.

#قابل_تامل

⚠️عملیات فریب
بانیان وضع موجود و
اصرار بر وضع موجود

🖌غلامرضا حداد

✅ استفاده از مفاهیم سلامت و بهداشت از گفتمان پزشکی در قالب عباراتی چون «اقتصاد بیمار» و «جراحی اقتصادی» به هدف فریب ساخته شده‌اند؛ چرا که نه اقتصاد یک ارگانیسم زنده است و نه تیم اقتصادی دولت سیزدهم، جراحان متخصص.

✅ با استفاده از این تعبیر، سیاستگذار تلاش دارد سوژه را قانع کند که اگر دردی متحمل می‌شود در راستای درمان یا بهبودی خود اوست و بقا و دوام منافعش در گرو پذیرش چنین دردی است.

✅ اقتصاد، سیاست و فرهنگ، ارگانیسم‌های زنده نیستند بلکه صرفاً حوزه‌های نهادی هستند که با نهادهای بازار، دولت و جامعه سروکار دارند؛ نهاد را نمی‌توان جراحی کرد، بلکه شاید در بهترین شرایط بتوان مبتنی بر قواعد، آن را تنظیم کرد.

✅ هر نهاد به‌واسطه قواعد و هنجارهایش، الگوهایی از رفتار تعریف می‌کند که مبتنی بر آن سلسله‌مراتبی از توزیع منابع شکل می‌گیرد. نهادها ماهیتاً ابزار هستند و هدفشان مانند ارگانیسم زنده، بقا نیست بلکه کارکرد آنهاست که مهم است.

▪️▪️▪️

✅ مساله اصلی در نظم اقتصاد سیاسی کشور، بلاتکلیفی در نسبت میان نهادهای دولت، بازار و جامعه و کارکردهای آنهاست و این با تغییرات جزئی در توزیع منابع که به آن نام جراحی داده‌اند قابل حل نخواهد بود.

✅ بلاتکلیفی در نسبت میان نهادهای دولت، بازار و جامعه باعث شده است که نظم اقتصاد سیاسی، نه #لیبرالی باشد، نه #سوسیالیستی و نه #کمونیستی و در عین حال ترکیبی از همه آنها نیز باشد

👈آنجا که بحث مداخله دولت در بازار و جامعه است از نظام‌های کمونیستی و توتالیتاری چپ‌تر است

👈 و آنجا که موضوع تولید کالای عمومی و ارائه خدمات مطرح باشد از سرمایه‌داری‌های نئولیبرال هم راست‌تر.

👈 این نظم #اقتصاد_سیاسی، ریشه در ترکیب دو فلسفه سیاسی #متضاد نسبت به ماهیت انسان و فلسفه وجودی دولت دارد.

✅ مادامی‌که این بلاتکلیفی در بنیادهای اساسیِ نظم اقتصاد سیاسی برطرف نشود مسائل اقتصادی نیز حل نشده و با هر اقدامی تنها بحران از حوزه‌ای به حوزه دیگر منتقل یا به تعویق انداخته می‌شود.

🔻🔻🔻

❓در نخستین گام باید به این سوال پاسخ داده شود که «دولت چیست، چه کار ویژه‌ای داشته و چه نسبتی با سایر نهادها دارد»؟ ...

❓آیا دولت، ابزاری در خدمت آحاد جامعه برای تامین نیازهای فردی آنها یا همان مولد کالای عمومی و تسهیل‌گر توسعه، رفاه و خوشبختی به هزینه عمومی است یا اینکه رسالتی اخلاقی در تعالی و رستگاری مردم داشته و از این بابت نسبت به آنها دارای سلطه است تا به هزینه عمومی، آنها را به راه راست هدایت کند؟


❓آیا دولت در خدمت آحاد جامعه است یا اینکه مردم باید در خدمت به آرمان‌های دولت باشند و برای تحقق آن فداکاری کنند؟

▪️▪️▪️

❌ دولت ایران نیز مثل تمام دولت‌های رانتیر چون تهدید نارضایتی عمومی را کم‌خطرتر از تهدید ناشی از ناامیدی حامیان و نزدیکان ارزیابی کرده است؛ برای همین هم این به اصطلاح «جراحی» را از ناتوان‌ترین اقشار آغاز کرده است...

❌ دولت در ایران به تعبیر من یک «شبه‌سرمایه‌داری دولتی» است که در آن وحدتی سیاسی میان گروه‌های اقتصادی رانت‌جو و رقیب شکل گرفته است که هرگونه تصمیم اقتصادی به نفع عموم را که منافع آنان را نقض کند وتو می‌کنند.

❌ رفتار سیاستمداران بیشتر واکنش انفعالی است تا اصلاحات اقتصادی؛ آنها جویای خیر عمومی نیستند بلکه سهم خود از منابع عمومی را در رقابت با دیگر رانتجویان جست‌وجو می‌کنند.