«دانشگاه ۵۵ساله»
#دو_واحد_تاریخ ❇️ سال ۱۳۲۹ صنعت نفت ایران ملی شد. با این کار سیستمهای اقتصادی کشور که تا آن زمان بر کشاورزی سنتی استوار بودند، دچار تغییر و تحولات بسیاری شدند و صنایع جدیدی به ایران راه پیدا کردند. به همین علت باید دانشگاه صنعتی مجهزی در کشور تأسیس میشد و متخصصانی تربیت میکرد که از نظر علمی و مهارتهای فنی در سطح خوبی باشند و استادانش با تحقیقات علمی و فنی، دانشگاه را همتراز مراکز آموزش عالی کشورهای پیشرفته نگاه دارند.
🔸 در همان زمان به گوش شاه رسیده بود که دکتر
محمدعلی مجتهدی گیلانی، رئیس دبیرستان البرز که آن روزها، همه پدر و مادرها آرزو داشتند فرزندشان آنجا تحصیل کند، به هیچوجه سفارش کسی را قبول نمیکند. او را صدا زد و چند پیشنهاد جلوی رویش گذاشت که دکتر
مجتهدی سختترینش را انتخاب کرد: تأسیس دانشگاهی صنعتی.
🔸 او قول داد دانشگاه در کمتر از یک سال تأسیس شود و سال تحصیلی آتی، یعنی سال ۴۶-۱۳۴۵ رسما آغاز به کار کند و دانشجو بپذیرد. حالا باید جای دانشگاه را قطعی میکردند. پیشنهادات مختلفی مطرح شد که در این میان، هویدا، زمینهای محل فعلی دانشگاه را به دکتر پیشنهاد کرد. زمین پیشنهادی در خیابان آیزنهاور (آزادی امروز)، نزدیک سهراه فرودگاه مهرآباد قرار گرفته بود. این زمین به آموزشوپرورش تعلق داشت و دبیرستان حرفهای به نام هنرستان محمدرضا پهلوی در آن قرار داشت. وزیر پیشنهاد واگذاری رایگان محل را به هیئت وزیران ارائه کرد. چون محل قطعی دانشگاه مشخص نشده بود و حتی معلوم نبود در تهران باشد، هیئت وزیران تصمیم گرفت آن محل را به اجاره، ولو با قیمت کم، به دانشگاه واگذار کند.
🔸 دکتر
مجتهدی معماری و طراحی دانشگاه را به یکی از فارغالتحصیلان جوان دبیرستان البرز، یعنی حسین امانت سپرد. امانت آن موقع ۲۳ سال داشت و یک سال بعد، یعنی سال ۱۳۴۵ در مسابقه معماری برج شهیاد (آزادی) از بین استادان فن، برنده طراحی این برج شد.
مجتهدی از امانت خواست دو سالن ششصد نفری، دو سالن چهارصد نفری و دو سالن دویست نفری، ناهارخوری با ظرفیت دو هزار نفر، آزمایشگاهها و نیز اتاقهایی طراحی کند که پنجاه شاگرد بتوانند در آن بنشینند.
🔸 امانت به سرعت نقشههای موردنیاز را طراحی کرد. بنای چهار طبقه آجریرنگی که امانت طراحی کرده، نماد دانشگاه و نمونهای برای معماری خاص سایر بناهای آن شد. او تمام نقشههای دانشگاه را بدون هیچ چشمداشت مالی کشید و در پاسخ اصرارهای دکتر
مجتهدی برای دریافت پول، فقط هزینه تهیه کاغذ نقشهها را گرفت که حدود ۲۰ هزار تومان بود.
🔸 در شش ماه عملیات عمرانی ساختمانها به اتمام رسید و ساختمان و مراکز نوساز آماده بهرهبرداری شد. در زمان افتتاح، بناهای دانشگاه شامل ساختمان جنوبی دانشگاه با تالار اجتماعات جلوی آن، ساختمان کوچک نیابت تولیت، ساختمان اولیه دانشکده فیزیک (که در حال حاضر تغییر مکان داده است)، سالن ناهارخوری دانشجویان، ساختمان کوچک ناهارخوری برای کارکنان، یکی از سالنهای فعلی کارگاه، ساختمان کوچک بهداری و انبار و ساختمانی چهارطبقه و آجریرنگ بود.
🔸 همزمان با طراحی فضای فیزیکی دانشگاه، دکتر
مجتهدی به عنوان نیابت تولیت عظمای دانشگاه نوبنیاد صنعتی آریامهر، مأموریت یافت برای جذب هیئتعلمی از بین دانشآموختگان مراکز علمی معتبر در سطح بینالمللی به اروپا و آمریکا سفر کند. دکتر
مجتهدی پیشنهاد کرده بود که به هر کدام از استادان دانشگاه ۵ هزار تومان پرداخت کند. این مبلغ آن زمان در مقایسه با حقوق ماهانه استادان دانشگاه تهران و سایر مشاغل دولتی، مبلغ بیسابقهای محسوب میشد. حقوق استادان پایه ۱۰ دانشگاه تهران، ماهانه ۲ هزار و ۲۰۰ تومان بود، اما جواب دکتر
مجتهدی به منتقدان چنین رقمی این بود: «بنده افرادی را میخواهم بیاورم که ۵ هزار تومان هم برایشان کم است».
🔸 با نزدیک شدن به زمان برگزاری آزمونهای ورودی مؤسسهها و مراکز آموزش عالی، آگهی افتتاح دانشگاه در سال تحصیلی جدید و اطلاعات مربوط به پذیرش دانشجو و اعلام تاریخ آزمون ورودی دانشگاه در روزنامههای کشور منتشر شد. آزمون در تیرماه سال ۴۵ برگزار شد. تصحیح ورقهها در دبیرستان البرز با حساسیت خاصی صورت گرفت و نتایج آزمون ۱۰ روز بعد، یعنی ۱۵ تیرماه اعلام شد. کسانی که قصد ادامه تحصیل در این دانشگاه داشتند، باید شهریه ثبتنام پرداخت میکردند. هر دانشجو باید به ازای یک سال تحصیل در دانشگاه، حدود ۲ هزار تومان میپرداخت. روز ثبتنام، خود دکتر
مجتهدی و برخی از معاونانش در محل ثبتنام حضور داشتند و به هر کدام از پذیرفتهشدگان که توانایی پرداخت شهریه را نداشتند، وام میدادند. بالاخره دکتر
مجتهدی به قولی که داده بود، وفا کرد و روز شنبه، ۲ مهر ۱۳۴۵، دانشجویان وارد دانشگاه شدند.
t.me/sharifdaily/8380@sharifdaily