🪣آخوند خراسانی؛ فقیهی که در اوج قدرت منکر ولایت فقیه بود
🖊س. ح. افضلی
🗣توضیح ندای آزادی: انتشار این مطلب و سایر مطالبی که به زبان فقهی و در راستای تفکر اسلام فقاهتی می باشد، هرگز به معنای تایید تفکر فقاهتی نمی باشد. انتشار این گونه مقالات، صرفاً تاییدی است مبنی براینکه نظریهء ولایت فقیه یا ولایت مطلقه فقیه حتی درمیان باورمندان به تفکر و اسلام فقاهتی نیز دارای پایه های مستحکمی نیست.
کمتر کسی است که با فضای مرجعیت شیعه و یا تاریخ مشروطه ایران آشنایی داشته باشد، اما نام
ملا محمد
کاظم خراسانی معروف به آخوند
خراسانی را نشنیده باشد.
این فقیه بزرگ و اصولی فحل از لحاظ علمی خصوصاً علم اصول فقه در حوزه شیعی دارای جایگاه بسیار مهمی است، تا جایی که یکی از مهمترین کتابهای درسی در سطوح عالی حوزوی در علم اصول به نام «کفایةالاصول» را تألیف کرده و کسانی که در حوزه قصد دارند توانایی خود در علم اصول را ثابت کنند این کتاب را تشریح میکنند.
علمای بزرگی همچون آیات عظام بروجردی، آقابزرگ تهرانی، غرویاصفهانی، نائینی، سیدابوالحسناصفهانی، غرویمحلاتی و... از جمله شاگردان آخوند بودند.
آخوند
خراسانی از لحاظ سیاسی نیز دارای جایگاه بسیار مهمی بوده و در ماجرای مشروطه به جرأت میتوان گفت ایشان مهمترین و عالیمقامترین حامی مشروطه در بین اهل حوزه در کنار
ملاعبدالله مازندرانی و میرزا حسین خلیلی تهرانی بود.
مرحوم آخوند
خراسانی با اینکه به عنوان یک فقیه چه از لحاظ علمی و چه از لحاظ سیاسی و همچنین از لحاظ مرجعیت دینی حائز مهمترین و بالاترین جایگاه بود، اما در اوج جایگاه اجتماعی خود هیچگاه ولایتفقیه را تأیید نکرد.
ایشان برخلاف قول مشهور حتی معصومین علیهمالسلام را حائز ولایت مطلقه ندانسته و ولایت مطلقه را مختص ذات حق تعالی دانسته و برای معصوم علیهالسلام ولایت مقیده بر احکام شرعیه قائل است.[حاشیه بر مکاسب/ص۹۳_۹۴/تهران۱۴۰۶ق]
مرحوم آخوند در باب ولایت عامه فقها، تکتک روایات ادعا شده برای اقامه دلیل بر اثبات آن را نقد کرده و بر عدم دلالت آنها بر ولایت عامه فقها رأی داده.[حاشیه بر مکاسب/ص۹۳ تا ۹۵/پیشین]
آخوند
خراسانی اعتقاد به ولایت مطلقه معصوم را بدعت نمیداند، اما ولایت مطلقه برای غیرمعصوم را بدعت میشمارد.[تاریخ بیداری ایرانیان/ج۲/ص۲۹۰/لایحه آخوند به محمدعلیشاه]
مرحوم آخوند حتی در امور حسبیه نیز قائل به ولایت فقها نبوده و متصدی آن را عقلای مسلمین و ثقات مؤمنین معرفی میکند.
البته ناگفته نماند که ایشان در رأی متقدم خود قائل به ولایت فقها در امور حسبیه از باب قدر متیقن است[حاشیه مکاسب/ص۹۶]، اما در پاسخ به سوال اهالی همدان درباره مشروطه که قول متأخر ایشان محسوب میشود، صراحتاً متصدی امور حسبیه را عقلای مسلمین و ثقات مومنین بیان میکند.[حیات الاسلام فی احوال آیة الملک العلام/ص۵۲]
این نکتهء بسیار مهمی است که مرحوم آخوند
خراسانی در حوزه عمومی هیچگونه حقی متفاوت از حقوق دیگران برای فقیه قائل نبوده و تنها بیان احکام و منصب قضا را از وظائف فقیه قلمداد میکند.
به جرأت میتوان گفت از زمان مطرح شدن ولایت فقیه به عنوان یک مبحث فقهی در حوزههای شیعی، آخوند
خراسانی اولین فقیهی است که ولایت فقها در هیچ مرتبهای را نپذیرفته و تنها معصومین علیهمالسلام را صاحب ولایت بر مردم دانسته.
اهمیت این نکته زمانی بهتر درک میشود که به فهم درست و دقیقی از جایگاه ویژه و مهم مرحوم آخوند
خراسانی در زمانه خویش چه در میان مردم، چه در میان اهل علم و مرجعیت و چه در میان صاحب منصبان، رسیده و به آن پی ببریم، چراکه او بهترین فرصت را برای تحمیل ولایت فقیه، حتی از نوع مطلقه را در شرایط روزگار خود داشته و شرایط برای تشکیل حکومت مبتنی بر ولایت فقیه به رهبری آخوند فراهم بود.
اما اینجاست که مرحوم آخوند
خراسانی با تشکیل حکومت اسلامی توسط روحانیت، آنهم به دلیل بروز مشکلات فراوان، چه برای جامعه و چه برای روحانیت، و ایجاد هزینه و خسارت برای اسلام به نام حکومت دینی، مخالفت کرده و حاضر نیست حقیقت را فدای مصلحت یا قدرتطلبی کند.
روح این فقیه پارسا قرین رحمت حق سبحان.
والسلام
#آخوندخراسانی #ملا_محمدکاظم_خراسانی #ولایت_فقیه #ولایت_مطلقه_فقیه #فقه🌐nedayeazadi.net🌍ندای آزادی در شبکه های اجتماعی:
🌐🌐🌐🌐🌐 nedayeazadinet
🆔@nedayeazadinet | ندای آزادی