برچسب ناچسب
موسی غنینژاد اقتصاد دان از اندیشه اقتصادی مهندس بازرگان میگوید:📌بعد از گذشت بیش از چهل سال از انقلاب اسلامی، نقش
#مهندس_بازرگان در سیاستها و اقدامات اقتصادی اوایل انقلاب، همچنان در هالهای از ابهام باقی مانده است، به ویژه آنکه مخالفان مهندس
بازرگان به خصوص چپها و کمونیستهای اوایل انقلاب او را لیبرال خواندند، که در فرهنگ واژگانی آن روز، معنای وطنفروش و وابسته به خارج از آن برمیآمد.
📌 روشن کردن اینکه واقعیت چیست و اندیشه مهندس
بازرگان در کجای این اندیشه اقتصادی تعریف میشود، خیلی مهم است. درست است که در زمان
#دولت_موقت، بخشهای بزرگی از اقتصاد، دولتی شد، ولی آقای مهندس
بازرگان موافق این سیاستها نبود و اینکه نخستوزیر دولت موقت چه تفکری در زمینه اقتصادی داشت و اندیشه او در کجای طیف اندیشههای چپها و راستها یا لیبرالها قرار میگرفت، همچنان محل تامل است.
📌باید اذعان داشت که در اوایل انقلاب، از دو طرف به مهندس
بازرگان، جفا شد، نخست از طرف مخالفانش که همان چپها بودند و دیگر، از طرف دوستانش که به درستی اندیشههای او را منعکس نکردند.
📌دیدگاه اقتصادی مهندس
بازرگان همواره در هالهای از ابهام باقی مانده که اگر طرفدار اقتصاد آزاد و به اصطلاح لیبرال بوده، سیاستهای دولتی کردن بنگاهها و نظام بانکداری و غیره را که در اوایل انقلاب و در دوران دولت موقت صورت گرفت، چطور میشود توضیح داد. برای فهم بهتر این موضوع، باید به واکاوی اندیشه مهندس
بازرگان از ابتدا بپردازیم، تا برسیم به انقلاب و تفکر اقتصادی او و تاثیر آن روی اقداماتی که در اوایل انقلاب صورت گرفت. مهندس
بازرگان از گروه دانشجویان اعزامی در زمان رضاشاه به فرانسه بود که در آنجا درس مهندسی مکانیک خواند و با اندیشههای غربیها در رابطه دین و دولت و جامعه آشنا شد.
📌زمانی که در فرانسه تحصیل میکرد، متوجه شد خیلی از روشنفکران، استادان دانشگاه و اهل علم در فرانسه، اعتقادات مذهبی دارند، کلیسا میروند و مراسم و مناسک به جا میآورند، مهندس
بازرگان خیلی تحت تاثیر قرار گرفت و به این نتیجه رسید که علت پیشرفت غرب برخلاف آنچه گفته میشود، اعتقادات دینی و پایبندی به مناسک دینی است.
📌 وقتی به ایران بازمیگردد، فکر میکند در ایران هم بر رابطه دین و پیشرفت تاکید کند. به عقیده وی علت اینکه در ایران علم رشد خوبی نکرده و تکنولوژی پیش نرفته و جامعه عقب مانده، این است که این رابطه مورد غفلت واقع شده است. با توجه به اینکه در علوم مهندسی تخصص داشت، سعی میکند آن را با اندیشههای دینی تطبیق دهد و کتابهایی هم که مینویسد، بیشتر ناظر بر بحثهای علمی و رابطه آنها با دین به ویژه اسلام است و میخواهد ثابت کند که نهتنها تناقضی بین اینها نیست، بلکه اعتقادات دینی، باعث پیشرفت هم میشود.
📌 البته او در حوزه علوم اقتصادی و علوم اجتماعی مطالعات آکادمیک نداشت و برحسب علاقه آنها را دنبال میکرد. وقتی هم که در همان دوران رضاشاه به ایران بازمیگردد، نخست جذب دانشگاه میشود و در دانشگاه تدریس میکند و هم بیرون دانشگاه کار میکند و تلاش میکند که بنگاههای اقتصادی در حوزه تولید و مهندسی به راه بیندازد و کار کند، خیلی هم در این زمینه موفق میشود. بعد از خلع رضاشاه از سلطنت، در دوران آزادی نسبی دوازدهساله تا کودتای ۲۸ مرداد، جریانهای مختلف سیاسی در ایران رشد میکنند. حزب توده در سال ۱۳۲۰ تاسیس شد.
📌جریانات سیاسی ملیگرا مانند حزب ایران و خداپرستان سوسیالیست هم در اوایل دهه ۲۰ شکل گرفتند و بعضی از آنها در اواخر این دهه در جبهه ملی گرد هم آمدند که منجر به ملی شدن صنعت نفت در ایران شد. مهندس
بازرگان در این جریانات سیاسی، از جمله انجمن مهندسین و حزب ایران، با حفظ دیدگاه مذهبی خود حضور داشت.
📌در دوران خلع ید شرکت نفت از انگلیسیها هم مهندس
بازرگان، از سوی
#دکتر_مصدق مامور خلعید از شرکت نفت ایران و انگلیس شده و به آبادان رفت. پس از کودتای ۲۸ مرداد، همه فعالان سیاسی نزدیک به دکتر مصدق، مورد غضب قرار گرفتند و کنار گذاشته شدند. مهندس
بازرگان بازداشت و از دانشگاه اخراج میشود، ولی به فعالیتهای اقتصادی خودش در بخش خصوصی ادامه میدهد و فعالیتهای دانشگاهی و سیاسی خودش را نیز مدتی بعد پی میگیرد.
بازرگان در جبهه ملی دوم هم حضور داشت.
📌 اما اختلافاتی در میان افراد مذهبی جبهه ملی از جمله
#بازرگان،
#طالقانی و
#دکتر_سحابی از یکسو و رهبری جبهه ملی دوم از سوی دیگر پیش میآید که
بازرگان و یارانش به این نتیجه میرسند که بهتر است حزب جدید و مستقلی به نام «
#نهضت_آزادی» تاسیس کنند. تاسیس این حزب با اطلاع و موافقت دکتر مصدق در اوایل دهه ۱۳۴۰ اتفاق میافتد اما همچنان متحد جبهه ملی دوم و سوم باقی میماند./ تجارت فردا
ادامه مطلب در لینک زیر:
https://www.tejaratefarda.com/fa/tiny/news-38153🆔 @sitenedayeazadi