💢 فرصت آشتی «اقتصاددانان» با «آموزشوپرورش» / پیشنهادهایی به وزیر جدید آموزش و پرورش، برای بهبود تعامل با اقتصاددانان
✍ میثم هاشمخانی، اقتصاددان و مدیر موسسه مطالعاتی «حامیان فردا»، روزنامه «شرق»
«بهترین و پربازدهترین سرمایهگذاری اقتصادی در هر کشور، سرمایهگذاری در ارتقای کیفیت آموزش در سنین کودکی است».
این جمله که نمادی از اقبال روزافزون اقتصاددانان به انجام پژوهشهای وسیع در حوزه آموزشوپرورش است، در صفحه اول سایت «پژوهشکده اقتصادی توسعه انسانی» (Center for the Economics of Human Development) به چشم میخورد. این پژوهشکده متعلق به دانشگاه شیکاگو بوده و با مدیریت «جیمز هکمن» (اقتصاددان نوبلیست سال ۲۰۰۰ و استاد برجسته دانشگاه شیکاگو)، یکی از معتبرترین پژوهشکدهها در سطح بینالملی در حوزه توسعه انسانی محسوب میشود.
☑️ اما وزارت آموزشوپرورش ما سالیان طولانی است که در مقایسه با اکثر وزارتخانههای دیگر، تعامل بسیار کمتری را با «اقتصاددانان» داشته است. مایه تعجب و حسرت است که برای سالیان طولانی تعامل سیاستگذاران ارشد آموزشوپرورش با اقتصاددانان نزدیک به صفر بوده، تعداد کل پایاننامههای اقتصادی ارشد و دکتری مرتبط با آموزشوپرورش در هر سال به عدد انگشتان دو دست نمیرسد، اکثریت قاطع پژوهشکدههای اقتصادی کشور هیچ بخشی را به اقتصاد آموزشوپرورش اختصاص ندادهاند و . . .
مساله فوق زمانی نگرانکنندهتر میشود که توجه کنیم:
الف) بحثهایی مانند تعیین سهم بهینه بودجه آموزش و پرورش از تولید ناخالص ملی، یا تعیین سهم بهینه بودجه پرسنلی (حقوق پرسنل) و بودجه غیرپرسنلی از کل بودجه آموزش و پرورش، یا میزان بهینه تمرکز یا عدم تمرکز در سیاستهای مدیریتی و بودجهای آموزشوپرورش، بحثهایی کاملا اقتصادی هستند.
ب) گردش مالی وزارت آموزشوپرورش سالانه حدودا ۳۰ هزار میلیارد تومان است، گردش مالیای که اگر مطالعات اقتصادی قوی بتوانند کمک کنند که صرفا ۱ % به بهرهوری آن اضافه شود، صرفه مالی حاصله، از کل بودجه برخی از وزارتخانههای کشور بیشتر است.
ج) وزارت آموزشوپرورش با مدیریت سالانه حدود ۱۱ میلیارد نفر_ساعت از عمر کودکان و نوجوانان کشور در کلیدیترین سالهای شکلگیری مهارتها و تواناییهایشان، جایگاهی کلیدی در افزایش (یا کاهش) بهرهوری اقتصادی کشور در ۲ دهه آینده را بر دوش دارد. اگر یک اقتصاددان کل عمرش را برای پژوهشهایی صرف کند که نهایتا بتواند فقط ۱ % به بهرهوری این ۱۱ میلیارد نفر_ساعت اضافه کند، این دستاورد به اندازهای برای اقتصاد ملی ارزشمند خواهد بود که بعید است اقتصاددان دیگری بتواند دستاوردی قابل مقایسه با آن را در طول عمر خود حاصل کند.
د) بنابر پژوهشهای اقتصادی متعدد، توسعه عدالت آموزشی و فقرزدایی آموزشی در ردههای سنی پایه، کلیدیترین رکن کاهش پایدار نابرابریهای اقتصادی و اجتماعی در هر کشور است.
☑️ اما اگر وزیر جدید آموزشوپرورش بخواهد رشد قابل توجهی در تعامل این وزارتخانه با اقتصاددانان ایجاد کند، به زعم نگارنده، برخی از کلیدیترین مطالبات مورد وفاق اکثریت اقتصاددانان از آموزشوپرورش عبارتند از:
۱- به کارگیری مدلهای اقتصادی مربوط به «ارزیابی اثربخشی» (Impact Evaluation)، برای کمیسازی جنبههای مختلف اثربخشی برنامههای مختلف وزارت آموزشوپرورش
۲- شفافیت آماری (به معنای انتشار منظم و عمومی آمارهای متنوع و باکیفیت مختلف مربوط به جنبههای مختلف کیفیت آموزشی و عدالت آموزشی، در کنار آسانسازی دسترسی به آمارهای باکیفیت برای انجام پژوهشهای کاربردی از سوی دانشجویان و اساتید و پژوهشگران اقتصادی)
۳- بازنگری در تعریف مولفههای «آموزش باکیفیت» (به شکلی که ناظر به نیازهای بازار کار در ۲ دهه آینده بوده و توانمندسازی تکتک دانشآموزان برای نیازهای بازار کار آینده را، تضمین کند)
۴- کاهش تمرکز مدیریتی (به معنای زمینهسازی برای تشویق نوآوریهای استانهای مختلف در برنامهریزیهای بودجهای و منابع انسانی و نیز طراحی محتوای آموزشی، در کنار به رسمیت شناختن تفاوتهای فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور)
۵- توانمندسازی مدرسهمحور (زمینهسازی برای نقشآفرینی کلیه مدارس بهویژه مدارس مناطق محرومتر، در برنامههای کلان فقرزدایی و توانمندسازی، با همافزایی میان توانمندسازی در آموزش، سلامت جسمی، سلامت روحی و تغذیه)
اگر ۵ نکته فوق جایگاه شاخصی در برنامه اجرایی وزیر جدید آموزشو پرورش داشته باشند، میتوان امیدوار بود که زیربنایی محکم برای رشد محسوس تعامل وزارت آموزشوپرورش با جامعه اقتصاددانان، برداشته شود.
متن کامل مقاله در روزنامه «شرق»:
www.sharghdaily.ir/News/138826➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖🔻 #کانال_اخبار_فرهنگیانبه جمع ما بپیوندید
👇🆔 https://telegram.me/joinchat/BDaIFjvfe2DIk