلا امکانپذیر است، اما رویه نیست؛ بلکه اساساً انتخاب رهبری امری تخصصی، عقلایی و البته با پیچیدگیهایی همراه است. در نتیجه، رجوع به خبرگان، ضرورت عملی و عقلی پیدا میکند. به بیان دیگر، اگر بپذیریم که شناخت اعلم از فقها امری تخصصی است و کسی که دارای این تخصص نیست، بهسختی میتواند او را شناسایی کند، پس در مقام عمل، تا زمانی که معرفی خبرگان و متخصصان امر نباشد، توده مردم به افضلیت فرد پی نخواهند برد. لذا مهمترین و اصلیترین عامل ترجیح انتخاب غیرمستقیم بر مستقیم، تخصصی بودن تشخیص مصداق رهبری است. رهبری یک جامعه، که دارای شئون گوناگونی در سیاست، فرهنگ، اقتصاد، جنگ و صلح و بحرانهای منطقهای و جهانی مبتنی بر آموزههای اسلامی است، امری کاملاً تخصصی و پیچیده است. بر این اساس، تشخیص رهبری با کارایی مطلوب و شرایط لازم که از اسلام گرفتهشدهاند، دشوار است؛ بهویژه اگر دارندگان شرایط، متعدد باشند که در این صورت، تشخیص اصلح، پیچیدگی کار را بیشتر میکند. _______
مطابق با تبصره یکم ماده سوم قانون انتخابات مجلس خبرگان، مرجع تشخیص دارا بودن شرایط موردنظر را فقهای شورای نگهبان دانسته است. در میان شرایط فوق نیز به نظر میرسد رکن اصلی مسئله اجتهاد باشد. در این باره به طور معمول، فقهای مزبور، برای کسانی که اجتهادشان محرز نیست، اقدام به برگزاری امتحان میکنند و شرایط دیگر را با تحقیق و تفحص احراز میکنند. البته مطابق با تبصره دوم ماده ۳ انتخابات مجلس خبرگان، کسانی را که رهبر، صریحاً یا ضمناً، اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی، نیازمند تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت. هیئتهای اجرایی پس از پایان مهلت نامنویسی ظرف یک دوره زمانی ده روز صلاحیت داوطلبان را براساس استعلامات مراجع چهارگانه مجلس در قانون (نیروی انتظامی، قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و سازمان ثبتاحوال) بررسی میکنند. پس از بررسی صلاحیت داوطلبان در هیئتهای اجرایی، بررسی صلاحیت داوطلبان در هیئتهای نظارت و پس از آن در شورای نگهبان انجام خواهد شد. نامزدهای تأیید صلاحیت شده بعد از این خواهند توانست با آغاز تبلیغات برای تکیه زدن بر ۸۸ صندلی مجلس خبرگان رقابت کرده و منتظر کسب رأی از سوی مردم باشند. _______
مطابق با قانون اساسی و قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری محدودیتی برای حضور غیر روحانیون و زنان در مجلس خبرگان رهبری وجود ندارد. براساس اصول ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون اساسی، قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری به این صورت است که هر فرد دارای شرایط (اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی، اجتهاد در حدی که قدرت استنباطی بعضی مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز، معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران، نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی) میتواند کاندیدای شرکت در مجلس خبرگان باشد. به این ترتیب هیچ تأکیدی درباره مرد بودن کاندیداها نشده است و حتی از عبارت رجل سیاسی- عبارتی که در دهه اخیر موجب شکلگیری دو نگاه مختلف در خصوص امکان حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری شده است- نیز استفاده نشده است؛ بنابراین دارا بودن شرایط اشاره شده کافی است تا زنان نیز همچون مردان برای حضور در این مجلس اثرگذار نامزد شده، آزمون داده و خود را در معرض رأی مردم قرار دهند. با توجه به اینکه در دهههای گذشته آمار حوزههای علمیه زنان از ۴۵۰ واحد گذشته است، میتوان انتظار داشت که در انتخابات آتی تعدادی از این افراد خود را برای ورود به انتخابات آماده کنند. ___
کمیسیون تحقیق مجلس خبرگان بهطور مستمر وظیفه نظارتی خود در قبال عملکرد رهبری را انجام میدهد. به گفته سخنگوی کمیسیون «نظر به اینکه وظیفه کمیسیون تحقیق مجلس خبرگان رهبری بررسی درباره اصل ۱۱۱ قانون اساسی است، این کمیسیون در هرماه یک جلسه و در مواقع لزوم جلسات متعدد فوقالعاده تشکیل میدهد و به وظیفه تحقیق در پیرامون تداوم شرایط و اوصاف مربوط به مقام رهبری بحث و بررسی مینماید». گزارش عملکرد و بررسیهای این کمیسیون معمولاً در صحن علنی نشستهای سالانه مجلس خبرگان رهبری خوانده میشود که نمونهای از آن را میتوان در جلسه اسفندماه سال ۱۳۸۸ و پس از فتنه آن سال مشاهده کرد. [۱] البته فراموش نباید کرد که این کمیسیون اگر در بررسیها به مورد قابلملاحظهای برسد، باید آن را در صحن عمومی مجلس گزارش دهد، در غیر این صورت گزارشی برای ارائه نخواهد بود. در همین راستا آیتالله محسن حیدری، نماینده استان خوزستان در مجلس خبرگان رهبری، در گفتگویی اظهار میکند: این کمیسیون به نمایندگی از مجلس خبرگان موضعگیریها، بیانیهها و اوضاع و احوال رهبری را رصد میکند و اگر مشکل خاصی پیش آید، با خود مقام معظم رهبری در میان میگذارند و اگر هم لازم شد به اطلاع خبرگان میرسانند که تا به حال چنین چیزی اتفاق نیفتاده است. بهعبارتدیگر، تا به حال تخلف و نقصی در کار رهبری مشاهده نشده است که نیاز باشد کمیسیون تحقیق گزارشی به صحن مجلس خبرگان بیاورد. با این حال، کمیسیون تحقیق همیشه فعال است و کار خود را مرتب انجام میدهد». _______
🔹اینکه امام خامنه ای در بیانیه #گام_دوم_انقلاب از «به اوج رسانیدن مشارکت مردمی و مسابقهی خدمترسانی» یاد میکنند، ناظر به این مطلب است که در دوران پس از انقلاب اسلامی، تنوع #انتخابات بسیار بیشتر از دوران پهلوی شد.
✅ مردم به هشت صورتِ مختلف #مشارکت_سیاسی کردند: • همه پرسی تاسیس جمهوری اسلامی، • همه پرسی قانون اساسی ، • همه پرسی تقنینی «اصل 59 قانون اساسی»، • مجلس خبرگان قانون اساسی ، • مجلس خبرگان رهبری، • ریاست جمهوری ، • مجلس شورای اسلامی ، • شورای اسلامی شهر و روستا. در حالی که در دوران #پهلوی، مردم فقط در انتخابات #مجلس شورای ملی نقش داشتند؛ اگرچه انتخاباتِ محدودِ انجمن شهر و نمایندگان سنا نیز برگزار میشد که تماماً با دخالت دربار و ساواک صورت میگرفت.