❗" خط ما فارسی است یا عربی؟  "

نخستین ابهامی که درباره عربی بودن خط ما بر اندیشۀ کنجکاوان می‌گذرد، که چگونه ایرانیان در کشور پهناور خود، چندین گونه خط و گویش بومی داشته‌اند ، یکباره خطی از بیابان‌های تفته و میان قبائل فاقد مَدّنیت، وام گرفته و به جای خط کهن خود به کار برده‌اند؟ …
.
اَعراب خطی را که درباره‌اش سخن می‌گوییم "خط کوفی" می‌نامند و برای نخستین بار در حیره و کوفه در میان رودان با خط آشنا شده و آن را کوفی نامیدند. زیرا تا پیش از آن با خط آشنا نبودند و به گفته استاد رکن الدین همایون فرّخ ، اعراب خط نداشته‌اند و خطی که از حمیر و انبار به حجاز رفته و در زمان ظهور اسلام انتشار یافته، خط عربی نیست بلکه یکی از متداول‌ترین خطوط ایرانی بوده که با دگرگونی‌هایی برای نوشتن زبان عربی بکار رفته است...

🔸تغییرشکل الفبای ایرانی به صورت کنونی پس از اسلام روی داد، تا فراگیری آن برای نو آموزانِ عرب آسان باشد. حیره سرزمینی بود در کرانه فُرات در عراق فعلی و مردمان این شهر مهاجرین عرب بنام لخمیان بودند که درآن دیار فرود آمده و شهر حیره را بنا نهادند. حاکمان حیره دست‌نشاندگان شاهنشاهی ساسانی و تابع ایران بود زگار برای آسان شدن امور میان حیره و دربار ایران، دبیران ایرانی برآن شدند تا الفبای خط پارسی میانه ـ پهلوی را اندکی دگرگون ساخته و با افزودن هشت واژه [واج] «ث ح ط ظ ص ض ع ق» شمار واژه‌های آن را به ۳۲ رسانده و بدین گونه زبان اعراب حیره را که نبطی – عربی بود با این خط ِ تکامل یافتۀ ایرانی بنگارند. واژۀ «ط» دسته‌دار در پهلوی اشکانی دیده می‌شود ولی در پهلوی ساسانی جای خود را به «ت» دونقطه داده است.

🔹 در نتیجه الفبایی که امروز عربی خوانده می‌شود خطی برگرفته از خط‌های کهن ایرانی است که از فرگشت خط ایرانی کهن به ایرانی هخامنشی ـ اشکانی و ساسانی پدیدار شده و سرانجام خط دبیرۀ پارسی امروزی از آن پدید آمد.

🔸 حال اگر این خط عربی بوده!؟ در عربستان اختراع و استفاده می‌شد؟!

۱ـ چرا قرآن را با آن به نگارش در نیاوردند؟ … چرا ایشان تا هنگام خلافت عثمان به گردآوری قرآن نپرداختند؟ و تنها پس از تهاجم به ایران و آشنایی با خط، آکادمیسین‌های ایرانی در حیره به تدوین آن همت گماردند؟
۲- اگر این خط از دیرباز در استان حجاز و کاروانشهر مکه کاربُرد داشته، پس نشانه‌هایش کجاست که تاکنون نوشته‌ای از آن که مربوط به پیش از خلافت عثمان و ظهور اسلام باشد، به روی تکه‌ای سنگ، دیوار، لوح گِلی یا چرم یافت نشده است؟
۳- مهمتر از همه، خط، میان مردمی پدید می‌آید که نیاز و ضرورت آن را حس کنند و بستر کارگیری آن در فرهنگ خود داشته باشند. اعراب نه از زمینه‌های پیدایش خط برخوردار بودند و نه به آن نیاز داشتند.
کلمۀ خط برگرفته از واژۀ ایرانی کهن «کَت» است که به زبان اعراب راه یافت و سپس در سده‌های میانه به دست تحصیل‌کردگان پارسی به ابزار نوشتن در آمده و بر پایه‌ای که سیبویه -دبیر ایرانی- گذارده بود، صرف شد.

🔸ایرانیان، نقش مهمی در تکامل خط نوشتاری قرآن و خط عربی داشته‌اند.
بر خلاف تصّور بسیاری، که ما خط کنونی را از عرب‌‌ها وام گرفته‌‌ایم کاملأ اشتباه است، خط فارسی بعد از اسلام نوع تکامل یافته از خط در زمان اشکانیان و ساسانیان یعنی پهلوی و اوستائی بود. این خط که در سده‌های پیش وارد عربستان شده و با زبان عربی تطبیق داده شده بود، بار دیگر پس از تهاجم اعراب وارد ایران شد و ایرانیان در تکامل و در تبدیل آن به هنر خوشنویسی نقش عمده‌‌ای داشته‌‌اند. ایجاد نقطه و اِعراب در خط عربی را به‌ فردی بنام ابو اسعد دؤلی الفارس و در قرن اول هجری نسبت داده‌اند که برای درست خواندن قرآن توسط غیر عرب‌‌زبانان از جمله ایرانیان ابداع کرد. ایرانیان بر اساس نیاز زبانی، الفبای فارسی را قرن‌ها پیش پدید آورده بودند از سده سوم هجری به علت نامه‌‌نگاری‌های دیوانی، خط‌‌های مانوی و پهلوی، جای خود را به الفبای فارسی دادند.

🔹از ریشۀ فارسی الفبای کنونی موسوم به عربی، می‌توان به تشابه عجیب خط اوستائی و کوفی پی برد و در صدر اسلام در زبان عربی از نقطه استفاده نمی‌شد که ما آنرا باب کردیم. نا گفته نماند که پیدایش خط نیاز به بستری برای رشد و تکامل دارد که اقلیم عربستان عناصر آن را در اختیار اهالی شبه جزیره قرار نمی‌داد . به گزارش تاریخ نگاران نامدار در سراسر شبه جزیره عربی حدود پانزده نفر سواد نوشتن در حد میرزا بنویس در امور حمل و نقل کالا داشتند که با این بضاعت اندک توانایی ابداع خط در اختیار آنها نبود. در حالی که این خط در امپراتوری ایران در ادارۀ امور در زمان اشکانیان و ساسانیان حدود هزار سال مورد استفاده و فرصت تکامل داشته است …

دکتر سعید دیناروند

پست مرتبط:
https://t.center/ketabkhaFFRF/5871
پست مرتبط:
https://t.center/ketabkhaFFRF/7242

#پاسخ_به_ایرانستیزان
#خط
#زبان_عربی
#زبان_فارسی
https://t.center/ketabkhaFFRF