● شاه اسماعیل و تناقض هایش
‼️| رفتارهای متناقض شاه اسماعیل نسبت به مکاتبات و نامه نگاری های سلاطین دولت های همسایه ؛ از قتل عام تا انفعال نظامی
🖊نوشته:
#رایان👈 از
#شاه_اسماعیل میتوان بعنوان یک چهره پارادوکسیکال و پادشاهی بدون هر گونه ثبات شخصیتی یاد کرد. رفتار های متناقض او به وفور در کتاب ها آمده است. یک نمونه از آن واکنش او به نامه های سلطان حسین بایقرا حاکم هرات و سلطان سلیم عثمانی است.
◀️ شاید برای کسانی که با تاریخ آشنا نیستند باور کردنی نباشد ؛ شاه اسماعیل یکی از بزرگترین کشتارها را در طبس انجام داد آن هم تنها بخاطر اینکه القاب مورد پسندش در نامه نیامده بود و از مطالب نامه دچار سو تفاهم شده بود.
🔻سلطان حسین بایقرا پادشاه خراسان که از نوادگان تیمور و از نژاد جغتای بود در نامه خود شاه اسماعیل را میرزا خطاب کرد. او هرگز قصد توهین به شاه اسماعیل را نداشت زیرا در میان جغتای ها رسم بر این بود که شاهان را میرزا خطاب میکردند [1]
شاه اسماعیل که از این رسم بی خبر بود آنچنان خشمگین شد که " نامه را انداخت و فرمود ما لایق پادشاهی نیستیم که ما را میرزا نوشته است؟ " [2]
🔸 سپس وی تصمیم گرفت انتقامِ توهینِ ناکرده را از مردم بیچاره طبس بگیرد " تاخت به جانب طبس بردند و هفت هزار کس در آن حدود به قتل آمده بود و آوازه ایشان در تمام خراسان شایع گشت . پادشاه خراسان و فرزندان و امرا در اضطراب افتادند" [3] آری قزلباشان " مردم ترکمان را به قتل آوردند و زنان را اسیر کردند" [4]
⬅️ اما سال ها بعد همین شاه اسماعیل که بخاطر توهینِ ناکرده در یک نامه ، مردم یک شهر را به خاک و خون کشید در برابر سلطان سلیم تبدیل به یک موش شد . سلیم در نامه هایش بارها اسماعیل را مورد اهانت قرار داد. او در نامه اولش از اسماعیل با الفاظی همچون "ضحاک روزگار" یاد کرد. همچنین در یک بیت او را "شغال" نامید و او را تهدید کرد که دود از دودمانش در خواهد آورد [5]
⏪ سلیم در نامه های بعدی نیز به اسماعیل زخم زبان ها زد و او را "سرور شرور" و "سردار اشرار" نامید. حتی به مذهب شیعه که اسماعیل تعصب فراوانی نسبت به آن داشت توهین کرد و آن را "شیعه شنیعه" نامید [6] همچنین فرار و عقب نشینی شاه اسماعیل از جنگ را به سخره گرفت و گفت "ممالکِ تحتِ اختیارِ شاه در حکم زنان شاه است" و بطور غیر مستقیم اسماعیل را بی غیرت خطاب کرد [7] و او را "مرکز دایره فتنه و فساد" لقب داد [8]
🔚 شاه اسماعیل سه سرزنشنامه سلیم را تنها با یک نامه پاسخ گفت. برخی مورخین شاه اسماعیل را بخاطر رعایت ادب و اصول دیپلماتیک نسبت به سلیم می ستایند اما گویا فراموش کرده اند که وی در ماجرای مربوط به سلطان حسین بایقرا تنها بخاطر یک سو تفاهم یک شهر را در دریای خون غرق کرد . پس چرا در این هنگام اصول دیپلماسی را رعایت نکرد؟ جواب روشن است.
او گرگِ رقبای ضعیف بود و در برابر سلاطین قدرتمند میش زبان بسته ای بیش نبود
✔️---------------------
📚📕 منابع و مآخذ:
1⃣ و
2⃣ عالم آرای صفوی برگه ۱۹۴ و ۱۹۵
3⃣ یحیی قزوینی ، لب التواریخ برگه ۴۰۱ همچنین بنگر به محمد محسن مستوفی ، زبده التواریخ برگه ۵۰ و عبدی بیک ، تکمله الاخبار برگه ۴۴
4⃣ عالم آرای صفوی برگه ۱۹۶
5⃣ منشآت فریدون بیک جلد۱ برگه ۳۷۹-۳۸۱
6⃣ عبدالحسین نوایی ، اسناد و مکاتبات شاه اسماعیل صفوی برگه ۱۵۷-۱۵۸ به نقل از منشآت السلاطین جلد ۱ برگه ۳۸۲-۳۸۳
7⃣ محمد مترجم ، تاریخ انقلاب اسلام برگه ۱۰۰
8⃣ همان منبع برگه ۹۶
⚜𝐉𝐨𝐢𝐧 𝐔𝐬 𝐓𝐨 𝐔𝐧𝐝𝐞𝐫𝐬𝐭𝐚𝐧𝐝
@SafavidFacts
