📋 «کسره» بگذاریم یا «ه»؟!
✍ نویسنده:
@Sapereaude0چهار حالت در زبان فارسی هست که تکواژ با صدای «اِ» داریم. یعنی چه؟ یعنی صدای آن واژه در پایان، صدای «کسره» است و شنونده آن را با یک کسره در پایانِ آن واژه میشنود. از این چهار مورد، که به صدای کسره پایان مییابد، سه مورد به «ه» ختم میشود. یعنی «ه» نوشته میشود؛ اما صدای «کسره» بهگوش میرسد و فقط یک مورد از آن چهار مورد است که باید با «کسره» نوشته شود. کاری به اصطلاحات تخصصیاش نداشته باشیم؛ اما اگر خواستید بدانید، فقط «ترکیبات اضافی» همچون «صفت و موصوف» و «مالک و مملوک» و «اضافهی تشبیهی» و «نام و نام خانوادگی» هستند که نباید «ه» بگذاریم و باید با کسره نوشته شوند.
نمونه:
✅ گلِ سرخ
✅ خودکارِ پرویز
✅ لبِ لعل
✅ صادقِ هدایت (البته اسامی را بدون کسره مینویسیم؛ صرفاً جهت تفهیم موضوع مثال زدم.)
دو مورد از آن چهار تا هم به گفتارینویسی یا محاورهنویسی بازمیگردد و فقط یک مورد میمانَد که بسیاری از افراد غالباً در کسرهنویسی، با این تصوّر که در حالِ رعایتِ این مورد هستند، بهجای کسره، «ه» میگذارند. آن مورد، معادلِ محاورهایِ فعلِ «است» است. مثال:
✅ غذا عالیه = غذا عالی
است.
✅ حالم خوبه = حالم خوب
است.
پس در هنگام نوشتنِ تکواژِ «اِ»، با خود بگویید که آیا فعلِ «است» را میتوان بهجای آن
صدای کسره به آن واژه افزود یا نه؛ اگر میتوان افزود پس «ه» بگذارید، اگر نمیتوان افزود پس «کسره» بگذارید. مثال:
۱. مثله من = مثل + است من!
❌میبینیم که عبارتمان بیمعناست؛ پس باید با کسره نوشته شود: «مثلِ من»
✅۲. تویه حیاط = توی + است حیاط!
❌تویِ حیاط
✅۳. دله مادرم شکست = دل + است مادرم شکست!
❌دلِ مادرم شکست
✅۴. نزدیکه دوسهروزه رفته = نزدیک + است دوسهروز + است رفته
❌میبینیم که «استِ» نخست بیمعنا است و باید با کسره نوشته شود، یعنی: نزدیکِ دوسهروزه رفته
✅به این خطا در نوشتار، که غالباً در گفتارینویسی پدید میآید، «هِکَسره» میگوییم. یعنی اشتباه نوشتنِ «ه» بهجایِ «کسره» یا وارونه. مثالِ وارونه:
❌ خوده خودشِ
✅ خودِ خودشه = خودِ خودش است.
#هکسره#درستنویسی@Researchers