⁉️ #بحرین؛ واگذاری یا استقلال؟
چند سالیست که اینجا و آنجا شنیده میشود رژیم پیش از انقلاب ایران،
بحرین را واگذار کرد یا
بحرین را از ایران جدا کرد. من نه هوادار رژیم پیشینام و نه وکیلمدافع آن. اما حس میکنم رواج این حرفهای نادرستِ تاریخی میتواند به حس غرور ملی و عزت جمعی ما لطمه وارد کند؛ انگار رسالت همیشگی ملت ما در طول تاریخ سینهزدن زیر بیرقِ حکومتهایی بوده که کاری نمیدانستند مگر واگذاری خاک میهن به بیگانه. اگر چنین است، پس رستمها و آرشهای تاریخِ ما کجا بودند و چه میکردند؟!
ماجرای استقلال
بحرین یک واقعیت تاریخیِ روشن است که شوربختانه در سالهای اخیر، به هر نیت، دچار تحریفات آشکار شده است، چنانکه عدهای به سهو یا به عمد، از تعابیری چون "جدایی
بحرین از ایران" یا "واگذاری
بحرین" یاد میکنند. در واقع، موضوع "جدایی یا واگذاری
بحرین" از تولیدات سالهای اخیر جریان تحریف تاریخ در ایران است. تاکید میکنم "در سالهای اخیر"، چون تا آنجا که یادم میآید هیچگاه طی سالهای دراز پس از انقلاب در هیچ کتابی، حتا کتابهای درسی آموزش و پرورش -با آن همه حرفهای بغضآمیز نسبت به رژیم پیشین و فهرست بلندبالای خیانتهای بوده و نبودهاش- نخوانده بودم که کسی خاک
بحرین را واگذار کرده باشد؛ چرا که اساسن بحرینی برای ایران باقی نمانده بود تا کسی بخواهد ببازدش یا واگذارش کند.
بحرین در سال ۱۱۶۰ یعنی حدود ۱۹۰ سال پیش از استقلالش به تسخیر آلِخلیفه و در سال ۱۲۷۰ یعنی در زمان ناصرالدینشاه قاجار به اشغال بریتانیای کبیر درآمد. پس اگر ضرورتن به دنبال آن میگردیم که بدانیم کی
بحرین را واگذار کرد، پاسخ روشن است: دولت قاجار.
بحرین مثل جزایر سهگانهی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی از زمان قاجارها در اشغال بریتانیا بود و پس از جنگ جهانی دوم در جریان استقلالیابیِ مستعمرات بریتانیا، همچون قطر و امارات متحدهی عربی، استقلال یافت. توافقی میان دولتهای ایران و بریتانیا صورت پذیرفت و قطعنامهای در سال ۱۳۴۹ در سازمان ملل متحد تصویب شد و به تصویب نمایندگان مردم در مجلسین وقت (شورای ملی و سنا) هم رسید و متعاقب آن، شِبهِرفراندومی در سال ۱۳۵۰ در
بحرین اتفاق افتاد و بدین ترتیب این جزیرهی کوچک استقلالاش را به دست آورد. به موجب همین توافق تاریخی میان دولت ایران و بریتانیا، نیروهای بریتانیایی از جزایر سهگانه خارج شدند و بدینترتیب، این جزایر پس از سالیان دراز به ایران بازگشتند. اگر این توافق نبود، هیچ وقت نه
بحرین به ایران داده میشد و نه حتا آن جزایر سهگانه باز میگشتند؛ چراکه ایران زور استعمار پیر بریتانیا را نداشت تا بیکفایتی دولت قاجار را در حراست از تمامیت ارضی کشور سراسر رفع و رجوع کند. در چنان شرایطی دولت ایران ناگزیر بود راهی را در پیش بگیرد تا هم امتیازات بیشتری برای کشور به دست آورد و هم این مناقشهی بینتیجه را به شکل مسالمتآمیز پایان دهد؛ و از قضا امتیازاتی که دولت ایران در آن توافق تاریخی به دست آورد بسیار بیشتر از آنی بود که خیلیها تصور میکردند. گواه این مدعا هم آن است که امارات متحده هنوز که هنوز است مدعی جزایر سهگانه است و از آنجا که مفاد آن توافق میان ایران و بریتانیا دستش را حسابی بسته، هیچ مدرکی برای اثبات ادعای مالکیت خودش بر این جزایر ندارد. امارات همه جایش دارد از آن توافق تاریخی میسوزد.
ما هم انگار فقط از این میسوزیم که در این سالها شاهد پیشرفتهای روزافزون
بحرین در کنار قطر و امارات هستیم. حرصمان میگیرد که چرا
بحرین مال ما نیست. اما حقیقت آن است که اگر
بحرین توسعهی زیاد یافته و مایهی رشک و غبطهی ما ایرانیان شده محصول زحمت و مدیریت خودشان است، وگرنه چنانچه این جزیره هم دست ما بود بعید نبود که مثل آن سه جزیرهی دیگر توسعهی چندانی پیدا نمیکرد تا ما حسرتش را بخوریم! اگر دلمان برای از دست رفتنِ
بحرین میسوزد، برویم آن سه جزیره را که در دستمان است خوب بچسبیم و خوبتر بسازیم. برویم زابل و هامون و زایندهرود و گاوخونی و ارومیه و هزاران جای رهاشدهی دیگر را احیا کنیم و برای نسلهای بعدی به یادگار بگذاریم.
https://t.me/khabaremazandaran/26156در حسرت گذشته نمانیم. امروز را دریابیم و آینده را، که آینده از آنِ روندگان است، نه نشستگانِ دستگزندگان!
✍🏻 #داود_کیاقاسمی ؛ آمل
حقوقدان، شاعر و نویسنده
🆔 @khabaremazandaran