🖌 تخصص ادبی و هنری
دوستان عزیز توجه بفرمایید!
مواظب تردستی بعضی از متولیان هنر باشید. یک تیله میگذارند زیر یه کاسۀ دمر و دو تا کاسۀ دیگه هم هست و میچرخانند، بعد میگویند توی کدام است، و معلوم است که زیر آنی که شما میگویید نیست!
سه چیز را باید در هنر از هم تفکیک کرد:
۱. فنیگرایی. فوت فنهایی که یک تخصص تام و تمام است و تا عمری سر آن نفرسایی حق اظهار نظر راجع به آن را نداری.
۲. زیباییشناسی عمومی. که باعث میشود هر آدم معمولی از اثر هنری خوشش بیاید. البته میان ذایقۀ فرهیخته و عامهپسند فرق وجود دارد، اما و اما، مواظب باشید کسی ذائقۀ فرهیخته را در دایرۀ متخصصان به بند نکشد.
۳. محتوا. متوجه هستید! م ح ت و ا. یا درونمایه. یعنی چیزی که درون اثر هنری هست، ولی یک امر هنری نیست. درست مثل اینکه یک ظرفِ ظریف را از شربت یا شرنگ پر کنید. میتوانید از سازندۀ ظرف بخواهید بیاید و راجع به ظرف توضیح بدهد. مثلاً کریستال، نقره، مس، طلاکوب... ، ولی، ولی به کی به کی قسم، او حق حرف زدن انحصاری راجع به شربت یا ارسنیک را ندارد. اگر قرار به بحث تخصصی باشد، باید سراغ کسی بروید که کارش این است.
قاطی کردن این موارد کار دو دسته است:
۱. روشنفکران متقلب (اغلب چپ) که میخواهند پیام خودشان را به خورد خلق بدهند و چون آن پیام ممکن است مشکوک یا مردود باشد، میگذارندش داخل اثر هنری و قالب اثر را تبلیغ میکنند. شما میروید سراغ قالب، ولی محتوا، اثرِ خودش را زیرزیرکی میگذارد.
فرض کنیم که من از هنر و ادبیات در معنای تخصصی هیچ نمیدانم. هیچ هیچ. اما من متخصص محتوا هستم. همان محتوایی که مثلاً (تاحدودی) پنجاه و هفت یکی از دستاوردهای آن است (با آثارِ هنریِ شاعران و داستاننویسان پنجاهوهفتی).
۲. متولیان هنر و ادبیات. یعنی منتقدان حرفهای، اصحاب رسانههای هنری، نمایشگاهداران و غیره. اینها از برکت اثر هنری بهطور غیرمستقیم نان و نام کسب میکنند (که البته هیچ اشکالی هم ندارد) ولی مشکل این است که دوست ندارند دست زیاد شود و کسی مزاحم کارشان شود. میخواهند با خیال راحت چیزهایی را تبلیغ کنند و به فروش برسانند، با تأکید بر اینکه مثلاً ظرف مورد نظر جنسش طلاست یا نقرهکوب، و سخنفرسایی در ظرافت و زیبایی آن، کار را تمام شده فرض میکنند. محتوا را هم یا داخل پرانتز میگذارند یا آن را داخل تخصص خود میکنند، یا هم اصلاً مصادره میکنند و برای اینکه آب را از سرچشمه گلآلود کنند، میگویند تفکیک ظرف و محتوا در هنر اشتباه است!
@mardihamorteza
(ادامه
👇🏻)