#تاریخ #روابط_بین_الملل 📝نوشته مهمان فرهاد حاجری
🔸«هند» و هویت ایرانی _ اسلامی
در محافل دانشگاهی و جامعه ایران به طور شایسته به «هند» نپرداخته اند. شناخت عموم جامعه شاید چیزی بیش از چند فیلم سینمایی هندی و جمعیت میلیاردی این سرزمین نباشد، از طرفی در محافل دانشگاهی روند تحقیقات جدی مرتبط با روابط ایران و هند به کندی پیش می رود و متناسب با ظرفیتهای تاریخی، فرهنگی و سیاسی این دو سرزمین نیست. هند اگر هیچ ارتباطی هم با تاریخ ما نداشت، به واسطه فرهنگ متنوع و مهم ش در هنر، ادیان، و ... ارزش بررسی و شناخت داشت و دارد، اما به ترتیب اولویت، هند در سه موضوع مهم باید مورد توجه ما قرار گیرد: تاریخ، ادبیات و سیاست. در این باره شاید تحقیقاتی در حوزه ادبیات صورت گرفته باشد، در چند موسسه و رشته دانشگاهی افرادی در زمینه های تاریخی و سیاست مشغول به تحقیق باشند؛ اما وقتی دوره ای طولانی از تاریخ روابط ایران و هند پیش رویمان قرار گیرد، این تلاشها چندان توان قد علم کردن در برابر آن را ندارد.
✔️ در زمینه تاریخ جایگاه مهمی برای مطالعات مربوط به هند در نظر گرفته نشده است. اگر دو رشته مهم مرتبط با تاریخ در دانشگاه های ایران: «تاریخ» و «تاریخ و تمدن ملل اسلامی» را در نظر بگیریم، و آن را با میزان متخصصانی که در این رشته ها تربیت می شوند مقایسه کنیم، سهم هند ناچیز است. تاریخ روابط ایران و هند، هم به طور جدی با هویت ملی ما در ارتباط است و هم هویت اسلامی. در جغرافیای تاریخی، ایران و هند همسایه بوده اند، زبان فارسی به عنوان مهمترین هویت ملی ایرانیان چندین سده از زبانهای مهم و اصلی در هند بوده است، حضور ایرانیان در این سرزمین سابقه ای طولانی دارد، و در روند تجدد گرایی ایرانیان هند نقش مهمی ایفا کرده است (چاپ نخستین کتابها و مطبوعات، آشنایی با غرب از طریق هند، ترجمه، صنعت سینما و ... ). در بررسی مسائل مربوط به جهان اسلام نیز این سرزمین سهم مهمی دارد: در دوره ای از تاریخ اسلام ردپای فرقه ها و مذاهب مختلف و مهم اسلامی را می توان در شبه قاره جست، در بحث از استعمار و رویارویی غرب و جهان اسلام این سرزمین به واسطه حضور قدرتهای غربی در آن در اولویت قرار دارد، در شرق شناسی ( و اسلام شناسی) هند جزو نخستین مکانهایی بوده که این مطالعات در آنجا نشو و نما یافته است، در تاریخ فرهنگ تشیع شبه قاره پذیرای دولتهای شیعی ای بوده اند که برای گسترش این مذهب تلاش های زیادی کرده اند، در حوزه بنیادگرایی و سلفی گرایی بخش عظیمی از جریان های امروز سلفی ریشه در جغرافیای شبه قاره دارند و در دنیای امروز حضور جمعیت کثیری از مسلمانان در شبه قاره، بر اهمیت مطالعات در این حوزه می افزاید. کافی ست به فهرستی از نسخه های خطی در کتابخانه های هند نگاهی بیاندازیم، تا مشاهده شود که چه آثار مهمی در موضوعاتی چون تاریخ علم، تاریخ فرق و مذاهب (تصوف، تشیع)، تاریخ سیاسی، تشکیلات، هنر و ... وجود دارند که مورد بررسی قرار نگرفته اند. با وجود این موضوعات مهم، متاسفانه جایگاه مناسبی در رشته های تاریخی در دانشگاه های ایران برای هند در نظر گرفته نشده است.
✔️در حوزه ادبیات، اگر چه وضعیت تا اندازه ای بهتر است اما به هیچ وجه کافی نیست. در سبک هندی زبان پارسی تحقیقات جدی صورت گرفته است، درباره ادیبان و شاعران پارسی زبان تحقیقاتی انجام شده اند اما هنوز آثار و نسخه های بسیار زیادی در حوزه ادبیات وجود دارند که مورد تحقیق قرار نگرفته اند. شاعران پارسی سرای هندی به اندازه ای که باید و شاید برای مخاطبان ایرانی شعر دوست شناخته شده نیستند و بخشی از میراث زبان و ادب فارسی بی توجه قرار گرفته اند.
✔️در سیاست، هند به لحاظ شرایط ژئوپولتیکی برای وضعیت اکنون و آینده سیاسی ایران اهمیت دارد. دسترسی به آبهای آزاد، وجود جمعیت زیاد، رشد در مسائل اقتصادی، به گفته تحلیل گران عرصه سیاست، هند را از قدرتهای برتر جهان در دهه های آینده خواهد کرد. ایران نیز به لحاظ قرار گرفتن در مسیر آسیای مرکزی و اروپا، نقش مهمی در ارتباط بازرگانی هند با این مناطق می تواند ایفا کند. جمعیت کثیر این سرزمین نیز ظرفیت خوبی را می تواند برای فعالیتهای اقتصادی و تجاری فراهم کند اما هنوز ایرانیان در بازار تجاری و اقتصادی هند نقش مهمی ندارند.
#تاریخچه۸۸#شَرقِ_شَرق
#مشاهداتی_از_افق_شرق #روزمرگی_هایی_از_کشور_هزار_آیین_هندوستان @shargheshargh