🔴 ابنندیم و خطهای ایرانیان در دوره ساسانی
خط واژهای عربی از ریشه اکدی 𒄩𒁕𒂅 ( خوانش ḫaṭāṭu ) بمعنای شیار ایجاد کردن، خراشیدن و کشیدن است. برابر پارسی آن دبیره است؛ این واژه همریشه با « دبیر، دبستان، دبیرستان، ادب و دیوان » است که از واژگان پرکاربرد در دوره ساسانی بودهاند
دبیر از پهلوی ساسانی (dipīvar) 𐭣𐭯𐭩𐭥𐭥 و از پارسی باستان dipi-vara آمده است. از دو بخش dipi بمعنای نوشته و کتیبه و var بمعنای پوشاندن، حفظ کردن ساخته شده، و درکل یعنی مراقب اسناد، حافظ نوشتهها ؛ دیپ از زبان ایلامی (tippi) وارد پارسی شده است. ایلامی آن را از اکدی گرفته و اکدی نیز آن را از سومری 𒁾 (dub) گرفته است
در پارسی دوره ساسانی با افزودن پسوند « اگ » ( ـه) از آن واژه « دبیره» را ساختند که بمعنای نوع نوشتن یا « خط » بوده است
در منابع دوره اسلامی همچون کتاب « الفهرست ابنندیم » به انواع خطهای دوره ساسانی اشاره شده و نمونههایی از آنها نیز آورده شده است. ابنندیم بنقل از « روزبه پور داذویه » از چندین خط ایرانی یاد میکند که هرکدام مخصوص نوشتن دانشی بوده است
تصاویر؛ نسخه خطی کتاب الفهرست ابنندیم، سده ۴ق
🔥 ادامه 👇👇