مقاومتِ خیره‌کننده‌ی ساسانیان در برابرِ نیروهای اسلام؛ و مقایسه‌ی آن با حملاتِ نیروهای اسلام در آناتولیِ بیزانس به رغمِ عسرتِ شدیدِ حاصل از شکستِ نهاییِ خسرو دوم در جنگ با رومیان(شکستی که بهای آن‌ را در ۲۸ فوریه‌ی ۶۲۸ با جانِ خود پرداخت)و متعاقبِ آن یک دوره‌ی تلاطمِ سیاسی(۶۲۸_۶۳۲)، شاهنشاهیِ ساسانی وقتی از سالِ ۶۳۶ با حمله‌ی نیروهای اسلام روبرو شد نیروی مقاومتِ خیره‌کننده‌ای از خود نشان داد. توفیق‌های اولیه‌ی عرب‌ها در ۶۳۷ با ضدِ حمله‌ای روبرو شد که آنها را از بین‌النهرین بیرون راند. شکست در قادسیه در ششم ژانویه‌ی ۶۳۸ به سقوط نینجامید. تیسفون ماه‌ها در محاصره ماند و عرب‌ها فقط پس از نبردی سخت توانستند خوزستان را بگیرند و سرپلی در فلات به دست آورند. بعدها وقتی که در ۶۵۴ برای نخستین بار با سپاه در فلاتِ آناتولی ظاهر شدند، همه‌ی جمعیتِ محلِ آماده‌ی تسلیم بودند. اما در فلاتِ ایران و در بلندی‌های پیرامون در ۶۴۲ چنین نبود. این‌جا نبرد ده سال طول کشید و فقط وقتی به پیروزیِ عرب‌ها انجامید که توانستند سپاهِ ماد را زمین‌گیر کنند و در ۶۵۲ در خراسان یک‌جا بر یزدگردِ سوم آخرین شاهنشاهِ ساسانی بتازند.(۱) ایرانِ عهدِ ساسانی با اعتقاد به یک ایدئولوژیِ مشترک و با نظمی اجتماعی بافته در نظامِ حکومتی‌اش، قدرتِ نظامی و سیاسیِ عظیمی در اواخرِ دورانِ باستان بود. با وجودِ منابع و نیروی انسانیِ محدود، در صحنه‌ی روابطِ بین‌المللی در اوراسیای غربی عرض‌اندام کرد. این دستاورد را نهایتاً به کارآییِ حکومتِ آن، تعهدِ اشرافِ آن، و پویاییِ ایدئولوژیِ آن می‌توان نسبت داد.(ص ۱۶۵_۱۶۴) یادداشت: 1. Thomson, R. W. and Howard-Johnston, J. The Armenian History Attributed to Sebeos, Translated Texts for Historians 31, 1999, Liverpool, p. 243_246, 251_253, 264_266; Kennedy, H. The Great Arab Conquests: How the Spread of Islam Changed the World we Live in, 2007, p. 98_138, 169_199. مأخذ: ساسانیان، گروه مؤلفان، ویراستاران: وستا سرخوش کرتیس/سارا استوارت، ترجمه‌ی کاظم فیروزمند، تهران، نشر مرکز، چاپ اول ۱۳۹۲، مقاله‌ی《دولت و جامعه در ایران اواخر عهد باستان》نوشته‌ی جیمز هاوارد جانستن(کالج کُرپُس کریستی، آکسفورد). پست گردآوری شده: https://t.center/ketabkhaFFRF/5172 ریپلای: https://t.center/ketabkhaFFRF/8047 سلسله پست قبل و بعد از قادسیه چه گذشت؟ https://t.center/ketabkhaFFRF/2872 #حمله_جنایات_اعراب_در_ایران #ستیز_و_سازش_زرتشتیان_با_اسلام https://t.center/ketabkhaFFRF