✅عواملی که سبب پوکی دانه
#برنج می شوند
الف : عامل ژنتیکی مانند اشکال ذاتي در گل های نر وماده : عامل های ژنتیکی موجب بارور نشدن گلها و ایجاد پوکی ذاتی
#دانه برنج می شوند.
ب : عامل های محیطی مانند درجه حرارت گرما و سرما ، خشکی هوا ، باد و باران ،
#کود ،
#آفات و بیماری
عامل محیطی موجب بارور نشدن گل ها در زمان گلدهی می شوند. در نتیجه دانه ها، پوک می شوند.عامل های محیطی بعد از باروری موجب قطع جریان مواد غذایی به دانه ها می شوند و موجب پوکی دانه ها میشوند.عامل های محیطی با از بین بردن مواد داخل دانه ها سبب پوکی دانهها می شوند.چگونگی تاثیرعامل های محیطی و نحوه آن ها در پوکی دانه
برنج.
درجه حرارت
الف – گرما
گرمای زیاد هوا، سبب ناباروری دانه ها در نتیجه پوک شدن دانه ها می شوند. حساسترین دوره رشد گیاه
برنج به گرمای زیاد در دوره زایشی است یعنی زمانی که خوشه ها روی بذرها ظاهر می شوند. اگر گیاه
برنج چند روز قبل یا چند روز بعد از دوره گلدهی در جریان هوای گرم بالای 30 درجه سانتیگراد قرار گیرد، باروری دانه ها کاهش پیدا می کند و نوک خوشه ها کم کم سفید و دانه ها پوک می شوند. دانه های گرده که اندام نر در باروری دانه های
برنج هستند. اگر در گرمای 43 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه قرار گیرند عقیم می شوند
ب – سرما
اگر زمان تشکیل شدن خوشه در داخل ساقه
برنج ، تابش نور خورشید ، کم باشد و درجه حرارت هوا پایین بیاید مقدار ناباروری دانه های گرده ، افزایش پیدا می کند و دانه های
برنج پوک می شوند. اگر در زمان تولید بساک ، درجه حرارت هوا کم تر از 15 تا 20 درجه سانتی گراد شود، سبب ناباروری دانه ها می شود. زمان گلدهی که دانه های
برنج ، نابارور و پوک می شوند. درجه حرارت پایین در زمان گلدهی موجب خواهد شد که گل ها باز نشوند و هم چنین ممکن است که خوشه از غلاف برگ
برنج نتواند خارج شود که هردو مورد نیز موجب پوکی دانه های
برنج می شوند.
ت – باران
اگر زمان گلدهی باران بیاید، عمل تلقیح و باروی صورت نمی گیرد و در نتیجه پوکی دانه ها، افزایش میابد. اگر قبل از برداشت محصول، باران بیاید بیماری قارچی مانند بلاست زیاد می شود. اگر زمان برداشت محصول باران بیاید، موجب خوابیدگی بوته ها و پوکی دانه ها می شود
ث – خشکی هوا
خشکی هوا سبب افزایش پوکی دانهها می شود. اگر خشکی هوا در زمان رشد رویشی گیاه باشد، زمان تشکیل شدن خوشه در ساقه و زمان گلدهی، عقب خواهد افتاد. اگر خشکی هوا در زمان گلدهی گیاهی باشد، بساک و دانه های گرده خشک می شوند گرده افشانی کاهش پیدا می کند.خشکی هوا همچنین موجب می شود که خوشه از غلاف برگ
برنج به طور کامل بیرون نیاید و نر عقیمی افزایش یابد و پوکی دانه های
برنج ، زیاد شود.
ج – باد
بادهای گرم و خشک همراه با درجه حرارت بالا موجب خشک شدن بساک می شوند در نتیجه گرده افشانی کاهش می یابد و باروری اندام های نر و ماده به خوبی صورت نمی گیرد و دانه کامل و رسیده بوجود نمی آید. بادهای شدید موجب خشک کردن خوشه ها ، ناباروری گلچه ها و خوابیدگی بوته ها (ورس) و همچنین افزایش بیماری باکتریای
برنج خواهد شد. همه این موارد سبب پوکی دانه های
برنج می شوند.
کود
مصرف بیش از اندازه کود ازت ، زمان خوشه دهی و
#گلدهی مقدار پوکی دانه ها را افزایش می دهد و موجب تولید پنجه های ثانویه می شود. این پنجه ها سبب تولید محصول نمی شود زیرا یا ازبین می روند و یا خوشه های دیررس تولید می کنند که نمی توان آنها را با دیگر خوشه ها برداشت کرد. مصرف بیش از اندازه کود ازت موجب رشد رویش زیاد
#ساقه ها شده و گیاه دچار خوابیدگی (ورس) شده و حساس به آفات و بیماریها می شود ودر نتیجه پوکی دانه ها افزایش می یابد
آفات وبیماریها
آفات و بیماریهایی که دانه
برنج را آلوده می کنند، رشد طبیعی گیاه را به تاخیر می اندازند و موجب بهم خوردن روند طبیعی پر شدن دانه ها می شوند و همین مورد باعث می شوند که دانه های
برنج پوک و کم جان (ضعیف شدن) و کیفیت خود را نیز از دست بدهند.
الف – بیماری
#بلاستاگر بیماری بلاست
برنج ، گردن خوشه را آلوده کند، دانه آن را پوک می کند. مقدار پوکی به زمان آلودگی بستگی دارد. اگر آلودگی پس از ظهور خوشه در مرحله گلدهی اتفاق افتد دانه های کمتری پوک می شوند. سنبلچه ها مورد حمله قارچ بلاست قرار می گیرند و دانه های آن پوک می شوند.
ب – بیماری شیت بلایت
اثر بیماری سوختگی غلاف
برنج یا شیت بلایت روی غلاف
#برگ برنج ظاهر می شود، اگر آلودگی به خوشه ها برسد، دانه ها را پوک می کند. سایر بیماریها مانند پوسیدگی طوقه
برنج و لکه قهوه ای
برنج می تواند سبب پوکی دانه های
برنج شوند.