«دلم میسوزد و کاری ز دستم برنمیآید»
#کهبودوچهکرد؟
#محمدجواد_هاشمی❇️ در روزهای اخیر اخبار جانسوزی از آتش گرفتن مراتع و جنگلهای نقاط مختلفی از رشته کوه زاگرس، از کرمانشاه و فارس و خوزستان و کهگیلویهوبویراحمد به گوش رسید؛ آتشهایی که با عاملیت ۹۰درصدی انسان روشن شد و کام همه ایرانیها را تلخ کرد. نشانهها حاکی از تعمدی بودن ایجاد آتشسوزی در منطقه خائیز خوزستان است و در سایر مناطق ردپای عوامل انسانی مثل رها کردن تهسیگار و شیشهها که قابلیت ذرهبینی شدن و ایجاد آتشسوزی را دارد، دیده میشود. از موارد مهم دیگر که باعث زمینهسازی برای گسترش سریع و شدید آتش است، میتوان به رویش پرتراکم و زیاد گیاهان یکساله و فصلی در پی بارشهای فراوان اخیر اشاره کرد، به طوری که وقوع این بارشها باعث روییدن و تراکم زیاد گیاهان یکساله و فصلی در کوهها و مراتع شده و با خشک شدن آنها با اتمام فصل بهار و گرم شدن هوا، گیاهان خشکشده همانند باروتی در پیکره جنگلها عمل کرده و با کوچکترین جرقه آتش به سرعت گسترده میشود.
🔸 این آتشسوزیها ابتدا در مناطق گرمسیری مثل بوشهر و خوزستان شروع شد و کمکم به مناطق مرکزی زاگرس رسید. متأسفانه تا روزها و هفتههای آینده باید منتظر ایجاد آتشسوزی در مناطق شمالی زاگرس، استانهای آذربایجان و اردبیل و جنگلهای ارسباران نیز باشیم. از موارد دیگر موثر در ایجاد آتش، کشاورزی در مناطق جنگلیست که با اتمام فصل برداشت محصولات، کشاورزان اقدام به آتش زدن باقیمانده و ساقههای محصولات خود میکنند که این کار اگر با کنترل کامل صورت نگیرد، باعث گسترش آتش میشود
.
🔸 آتشسوزی جنگلها در همه جای دنیا اتفاق میافتد و راهی برای گریز از آن نیست اما چند راهکار برای کم کردن مساحت آتشسوزی وجود دارد؛ راهکارهایی که هم جنبه فردی و هم جنبه حاکمیتی و دولتی دارد. از جمله راهکارهای فردی میتوان به روشن نکردن آتش در مناطق پرخطر یا اطمینان از خاموش شدن آتش ایجادشده و همچنین رها نکردن و جمعآوری زبالههای شیشهای از طبیعت اشاره رکد. از وظایف دستگاههای دولتی هم میتوان مجهز کردن مناطق به سیستمهای هشدار در لحظات اولیه ایجاد آتش، فراهم کردن امکاناتی مثل بالگرد و هواپیمای اطفای آتش، تعلیق کشاورزی در مناطق جنگلی برای دورههای ده ساله و همچنین مهیا کردن ابزا آلاتی مثل دمنده و آتشکوب را برشمرد. همچنین از وظایف اصلی حکومت باید آموزش مردم محلی برای نحوه برخورد با آتشسوزی و راههای جلوگیری از آتش باشد. اما نکته تلخ ماجرا این است که این خواستهها از ارگانهای دولتی حداقل حدود سه دهه است که درخواست میشود ولی ظاهرا ما با مدیران و دولتمردانی مواجه هستیم که یا سرشان آنقدر شلوغ است که توان برنامهریزی و مدیریت رویشگاههای جنگلی اندک کشور را ندارند و یا مانند عیسی کلانتری آشکارا و بدون هیچ پردهپوشی میگویند: سرمایهگذاری برای اطفای حریق در جنگلهای ایران صرفهی اقتصادی ندارد.
🔸 آتشسوزیها علاوه بر جانسوز بودنشان در نگاه اول، تأثیرات ثانویه هولناکتر و دهشتناکتری دارند. با آتشسوزی در زیستبومهای طبیعی، زندگی حیوانات آن زیستبوم دچار تغییر خواهد شد، به این صورت که خزندگان که توان گریز کمی دارند از بین خواهند رفت، پرندگان که اغلب در این فصل در مرحله تخمریزی و جوجهپروری هستند، یا باید با جوجههای خود وداع کنند یا اینکه خود نیز طعمه آتش شوند، آهوان و بزهای کوهی هم چارهای جز فرار از منطقه ندارند. از دیگر نتایج این آتشسوزیها در بلندمدت میتوان به فرسایش شدید خاک اشاره کرد. رشتهکوه زاگرس در فصول بارش همانند اسفنجی بزرگ عمل کرده و با جذب بارشها و روانآبهای سطحی به خود، تأمینکننده آب و تعدیلکننده اقلیم در مناطق نزدیک به خود در فصول غیربارش میشود اما با ایجاد آتشسوزی و از بین رفتن پوشش گیاهی، خاصیت اسفنجی آن از بین رفته و دیگر توان جذب آبهای سطحی همانند گذشته را نخواهد داشت که این خود باعث کمبود آب در مناطق پاییندست، پایین رفتن سطوح آبهای زیرزمینی و تأثیرپذیری بیشتر از تغییرات اقلیمی میشود.
🔸 یادداشت
#محمدجواد_هاشمی درباره آتشسوزیهای اخیر در پهنه جنوبی زاگرس را در
سایت روزنامه میتوانید بخوانید.
@sharifdaily