📺 همه چیز در باره مستند جنجالی شاملو در تلویزیون
🔹تهیه کننده مستند:تلویزیون«قدیس»را سلاخی کرد
🔹مستند تلویزیون روخوانی نقدهای روزنامه ای ۴۰ سال اخیر مخالفان شاملو بود
#خبرهاونظرها-شب گذشته (۲ مرداد ۹۸) شبکه ۳ تلویزیون در اقدامی غیرمنتظره به سالروز درگذشت
#احمد_شاملو پرداخت و مستندی با عنوان «قدیس» دربارۀ او پخش کرد که شامل سخنانی از هوشنگ ابتهاج، اسماعیل خویی، ابراهیم گلستان، مسعود بهنود، علی دهباشی و سیروس شاملو، و نیز تصاویری از نیما یوشیج، فروغ فرخزاد،
شفیعی کدکنی، رضا براهنی، محمدرضا لطفی، احسان نراقی، آیدین آغداشلو، ایرج قادری و ... بود که نریتور روی این تصاویر، نظرات آنها را در مورد شاملو یا بخشی از کارنامۀ او میخواند.
مستند یکسره به انتقاد از شاملو اختصاص داشت که البته در جای خود بسیار هم درست و لازم است. نقد امری جدانشدنی از هنر است و همین قدر که تلویزیون به کسانی که معمولاً اسم هم از آنها نمیآورد فرصت سخن داده، خیلی عالی است، اما حیف که چنین مواردی فقط به بهانۀ نقد شاملو ممکن میشود؛ آن هم با جرح و تعدیل! اغلب مواردی که در مستند آورده شده بود نسخۀ کامل حرفها نبود (مثلاً نظرات دکتر
#شفیعی_کدکنی دربارۀ شاملو در صفحات ۵۱۰ تا ۵۳۲ از کتاب «با چراغ و آینه»
آمده که در آنجا هم موارد مثبت و هم منفی شعر شاملو ذکر شده است و از جمله شاملو را «ضدابتذالترین شاعر عصر ما» میخواند، اما در مستند فقط دو بخش از صفحه ۵۲۶ و ۲-۵۳۱ کتاب نقل شده.)
این ماجرای پخش گزینشی، شامل خود مستند هم شد و کارگردان مستند «قدیس» یعنی حسین لامعی در اینستاگرام
نوشت: «امشب مستندی از شبکۀ ۳ سیما پخش شد که هیچگونه شباهت با مستندی که من ساختهام نداشت. «قدّیس» بنده، ۷۳ دقیقه بود اما مستندِ پخششده ۵۰ دقیقه است! حدود ۲۳ دقیقهاش را سانسور که نه، سلاخی کردهاند. قلع و قمع کردهاند. نابود کردهاند. نسخۀ درست و کامل مستند «قدّیس» سرشار از عشق به فروغ فرخزاد است. سرشار از عشق به ابراهیم گلستان است. سرشار از عشق به موسیقی و عشقِ به نیمای بزرگ است. سرشار از عشق به شعر و ادبیات و خاطره است...» (مقایسۀ دو نسخۀ مستند بر روی
تلوبیون با سایتهای دانلود فیلم، مثل
سینمامارکت صحت حرف لامعی را نشان میدهد.
🔸اما در مورد مستند؛ حسین لامعی (که با مصاحبههایش در قالب برنامۀ تلویزیونی-اینترنتی «
کات» شهرت دارد) در این مستند به نقد شخصیت و کارنامۀ احمد شاملو پرداخته. مستند «قدیس» با نمایش بخشهایی از مستند «شاملو، بزرگ شاعر آزادی» (مسلم منصوری، ۱۳۷۹) شروع میشود و نشان میدهد که قرار است پاسخی به این اثر باشد. سپس در ۵ فصل: «شاملو، سفرها و سخنرانیها/ شاملو و شعر/ شاملو و سینما/ شاملو و سیاست/ شاملو و ازدواجهایش» به انتقادهای انجامشده از شاملو میپردازد. همین عنوانبندی و گستردگی موضوعات نشان میدهد که اثر، یک کار ژورنالیستی و نه تحقیقی است. هر کدام از موارد، خودش میتوانست دستمایۀ یک مستند مستقل باشد (که در آن، حرفها و داوری افراد به طور کامل نقل شود). بجز این، مستند شامل فهرست کاملی از همۀ موارد جنجالی مربوط به شاملو هم نیست. مثلاً مستند به سابقۀ مطبوعاتی شاملو و اختلافهایش با دیگران در مطبوعات (از همه مهمتر: بهآذین) یا نقد ترجمههای او نپرداخته است. برای همین، اثر فقط به روخوانی و مرور سردستیِ انتقادهای مطرحشده در طول چهار دهه فعالیت شاملو منحصر میشود.
به قول خود شاملو: «ــ دریغا
ایکاش ایکاش
قضاوتی قضاوتی قضاوتی
در کار در کار در کار
میبود!»
🔻تیزر مستند «قدیس» از
اینستاگرام کارگردان، بخشی از همین تصاویر از تلویزیون پخش نشد/احسان نامه