💠 یک سوره کاملاً تشکیلاتی در قرآن
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
ِ وَ الْعَصْرِ(۱) إِنَّ الْانسَانَ لَفِى خُسْرٍ(۲) إِلَّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْاْ بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْاْ بِالصَّبرِْ(۳)
🔺شاید برایتان سؤال شده باشد که چرا در بسیاری از مجالس و کلاسها و حلقههایی که شکل میگیرد ابتدای جلسه سوره عصر به صورت دسته جمعی خوانده میشود؟ در نگاه ساده و اولیه، احتمالا فرقی بین این سوره با بقیه نبینید و بگویید که به خاطر متبرک شدن جلسه است که این کار را انجام میدهند و یا بگویید که چون این سوره کوچک است. اما سؤال بعد مطرح میشود که چرا از بین سورههای کوچک این سوره انتخاب شده است؟
🔻نقل میکنند که مجالسی و حلقاتی هم که پیامبر و اصحابشان دور هم جمع میشدند این سوره را با هم میخواندند. این هم به نظرتان اتفاقی است؟ یعنی همین طور فقط به نیت تبرک سوره عصر خوانده شود یا یک چیزی عمیقتر در این سوره وجود دارد که این سوره خوانده میشود؟
🔻با این سؤال میخواهیم محتوای موجود در این سوره را نگاهی بیندازیم. ابتدای سوره سوگند به عصر میخورد که برداشتهای متفاوتی از این عصر شده است که در جای خود صحبت بسیار دارد و الان جای تعمق روی آن نیست. در ادامه حرف بسیار سنگینی میزند که: "آهای شما انسانها! همگیتان در خسران هستید!" به تعبیر قواعد عربی هم که میگوید این "ال" ابتدای انسان هم دلالت بر جنس انسان دارد به این معنا که همه انسانها به کل در خسران هستند. خسران هم به تعبیر علامه طباطبایی ذیل این سوره به معنای "نقص در اصل سرمایه است" یعنی یک سرمایهای به انسان داده شده است و او این سرمایه را از دست میدهد. به عبارت دیگر خسران به این معنا نیست که شما چیزی دست نیافتهاید بلکه به این معناست که شما چیزی که داشتهاید را از دست دادهاید. پس آیه میگوید که ای انسانها همگی شما سرمایهای دارید که آن را از دست میدهید و خسران زدهاید.
🔺از این جمله عدهای استثنا شدهاند. اولین چیزی که مورد توجه است این است که در جمله بعد از حرف "الا" میتوانست اسم موصول مفرد بیاورد ولی این کار را نکرد یعنی چون "انسان" مفرد بود میتوانست بگوید "الا الذی امن" ولی این را جمع به کار برده است و گفته "الا الذین امنوا" پس در خود این نکتهای است که اگر این ایمان فردی هم باشد باز فرد جزء افراد خسران زده محسوب میشود پس به تعبیری این ایمان جمعی خودش یکی از فاکتورهای اصلی برای رهایی از خسران زدهها است. در ادامه با حفظ همین ضمیر جمع اسم موصول الذین چهار ویژگی را مطرح میکند که اگر انسان داشته باشد از خسران زدهها نیست. نکته قابل تامل اینجاست که نه فقط یک ویژگی یا دو ویژگی بلکه چهار ویژگی توأم باهم باید وجود داشته باشد. این شرط رهایی از خسران است. چرا که شما در جاهای دیگر میبینید که دو ویژگی اولی آمده است ولی عبارات قبل آن به این صراحت تعبیر عامی نشده است که همگی خسران زده اند مگر... در نتیجه اینجا میتوان فهمید که آنهایی هم که فقط دو ویژگی اول یعنی ایمان و عمل صالح را هم دارند باز مقداری خسران زدهاند پس لازمه اینکه انسان کامل از خسران بیرون بیاید این است که چهار ویژگی را باهم داشته باشد. آن ویژگیها عبارتند از:
۱. ایمان
۲. عمل صالح
۳. تواصی به حق
۴. تواصی به صبر
🔺ایمان و عمل صالح بدلیل اینکه در جاهای دیگر هم مطرح شده است در اینجا بحث نمیشود. شاهد مثال اصلی در اینجا بحث "تواصی" است. تواصی در قواعد عربی بر وزن تفاعل است که این باب به معنای ارتباطی دو طرفه است. یعنی این تواصی یک طرفه نیست بلکه یک نوع نصیحت دو طرفه است. یعنی من شما را نصیحت میکنم و شما هم من را. حالا از این مطلق بودن تواصی میتوان برداشت کرد که سلسه مراتب مدیریتی در تشکیلات هم نمیتواند این تواصی را بپوشاند یعنی زیر دست میتواند مدیر را تواصی کند و بالعکس. این است که این عدهای که به این تواصی مشغول هستند خود را از خسران بیرون کشیدهاند.
🔻البته این که تواصی به حق و تواصی به صبر خودش چیست؟ فعلاً جای بحث نیست. فقط این قدر مطرح میتوان کرد که این حق و صبر ارتباط مستقیمی با جمع دارد چرا که موضوعی است که عدهای خودشان را به این تواصی دو طرفه میکنند. که صبر هم جای بحث مفصلی دارد که در ادامه بحثها خواهد آمد.
#دشمن_ازکارتشکیلاتی_میترسد#تشکیلات_اسلامی💠 انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه کاشان
📎 @mostaghel_kashanuni📱https://ble.im/mostaghel_kashanuni📱instagram.com/anjomanku