حزب پان ایرانیست

پاینده ایران

پیمان آخال، ۳۰ شهریور

#آخال معاهده‌ای میان امپراتوری #روسیه  و  #ایران است که در ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ میلادی/۳۰ شهریور ۱۲۶۰ خورشیدی برای تعیین مرزهای دو کشور در مناطق ترکمن‌نشین شرق ‎#دریای_کاسپین بسته شد.

انعقاد این پیمان در شرایطی صورت گرفت که نیروهای روس که تا سال ۱۸۶۳ میلادی، اطراف #خوارزم (آرال فعلی) و #تاشکند را تصرف کرده بودند، در سال ۱۸۶۸ میلادی خان‌نشینِ #بخارا را شکست قطعی دادند و حاکمیت خود را بر بخارا و #سمرقند نیز تثبیت کردند و در سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱ میلادی به فرماندهی میخائیل اسکوبلف، علاوه بر اشغال خوارزم که در کنترل خان‌نشین خیوه قرار داشت، ایلات ترکمن را نیز شکست داده بودند و سرزمین ترکمن‌های تَکه را با نام «سرزمین ماورای خزر» به خاک خود منضم کردند
روس‌ها پس از شکست دادن ایران در ١٨۶٠ میلادی و نیز با گسترش حضور بریتانیا در مصر، به چنین کام‌یابی بزرگی دست یافتند.

ناصرالدین‌شاه برای عقد این قرارداد وزیر خارجه‌اش مؤتمن‌الملک را به دیدار ایوان زینوویف فرستاد تا پیمانی را در تهران امضا کنند. با این پیمان، ناصرالدین‌شاه حکومت روسیه را بر این مناطق به رسمیت شناخت و ایران و روسیه برای نخستین‌بار در ناحیهٔ شرق دریای کاسپین با یک‌دیگر همسایه شدند.

این معاهده به ننگین‌ترین شکل ممکن بسته شد. روس‌ها تمام جوانب را در نظر گرفته بودند و قاجارها از همه جا بی‌خبر، نقاطی به شدت استراتژیک را از دست دادند.

در این مورد #لرد_کروزن نوشته است:
«روس‌ها در ضمن انعقاد این قرارداد، اولاً کوه‌های بلند مرتفع سرحدی را در مرز خودشان انداختند و سپس سرچشمهٔ رودخانه‌ها را نیز جزء خاک روسیه ثبت کردند که هروقت اراده نمایند آب را از ده‌های ایران قطع کنند و در نتیجه محصول خراسان را تباه سازند.»

علاوه بر این، دولت ایران تعهد کرده بود که اجازه ندهد در امتداد رودهایی که وارد خاک روسیه می‌شود، روستای جدید ساخته شود یا اراضی زراعی آن مناطق گسترش یابد یا برای زمین‌های در حال کشت بیش از حد آب مصرف شود.
معاهده آخال که موجب از دست رفتن هزاران کیلومتر از خاک ایران در شرق دریای مازندران شد، یکی از ننگین‌ترین وقایع در تاریخ ایران بود...
پیرو انعقاد این پیمان، خوارزم، خیوه، شرق مازندران و مرو، سمرقند و بخارا از خاک ایران جدا شدند. این اراضی شامل سرزمین ترکمنستان و بخش‌های بزرگی از تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان امروزی است و در مجموع بیش از ۱ میلیون و ۲۲۶ هزار کیلومترمربع مساحت دارد:

ترکمنستان : ۴۸۸۱۰۰ کیلومتر مربع
ازبکستان : ۴۴۷۱۰۰ کیلومتر مربع
تاجیکستان : ۱۴۱۳۰۰ کیلومتر مربع
بخش های ضمیمه شده به قزاقستان : ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع
بخش های ضمیمه شده به قرقیزستان : ۵۰۰۰۰ کیلومتر مربع

جمع کل : ۱۲۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع

#تمامیت_ارضی
#دالان_تورانی

۳۰ شهریور ۱۴۰۳

@paniranist_party