Simayepardakht

#ناظر_پولی
Канал
Новости и СМИ
Бизнес
Экономика и финансы
Технологии и приложения
Персидский
Логотип телеграм канала Simayepardakht
@pepaymentПродвигать
554
подписчика
2,57 тыс.
фото
291
видео
1,02 тыс.
ссылок
اخبار بانکی و پرداخت، شرکتهای بانکی و پرداختى Instagram: instagram.com/simayepardakht
✴️ اعمال سیاست‌های پولی از طریق ابزارهای فناوری
/نیما امیرشکاری

در آستانه سال 1398 شمسی قرار داریم و از نظر اقتصادی سال ضعیفی را پشت سر گذاشتیم. از سوی دیگر مطابق با روال همه ساله، بانک مرکزی برای سال جدید بسته های سیاستی خود را به نظام پولی کشور ابلاغ خواهد کرد و احتمالاً سعی در ادامه سیاستهای انقباضی خود برای کاهش #رشد_نقدینگی و کنترل #تورم خواهد داشت.

بانکهای مرکزی در دنیا برای اعمال سیاستهای پولی از سه روش متداول استفاده می کنند که امروز قصد دارم از بعد #فناوری به این سه روش نگاه کنم.

🔹 #سپرده_قانونی بانکها اولین روش کنترل بازار پولی است. بانک مرکزی با تنظیم نسبت سپرده قانونی برای بانکها، در عمل بخشی از سپرده های مردم نزد آنها را بلوکه می کند که با این کار دو هدف دنبال می شود. اول خارج کردن بخشی از سپرده ها از چرخه اقتصادی برای کاهش سرعت گردش پول و دوم به عنوان ابزار تشویق و تنبیه عملکرد بانکها. بطور سنتی بانکهای مرکزی ماهانه مجموع سپرده های انباشته شده در هر بانک را از طریق فرمهای اطلاعاتی جمع آوری کرده و سپس میزان سپرده قانونی را بر مجموع این سپرده ها اعمال می کردند و در حسابی بدون بهره نزد بانک مرکزی نگهداری می کردند. بانکهای مرکزی پیشرفته امروزه از طریق اتصال به سامانه های بانکداری متمرکز بانکها با حق دسترسی ناظر و یا از طریق گزارشهای آنلاین پایان روز، این محاسبات را به صورت روزانه کنترل و از طریق سامانه #RTGS یا همان #ساتنا بر روی حساب بانکها نزد بانک مرکزی اعمال می کنند. بدین ترتیب ریسک نکول بانکها به صورت روزانه تحت کنترل بانک مرکزی خواهد بود.

🔹 #نرخ_تنزیل یا نرخ بهره استقراض بانکهای تجاری از بانک مرکزی یا همان #اضافه_برداشت از حسابهای خود نزد بانک مرکزی دومین ابزار سیاستگذاری پولی است. در تمام نقاط دنیا استقراض از بانک مرکزی به دلیل جرایم بسیار بالا به عنوان آخرین چاره بانکهای تجاری برای تأمین نقدینگی محسوب می شود و از این رو نام دیگر بانک مرکزی #آخرین_امید_وام_دهی (Lender of the last resort) است. این در حالی است که در کشور ما استقراض از بانک مرکزی به دلایل مختلف جز اولین راهکارهای بانکها است. در دنیا بازارهای جانبی تأمین نقدینگی برای بانکها وجود دارد که مهمترین آنها #بازار_بین_بانکی و #بازار_اوراق_قرضه است. بخشی از سامانه ساتنا که به وام دهی میان بانکها اختصاص دارد، سامانه اصلی بازار بین بانکی است که متأسفانه در ایران عمق بسیار کمی دارد. سامانه تسویه اوراق بهادار الکترونیکی (#تابا) نیز اصلی ترین بستر تسویه اوراق قرضه در ازای پول نقد بانکها است که در سال 86 در بانک مرکزی راه اندازی شد، اما به دلایل مختلف مورد بهره برداری قرار نگرفت و نهایتاً به فراموشی سپرده شد. وظیفه این سامانه الکترونیکی نمودن داراییهای بانکها و دولت بود، به نحوی که در زمان نیاز بانکها به نقدینگی بتوانند در کسری از ثانیه #اوراق_الکترونیکی خود را به عنوان وثیقه نزد یکدیگر یا بانک مرکزی امانت سپاری کنند و بعد از چند دقیقه یا چند روز به محض رفع نیاز مجدداً پول و اوراق را بین هم تسویه نمایند. با تورم افسارگسیخته کنونی، نبود این سامانه به شدت احساس می شود.

🔹 #عملیات_بازار_باز (open market operation) سومین ابزار کنترل پایه پولی در اقتصاد است که به معنی خرید و فروش اوراق قرضه توسط بانک مرکزی می باشد. در زمان سیاستهای انبساطی، بانکهای مرکزی اقدام به خریداری اوراق قرضه دولتی از بازار آزاد می کنند تا بدین وسیله نقدینگی را به بازار و تولید برگردانند و برعکس در زمان سیاستهای انقباضی، بانکهای مرکزی برای جمع آوری نقدینگی اقدام به انتشار و فروش اوراق بهادار در بازار می نمایند. مجدداً سامانه تابا در این میان نقش کلیدی برای انتشار، مزایده و فروش اوراق بهادار بانک مرکزی دارد که متأسفانه این ابزار به فراموشی سپرده شده و ردی از آن در بانک مرکزی دیده نمی شود.

استقرار سامانه های #ساتنا، #تابا و #پایا در سالهای 83 الی 87 منجر به ایجاد نظام نوین تسویه و پرداخت در بانک مرکزی گردید که خوشبختانه بخشهای عمده ای از آنها مورد استقبال نظام بانکی واقع شد، اما متأسفانه مانند بسیاری از پروژه های دیگر فلسفه وجودی قسمتهایی از آنها و عمق تأثیر آنها در کنترل ریسکهای اقتصاد به طور کامل ادراک نشده و از بین رفتن سامانه تابا و عدم انتشار اوراق بهادار الکترونیکی توسط بانک مرکزی در سالهای اخیر نشان دهنده بی میلی #ناظر_پولی به استفاده از فناوری در سیاستگذاری است.

@pepayment